مربی دارالقرآن یحیی بن زید(ع) از تأثیر قرآن بر دانش‌آموزان مناطق محروم می‌گوید

قرآن آخرین کتاب الهی و معجزه پیامبر اسلام(ص) است، به همین دلیل مسلمانان از همان ابتدای ظهور اسلام، به فراگیری و حتی حفظ آن همت گماشتند. در روزگار ما نیز آموزش قرآن به عنوان یکی از درس‌های اصلی مدارس به دانش‌آموزان آموزش ‌داده می‌شود، اما هفته‌ای یک ساعت حضور در کلاس درس قرآن جواب‌گوی نیاز دانش‌آموز نیست، به همین دلیل اداره آموزش و پرورش نواحی مختلف مشهد با حمایت خیران، دارالقرآن‌هایی را در مناطق مختلف شهر تأسیس کرده است.

هدف این مؤسسات دینی در کنار آموزش روخوانی قرآن و بیان مفاهیم آن، ارتقای دانش و بینش قرآنی آحاد جامعه و تلاش برای ریشه‌کنی بی‌سوادی قرآنی و همچنین تربیت دانش‌آموزان برتر در حوزه آموزش قرآن است.

دارالقرآن یحیی بن زید(ع) واقع در بولوار توس، قدیمی‌ترین دارالقرآن آموزش و پرورش منطقه تبادکان با بیش از 20سال سابقه ارزنده در تربیت دانش‌آموزان قرآنی است که موفقیت‌های بسیاری را در این راه کسب کرده است. بخش بزرگی از این موفقیت‌ها را باید مرهون زحمات و تلاش مدیر و مربیان این دارالقرآن دانست. مربیانی که زمانی در همین دارالقرآن‌ها شاگردی کرده و حالا به عنوان مربی قرآن به تعلیم و تربیت دانش‌آموزان می‌پردازند. 

این دارالقرآن از این لحاظ هم سرآمد بوده و با وجود قرارگرفتن در منطقه محروم و حاشیه شهر، دارای مربیانی توانمند و دارای رتبه‌های برتر در مسابقات قرآنی است. حمید حق‌طلب، یکی از مربیان جوان دارالقرآن یحیی بن‌زید(ع) در کارنامه قرآنی خود چندین رتبه استانی و کشوری دارد. او از سال 1390 به عنوان کارمند اداره آموزش و پرورش انجام وظیفه می‌کند. وی که 3سال آخر خدمت خود را در منطقه محروم تبادکان خدمت کرده و هم‌زمان با حضور در دارالقرآن یحیی ابن زید(ع) به دانش‌آموزان حاشیه شهر قرآن می‌آموزد، در آخرین مسابقات قرآنی ویژه فرهنگیان کشور، رتبه اول مسابقات را در رشته قرائت تحقیق کسب‌ کرده است. به همین بهانه و برای معرفی این چهره قرآنی منطقه تبادکان و همچنین فعالیت‌های درالقرآن یحیی ابن زید(ع)، گفت‌وگویی با حمید حق‌طلب داشته‌ایم که در ادامه خواهید خواند.

آموزش قرآن به فرزندان، حقی که باید ادا شود

حمید حق‌طلب متولد سال 1363در مشهد است. او از کودکی به همراه پدر خود در محافل قرآنی شرکت کرده است. پدرش با صوت زیبایی قرآن را تلاوت می کرده و اولین استاد حمید در زمینه آموزش قرائت قرآن کریم بوده است.
وی با بیان اینکه آموزش قرآن، یکی از مهم‌ترین حقوق کودکان بر والدین است، تصریح می‌کند: خانواده نقش تربیتی مهمی در به وجود آمدن شخصیت انسانی و اخلاقی نوجوانان و جوانان دارند زیرا شخصیت فرزندان در خانه و کانون خانواده شکل می‌گیرد و چگونگی شکل‌گیری آن به نحوه نگرش والدین و رفتار تربیتی آنان بازمی‌گردد. در این راستا گاهی والدین برای آشنایی فرزندانشان با قرآن بی‌تفاوت هستند ولی برای آموزش‌های دیگر اهتمام عجیبی دارند در حالی که قرآن راه رستگاری را آموزش می‌دهد و تنها معجزه‌ای که در حال حاضر از پیامبران در اختیار بشر قرار دارد، قرآن کریم است.

وی با اشاره به اینکه پدرش در ادای این دین برای او سنگ تمام گذاشته است، می‌گوید: از دوران کودکی فضای قرآنی در خانه ما حاکم بود و من از طریق پدرم(محمدعلی حق‌طلب) به محافل قرآنی می‌رفتم، در واقع پدرم اولین استادم در آموزش و قرائت قرآن بود، او صوت دلنشینی داشت و من نیز بخشی از صدای خوش پدر را به ارث برده بودم.
قاری برجسته استان خراسان رضوی در ادامه می‌گوید: من سه سال است که ازدواج کرده‌ام و یک دختر دوساله دارم، قطعا گران‌بهاترین میراثی که پدرم به من ارزانی داشته را نثار دخترم خواهم کرد و در مقوله فراگیری قرآن کریم هرکاری که از دستم برآید، دریغ نخواهم کرد.

حضور در مجامع قرآنی

حق‌طلب در ادامه به استماع صوت استادان بزرگ قرائت قرآن و حضور در محافل قرآنی اشاره کرده و می‌گوید: به‌جز شاگردی پدر، کار ویژه دیگری که از کودکی به آن مشغول هستم، استماع تلاوت‌های فاخر و ماندگار استادان بنام قرائت همچون استاد عبدالباسط و استاد سعید مسلم است. استماع تلاوت قرآن، جزو کارهای همیشگی من بوده و هست، چراکه انجام این مهم به‌ویژه برای افرادی که تلاوت را به‌طور حرفه‌ای پیگیری می‌کنند از واجبات است.
وی با بیان اینکه از کودکی در مکاتب قرآنی همچون مجمع قرآن والفجر، کانون قرآن خاتم الانبیا(ص) و مجموعه قرآنی شهید، حضور پیدا کرده است، می‌افزاید: از دوران تحصیل ابتدایی حضور در خانه‌های قرآن را تجربه کردم و از محضر استادان بنامی چون مرحوم «سیدعبدالرضا معینی» و «داوود خلوصی» بهره‌های فراوان بردم.
حق‌طلب خاطرنشان می‌کند: مرحوم سیدعبدالرضا معینی از استادان برجسته قرآنی بود که 34سال از 55سال عمر گرانقدر خود را برای ارائه خدمات به جامع قرآنی صرف کرد و بیش از ۱۲۴قاری و حافظ جوان زیر نظر وی آموزش‌های قرآن کریم را فراگرفته‌اند. همچنین داوود خلوصی از استادان مشهور قرآنی است که 30سال در حوزه آموزش قرآن فعالیت می‌کند و دارای مدرک دکترای رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه فردوسی مشهد است.

مقام اول قرائت قرآن نیروهای مسلح

قاری جوان منطقه آموزشی تبادکان می‌گوید: بعد از ورود به مدرسه به دلیل تسلط در قرائت و صوت زیبا، همیشه مورد توجه و تشویق معلم قرآن مدرسه بودم، همین تشویق‌ها انگیزه‌ای شد تا در مسابقات قرآنی رشته قرائت در ناحیه آموزش و پرورش شرکت کنم و رتبه اول این مسابقات را به دست بیاورم. همچنین در مقاطع راهنمایی و دبیرستان در مسابقات دانش‌آموزی قرآنی در ناحیه، شهر مشهد، استان و رقابت‌های کشوری شرکت کردم و همیشه جزو رتبه‌های برتر مسابقات در رشته قرائت و ترتیل قرآن کریم بودم.

حمید حق‌طلب ادامه می‌دهد: بعد از قبولی و تحصیل در رشته جامعه‌شناسی دانشگاه به دلیل مشغولیت به درس و تحصیل، فرصت کمتری برای تمرین و حضور در مسابقات قرآنی مهیا شد. از این رو حضورم در عرصه رقابت‌های قرآنی کم‌رنگ شد تا اینکه بعد از اتمام دوران تحصیلات عالیه و هنگام خدمت مقدس سربازی، تمرین و تحقیقات قرآنی را با جدیت بیشتری از سر گرفتم و در مسابقات قرائت قرآن نیروهای مسلح کشور که در تهران برگزار شد، شرکت کرده و به خواست خداوند مقام اول مسابقات کشوری را به دست آوردم.

رتبه اول مسابقات قرآن فرهنگیان کشور

حق‌طلب در ادامه به سایر رقابت‌های قرآنی که در آن حضور داشته و عناوین مختلفی کسب کرده است، اشاره کرده و می‌گوید: بعد از خدمت سربازی و کسب رتبه نخست مسابقات قرآنی نیروهای مسلح، سال 1385 در مسابقات قرآن که توسط سازمان اوقاف استان خراسان رضوی برگزار شد شرکت کردم و در رشته ترتیل مقام اول استان را به دست آوردم. همچنین سال 1393 در مسابقات اوقاف(بخش قرائت) به فینال کشوری راه یافتم و رتبه سوم آن رقابت‌ها را از آن خود کردم.

قاری ممتاز کشوری در ادامه خاطرنشان می‌کند: امسال(سال 1399) در بخش مسابقات قرآنی فرهنگیان کشور که در مشهد به‌طور مجازی برگزار شد، شرکت کردم و رتبه اول فرهنگیان کشور در رشته قرائت تحقیق قرآن کریم را به دست آوردم.
وی درباره کم و کیف برگزاری مسابقات قرآنی فرهنگیان کشور که مجازی برگزار شد، می‌گوید: پنجمین دوره مسابقات قرآن، عترت و نماز فرهنگیان کشور در مرحله نهایی طی روزهای 27 و 28 مرداد به‌طور مجازی و به میزبانی مشهد مقدس برگزار شد، در این دوره از مسابقات ۳۵۰نفر از فرهنگیان برگزیده کشور آثار خودشان را در مرحله مقدماتی به دبیرخانه مجازی مسابقات مستقر در معاونت پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش خراسان رضوی در قالب پنج رشته قرائت قرآن، حفظ کل قرآن، حفظ ۱۰جزء قرآن و نهج‌البلاغه و روش تدریس احکام فرستادند و از این تعداد ۱۴۵نفر به مرحله نهایی مسابقات راه یافتند.

حق‌طلب با بیان اینکه مرحله نهایی این مسابقات برای فرهنگیان برادر و فرهنگیان خواهر جداگانه و غیرحضوری و در قالب برقراری ارتباط تصویری زنده برگزار شد، می‌افزاید: استان خراسان رضوی که برای پنجمین سال پیاپی افتخار میزبانی این دوره از مسابقات را داشت، در تجربه‌ای جدید، شرایط لازم را برای برگزاری این مسابقات به‌طور مجازی فراهم کرد.
وی ادامه می‌دهد: اگرچه مسابقات به‌طور مجازی برگزار شد، اما تلاش شد تا فضای قرآنی و معنوی سال‌های گذشته برای شرکت‌کنندگان حفظ شود. با این حال به طور قطع شکل حضوری مسابقات تأثیر بیشتری دارد اما با توجه به شرایط موجود همین که مسابقات قرآنی تعطیل نشد باز هم جای شکر و قدردانی دارد.

تلاوت قرآن و اذان در حرم رضوی

حمید حق‌طلب بعد از پایان تحصیلات دانشگاهی با اداره علوم قرآنی آستان قدس رضوی آشنا و به عنوان مدرس کلاس قرآن مشغول به کار می‌شود.
وی با تأیید این مطلب می‌گوید: یکی از برکات تلاوت و انس با قرآن، ارتباط من با اداره علوم قرانی آستان قدس‌رضوی درسال 1382بود. من قبل از ورود به آموزش‌وپرورش چندسالی را به عنوان مدرس کلاس‌های قرآن آستان قدس مشغول به خدمت بودم. آستان قدس رضوی به مناسبت‌های مختلف مذهبی به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان، کلاس‌های آموزش و محافل قرآنی را در مساجد مشهد و شهرستان‌های استان خراسان رضوی برگزار کرده و من به عنوان مدرس این کلاس‌ها به آموزش قرائت قرآن می‌پرداختم.

وی ادامه می‌دهد: در زمان همکاری با آستان قدس، تلاوت‌های متعددی را در محافل قرآنی مشهد، قم و شیراز نیز انجام دادم، اما بالاترین مقام و افتخاری که در این دوران به دست آوردم این بود که به عنوان قاری و مؤذن در حرم مطهر امام رضا(ع) مشغول به خادمی شدم افتخاری که تاکنون هم ادامه پیداکرده است قاریان ممتاز و معروف زیادی در سرتاسر ایران هستند که آرزوی قرائت و اقامه اذان در بارگاه منور رضوی را دارند، اما تاکنون سعادت این خدمت را پیدا نکرده‌اند، من این افتخار را از هم‌نشینی با قرآن دارم و به آن تا زنده هستم، می‌بالم.

مدرس قرآن در مناطق محروم

قاری برجسته مسابقات استانی و کشوری در سال 1390 به عنوان مدرس قرآن در آموزش و پرورش استان خراسان رضوی استخدام و به آموزش قرآن در مناطق محروم می‌پردازد.

حمید حق‌طلب در توضیح بیشتر این امر می‌گوید: درسال1390 با اعلام نیاز آموزش و پرورش برای استخدام، قاریان قرآن با ارائه سوابق کاری و تدریس، به عنوان معلم قرآن در آموزش و پرورش استخدام شدند، من نیز در ابتدا به عنوان معلم قرآن در ناحیه1 آموزش و پرورش مشهد مشغول به فعالیت شدم و در سه سال گذشته هم در آموزش و پرورش منطقه تبادکان مشغول به فعالیت هستم.

وی می‌افزاید: جذب مدرسان قرآن توسط آموزش و پرورش با هدف آشنایی بیشتر دانش‌آموزان با مفاهیم قرآن و تلفظ صحیح آیات قرآنی انجام گرفت، اما حذف 6ساعت درس قرآن مدارس ابتدایی به بهانه اجرای طرح به اصطلاح ملی حفظ جزء 30قرآن کریم، باعث شد تا آموزش قرآن در مدارس به صورت فوق‌برنامه اجرا شود و اجباری برای حضور دانش‌آموزان در سر کلاس درس وجود نداشته باشد.
وی در ادامه می‌گوید: اجرای این طرح حیرت‌انگیز و باورنکردنی باعث شد تا وقت و انرژی زیادی از زمان تدریس معلمان قرآن، صرف متقاعد کردن دانش‌آموزان برای حضور در سرکلاس‌های درس باشد و این موضوع نیازمند صبر و حوصله و مهارت زیادی بود. با وجوداین من و همکارانم بدون هیچ توقعی، ساعت‌های زیادی از وقت خود را برای جذب دانش‌آموزان و حضور آن‌ها در سر کلاس‌های قرآن صرف می‌کردیم.

فعالیت در دارالقرآن یحیی ابن زید

حق‌طلب با بیان اینکه هم‌زمان با خدمت در منطقه آموزشی تبادکان، فعالیت در دارالقرآن یحیی ابن زید(ع) را نیز آغاز کرده است، می‌گوید: دارالقرآن یحیی بن زید(ع)، اولین دارالقرآن منطقه آموزشی تبادکان است که فعالیت‌های قرآنی خود را بیش از 20سال قبل در محله کال زرکش(توس97) شروع کرده است. با وجود امکانات اندک در زمینه آموزش و تعلیم، شاگردان دارالقرآن یحیی بن زید(ع) استعداد زیادی در قرائت و حفظ قرآن دارند و جزو برترین‌های مسابقات قرآنی منطقه آموزشی تبادکان محسوب می‌شوند. همچنین این محفل قرآنی با جذب دانش‌آموزان بااستعداد حاشیه شهر و حضور موفق در مسابقات قرآنی، رتبه‌های برتر استانی و کشوری زیادی را کسب کرده است.

وی با بیان اینکه دارالقرآن یحیی بن زید(ع) دارای 150متر فضای آموزشی است و 250دانش‌آموز دارد که بیشترشان دانش‌آموز پایه ابتدایی هستند، ادامه می‌دهد: دانش‌آموزان با حضور در کلاس‌های روخوانی، روان‌خوانی، تجوید، ترتیل، صوت ولحن وحفظ در دوبخش دختران و پسران با خواندن صحیح قرآن آشنا می‌شوند، به‌طوری که بعد از طی‌کردن دوره آموزشی، دانش‌آموز ابتدایی 7و8ساله می‌تواند بدون هرگونه تلفظ اشتباه، قرآن را تلاوت کند، این درحالی است که برخی افراد سن وسال بالا که دارای مدارک دانشگاهی هستند، هنوز خواندن معمولی قرآن را بلد نیستند و در هنگام قرائت قرآن الفاظ غلط زیادی را به کار می‌برند.

دانش‌آموزان برتر دارالقرآن

حق‌طلب در ادامه می‌گوید: دانش‌آموزان دارالقرآن یحیی بن زید(ع) جزو بهترین قاریان قرآن در منطقه آموزش وپرورش تبادکان هستند و بیشترین رتبه‌های قرآنی پایه ابتدایی ناحیه آموزش و پرورش تبادکان در رشته‌های حفظ، احکام و قرائت از آن دانش‌آموزان دارالقرآن یحیی بن زید(ع) است.

وی از دانش‌آموزان برتر خود در دارالقرآن یحیی ابن زید(ع) نام برده و بیان می‌کند: محمد پیروی در رشته ترتیل مقام اول استانی و رتبه برتر کشور، محمدرضا فرازی، رتبه اول رشته اذان در منطقه آموزشی تبادکان و رتبه برتر استان، محیاسادات بطحایی، دانش‌آموز پایه یازدهم و رتبه برتر منطقه و استان در رشته صحیفه سجادیه، ستاره امیرامرودی دانش‌آموز پایه دهم و رتبه برتر منطقه و استان در مسابقات نهج البلاغه و بی‌بی عصمت سیدی دانش‌آموز پایه دوازدهم و رتبه برتر منطقه و استان در رشته تفسیر از جمله دانش‌آموزان افتخارآفرین ما در دارالقرآن یحیی ابن زید(ع) هستند. 

علاوه بر این علیرضا فخرایی، علی وفایی، امیر مهدی حسینی نیز در رشته‌های قرائت، حفظ، اذان و احکام رتبه برتر منطقه تبادکان را به دست‌آورده‌اند. همچنین سید مهدی اسماعیلی، حافظ برتر جزء 30 قرآن کریم، سجاد سلیمانی رتبه اول رشته اذان، علی ایمانی رتبه اول رشته قرائت و تحقیق وعلی رامی رتبه دوم حفظ از دیگر تربیت‌یافتگان دارالقرآن یحیی بن زید(ع) هستند که بیشترین رتبه‌های مسابقات قرآنی مقطع ابتدایی در منطقه، شهر و استان را کسب کرده‌اند.

تأثیرات مثبت انس با قرآن

وی می‌گوید: خانواده‌های ساکن در مناطق حاشیه شهر از جمله بولوار توس با مشکلات اجتماعی و بزه‌کاری‌های زیادی از قبیل اعتیاد، طلاق، بیکاری، محیط ناسالم برای تربیت و رشد و نمو کودکان و جوانان روبه‌رو هستند، آمارها نشان می‌دهد بیش از نیمی از دانش‌آموزان حاشیه شهر به دلیل همین محیط نامناسب، گرفتار مشکلات و بزه‌کاری‌های اجتماعی هستند، با وجود چنین شرایطی دانش‌آموزان تحصیل‌کرده در دارالقرآن با بهره‌گیری از تعالیم قرآن از مصونیت بیشتری برخوردار هستند و درصد بسیار کمی از این دانش‌آموزان در دام بزه‌کاری‌های اجتماعی افتاده‌اند، اغلب این دانش‌آموزان با اینکه در مناطق کم‌برخوردار و حاشیه شهر سکونت داشته‌اند، با تحصیل در مقاطع دانشگاهی و موقعیت اجتماعی و شغلی مناسب در زندگی فردی و اجتماعی خود موفق بوده‌اند.

حق‌طلب می‌افزاید: با وجود برنامه‌های مختلف فرهنگی و تربیتی در دارالقرآن یحیی بن زید (ع)، ما بودجه‌ای برای اجرای این برنامه‌ها نداریم و هزینه تمام امور اجرا شده با مشارکت خیران بوده است. در واقع اگر همت خیران و دلسوزی همکاران ما در دارالقرآن نبود، ما قادر به اجرای هیچ برنامه‌ای نبودیم. 

باارزش‌ترین هدیه

حمید حق‌طلب در طول سال‌ها قرائت قرآن، هدایای مادی و معنوی بسیاری دریافت کرده است، اما بزرگ‌ترین آرزوی او رفتن به مکه و تلاوت قرآن در محل نزول قرآن است.
وی با تأیید این مطلب می‌گوید: چندین سال قبل که در یکی از جلسات قرآنی در حال تلاوت قرآن بودم، یکی از حاضران در آن مجلس تشویقم کرد و هزینه یک سفر زیارتی به کربلا را به عنوان هدیه به من داد، به برکت قرآن این سفر زیارتی نصیبم شد و توانستم در کنار حرم امام‌حسین(ع)، امام علی(ع) و دیگر عتبات مقدسه کشور عراق به تلاوت قرآن بپردازم اما هنوز آرزومند رفتن به مکه و تلاوت قرآن در محل نزول قرآن هستم.