تلاشگران پیشگیری از وقوع بحران
جمله معروف «یک دست صدا ندارد.» می‌تواند مصداق بارز نیاز به کار گروهی در شرایط بحرانی جامعه باشد که گاهی به خوبی حس می‌شود؛ اگر این فعالیت‌های جمعی در محلات شکل بگیرد و تداوم داشته باشد، شهروندان می‌توانند به خود و دیگران کمک کنند و در صورتی که این افراد به دانش و مهارت‌های لازم مجهز باشند می‌توان انتظار داشت که دامنه تلفات و خسارات محدود شود. ایجاد گروه‌های مدیریت بحران در اماکن مختلف شهر و آموزش آن‌ها یکی از راه‌های ایجاد آمادگی در بین شهروندان است که در این راستا به همت شهرداری مشهد، طرح «دوام ثامن» در سال‌های اخیر با هدف تشکیل گروه‌های امداد و نجات داوطلب، آموزش‌های هلال احمر، اورژانس مدیریت بحران و آتش‌نشانی در شهرداری راه‌اندازی شده است. در این گزارش با زهرا گرزینی، رابط گروه دوام ثامن، گفت‌وگو کرده‌ایم تا با جزئیات بیشتر این طرح آشنا شویم.
دوام ثامن، در بزرگ‌ترین مجموعه داوطلبانه مشهد
زهرا گرزینی متولد سال 1356 می‌باشد که در گرگان به دنیا آمده است، اما اکنون 20 سالی می‌شود که در مشهد سکونت دارد. او ساکن محله نوده و از افراد فعال منطقه در حوزه‌های اجتماعی و ایمنی است. با وجود اینکه به عنوان مربی بهداشت در مدرسه امیرالمؤمنین فعالیت می‌کند، اما رابط دوام ثامن در بزرگ‌ترین مجموعه داوطلبانه مشهد، آن هم در وسیع‌ترین منطقه شهرداری نیز هست و طی 4 سال اخیر در این حوزه مشغول به فعالیت است.
گرزینی درباره جزئیات اجرای طرح دوام ثامن توضیح می‌دهد: این طرح از سال ۹۵ شروع به فعالیت کرد و بر اساس آن هر منطقه شهرداری یک محله را به عنوان پایلوت انتخاب می‌کرد و شهروندان دوره‌های آموزش‌های اولیه مربوط به بحران را در محله خود سپری می‌کردند. سرفصل‌های آموزشی شامل 5مبحث بود: پدافند غیرعامل، امداد و کمک‌های اولیه، آتش‌نشانی، مدیریت بحران و حمایت روانی در بحران.
آموزش دوام ثامن به 1500 نفر در منطقه
او خاطرنشان می‌کند: نخستین محله پایلوت، نوده بود که کلاس‌های آموزشی آن در 2نوبت برگزار شد. طرح دوام ثامن بعد از مدتی گسترش پیدا کرد و قرار بر این شد که در تمامی محلات گسترش پیدا کند و تمامی شهروندان از این آموزش‌ها بهره‌مند شوند که خوشبختانه با استقبال خوب اهالی محلات مواجه شد و تاکنون 1500نفر، پس از آموزش عضو داوطلب این گروه شدند.
رابط دوام ثامن در شهرداری منطقه بیان می‌کند: حدود 4سال است که به عنوان رابط طرح دوام ثامن در این گروه فعالیت می‌کنم و رابط بین نیروهای شهروند داوطلب و مدیریت بحران شهرداری هستم؛ به طور کلی هر منطقه شهرداری یک کارشناس بحران دارد و یک رابط دوام ثامن. تاکنون که در این حوزه فعالیت می‌کنم توانستم در محلات نوده، مهدی‌آباد، هدایت، جانباز، توس ۸۱، عبادی و ... دوره‌های آموزشی را برگزار کنم.
بنا به گفته گرزینی، در انتهای دوره آموزشی آزمونی بر اساس سرفصل‌های آموزشی از شرکت‌کنندگان گرفته و به قبول شدگان این دوره گواهینامه‌ای اعطا می‌شود. این افراد در نهایت به عضویت دوام ثامن در می‌آیند و در کانال و گروه دعوت می‌شوند؛ به این شکل از برنامه‌های مدیریت بحران و پایگاه دوام ثامن محلات مطلع می‌شوند که این برنامه‌ها ممکن است مانور کلاس‌های آموزشی و حتی اردوهای آموزشی تخصصی باشد.
محلی بودن سرگروه‌ها و زیرمجموعه‌ها
او در ادامه تأکید می‌کند: افراد آموزش‌دیده در این دوره به صورت انتخابی به عنوان سرگروه منتخب می‌شوند که هر سرگروه می‌تواند ۵ تا ۱۰ نفر زیر مجموعه داشته باشد. زیر مجموعه‌ها و سرگروه‌ها باید از همان محله‌ای باشند که در آن سکونت دارند و در غیر این صورت ممکن نیست زیرا این افراد باید در زمان بحران در محل خود حضور داشته باشند و امدادرسانی کنند. سرگروه‌ها آموزش‌هایی می‌بینند که با بقیه اعضای گروه متفاوت است.
او در ادامه به نمونه‌هایی از این آموزش‌ها اشاره می‌کند: از این قبیل آموزش‌ها می‌توان به دوره‌ای که در سایت هلال احمر برگزار شد اشاره کرد آموزش‌های تخصصی ویژه سرگروه‌ها که فراخوان در سایت زده شد و سرگروه‌ها در این دوره‌ها شرکت کردند که به صورت کلی از سوی سازمان مدیریت بحران اعلام و یک‌سری از برنامه‌ها نیز درخود منطقه انجام می‌شود مثل غربالگری کارکنان یا غربالگری مدارس در شروع سال تحصیلی، ضدعفونی مدارس و مساجد که خود هر منطقه فراخوان می‌دهد تا اعضا در این برنامه‌ها شرکت کنند.
گرزینی درباره استقبال مردمی از این طرح خاطرنشان می‌کند: مردم محلاتی که در این طرح شرکت کرده‌اند می‌گویندکه این دوره‌ها کاربرد بسزایی در زندگی شخصی‌شان داشته است به این شکل که حتی طبق جشنواره تجربه‌نگاری که برگزار شد شرکت در این دوره‌ها در برخی موارد سبب نجات جان یک انسان شده است، البته بسیاری از این افراد فقط دوره آموزشی را سپری می‌کنند و در باقی برنامه‌ها شرکت نمی‌کنند و هدفشان شرکت در دوره و آموزش گرفتن است.
کسب رتبه‌های برتر
کلاس‌های دوام ثامن در محلات و مساجد برگزار می‌شود و طبق تفاهم‌نامه سال قبل با هلال احمر قرار بر این شد که این دوره‌ها در فرهنگ‌سراها برگزار شود که سال گذشته دو دوره در فرهنگ‌سرای حجاب برگزار شد و حدود 70نفر در این دوره شرکت کردند.
او با اشاره به جایگاه خوب منطقه2 در اجرای این طرح می‌گوید: هرسال منطقه2 از لحاظ فعالیت‌های دوام ثامن رتبه خوبی کسب می‌کند و همه برنامه‌ها به نحو عالی انجام می‌شود و درخشش بیشتر منطقه امسال انجام شد که در مناطق سیزده‌گانه رتبه اول مسابقات را به دست آورد، البته دوام ثامن منطقه2 در سال‌های گذشته رتبه3 یا 4 را کسب کرده بود که خوشبختانه امسال رتبه نخست را کسب کرد.
گرزینی در انتها از همه شهروندان خواست که همگی در این دوره‌ها شرکت کنند، آموزش‌ها را ببینند تا بتوانند از این آموزش‌ها در زندگی شخصی خودشان در شرایط بحرانی قبل از رسیدن نیروهای امدادی استفاده کنند.
نجات یک کلاسچهارمی 
آیین ۵۰۰ ساله خطبهخوانی حرم رضوی ثبت ملی شد 