پرونده‌ای درباره دکتر ابراهیم شکورزاده؛ صدای مردم کوچه و بازار

دکتر ابراهیم شکورزاده بلوری، استاد زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه مشهد، روز سه شنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۳۸۱ در مشهد درگذشت. او در سال ۱۳۰۲ در تربت حیدریه (خراسان) متولد شد. در آغاز دوران جوانی چند سال به خدمت آستان قدس رضوی درآمد و در آنجا مشاغلی از قبیل ریاست امور اداری و مالی بیمارستان امام رضا، ریاست اداره اراضی و مستغلات و ریاست خزانه و موزه آستان قدس را برعهده داشته است.
او سال ۱۳۳۹ نخستین اثر خود یعنی کتاب «صرف افعال و مورد استعمال زمان ها در فرانسه» و اندکی پس از آن کتاب دیگری با نام «ترانه های روستایی خراسان» را منتشر کرد. چند سال بعد به قصد ادامه تحصیل در رشته زبان وادبیات فرانسه و دریافت درجه لیسانس در این رشته در دانشکده ادبیات مشهد ثبت نام کرد و بین دانشجویان دانشکده حائز رتبه اول شد. چندی بعد نیز روانه کشور فرانسه شد و پس از ۳ سال اقامت در این کشور درجه دکتری در زبان فرانسه را از دانشگاه سوربن پاریس دریافت کرده. از آن پس رسما به خدمت دانشگاه فردوسی مشهد درآمد.

 وی پس از ۲۰ سال خدمت آموزشی و انتشار مقالات و کتاب های متعدد و طى درجه های استادیاری و دانشیاری در سال ۱۳۷۱ به مقام استادی ارتقا یافت و در همین سال، شورای انقلاب فرهنگی و کمیته جذب نخبگان وی را به عنوان استاد نخبه انتخاب کرد.دکتر شکورزاده یکی از قدیم ترین پیش کسوتان آموزش زبان و ادبیات فرانسه در ایران بود. وی علاوه بر تالیف کتاب های متعددی در رشته زبان وادبیات فرانسه و فارسی، تحقیقات مفصلی نیز در فرهنگ عامه یا فولکلور خراسان کرد و تاکنون ۳ کتاب از او در این زمینه به زبان های فارسی و فرانسه منتشر شده است: کتاب عقاید و رسوم مردم خراسان، ترانه های روستایی خراسان و افسانه های عامیانه خراسان به زبان فرانسه که در سال ۱۹۷۵ در مجموعه انتشارات انستیتو مطالعات ایرانی دانشگاه سوربن پاریس چاپ شده است.

او یک جایزه هنری در نقاشی و طراحی هم دارد. از جمله کارهای هنری و نقاشی های او یکی تهیه و ترسیم آرم مخصوص مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی و دیگری نقش «لا اله الا ا...» برای در ورودی دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد و یکی دیگر تهیه رسم الخط فرانسه به انگلیسی است که در سال ۱۳۴۹ توسط کتاب فروشی «زوار» در مشهد با خط زیبایی چاپ و منتشر شده است. 

کتاب «عقاید و رسوم مردم خراسان» او نیز در سال ۱۳۴۸ برنده جایزه بهترین کتاب سال در رشته علوم اجتماعی و مردم شناسی شد. مهم ترین اثر او فرهنگ اصطلاحات علوم و معارف اسلامی به زبان فارسی و فرانسه است که در اواخر سال ۷۶ انتشار یافت و از طرف دانشگاه تهران به عنوان کتاب برجسته سال ۷۷ دانشگاهی برگزیده شد. این پرونده یادی است از دکتر شکور زاده که عمرش را برای فرهنگ خراسان گذاشت.

ما در ابتدای این پرونده به سراغ مصاحبه‌های خود دکتر شکور زاده رفتیم. زیرا معتقدیم هیچ کس مثل دکتر نمی‌تواند از انگیزه‌هایش برای سی سال کار مستمر در زمینه ادبیات عامه پرده بردارد. این مصاحبه اوایل دهه هفتاد در مجله شعر به چاپ رسیده است.

همسر دکتر شکورزاده گزینه خوب دیگری بود که برای دانستن راجع به دکتر شکورزاده به سراغش رفتیم تا از زاویه تازه‌ای این پژوهشگر فرهنگ عامه را به نظاره بنشینیم. شهناز خزانه‌داری همسر دکتر ابراهیم شکورزاده در این گفتگو از نگاه خودش درباره دکتر می‌گوید.

دکتر محمد مهدی ناصح رفیق دیرینه دکتر شکورزاده است که حوزه ادبیات عامه کارهای زیادی انجام داده است. این جنبه مشترک باعث ارتباط بیش از پیش این دو استاد و رفیق با هم شده است. دکتر ناصح نیز درباره فرهنگ عامه و دکتر شکورزاده حرف‌های شنیدنی برای گفتن دارد.

خواندن دو یادداشت که یکی را حسن احمدی فرد از علاقه‌مندان به فرهنگ عامه نوشته است  و دیگری را مسعود سنجری شاگرد استاد شکور زاده به رشته تحریر درآورده است خالی از لطف نیست.