پزشک گل وگیاه
حتما تاکنون نام «ناظر فضای سبز» به گوشتان خورده است. افرادی که کارشان نظارت بر فضای سبز شهری است و تعطیل و غیرتعطیل و سرما و گرما ندارد. آن‌ها همیشه در میان فضای سبزی هستند که به آن‌ها سپرده شده است تا بتوانند از آن مراقبت کنند. دورنمای زیبای این شغل سبب شد تا به‌سراغ حسن سلجوقی، کارشناس فضای سبز بوستان کوهسنگی، برویم تا بیشتر با کارشان آشنا شویم.
او 7سال است که کارشناس ناظر فضای سبز در شهرداری است و قبل از آن هم در دهیاری مشغول به خدمت بوده است. خودش می‌گوید: «یکی از کارهای دهیار نظارت بر فضای سبز است و بخشی از کارم در ارتباط با فضای سبز بود.» سلجوقی در دانشگاه کارشناسی کشاورزی گرایش زراعت و اصلاح نباتات را خوانده است. رشته‌ای که در ابتدا به‌طور تجربی و از طریق کار روی زمین‌های پدری‌اش آموخته است.
کار پشت میزی نداریم
از سلجوقی می‌پرسیم کارشان تا چه اندازه پشت میزی است و مسئولیت‌هایی که یک ناظر فضای سبز دارد شامل چه مواردی می‌شود؟
با شنیدن این حرف ما می‌خندد و می‌گوید: «80درصد کار ما بازدید میدانی از فضای سبز شهری و بوستان‌هاست و 20درصد آن هم نوشتن گزارش‌های بازدید است. هر روز صبح باید مواردی از جمله آبیاری فضای سبز، هرس درختان، نگهداری چمن‌ها، نگهداری آب‌نماها، سم‌پاشی، کاشت گل‌های فصلی و... را بررسی کنیم. در صورتی که نقصی وجود داشته باشد آن را به‌طور مستند و عکس برای پیمانکاران می‌فرستیم؛ بعد از او می‌خواهیم که آن نقص را در مدت24ساعت برطرف کند.»
خودش کارش را این‌گونه توصیف می‌کند: «کار ما دیدن نواقص و نازیبایی‌های فضای سبز است. باید این نواقص و کاستی‌ها را زودتر از شهروندان ببینیم و آن را برطرف کنیم تا آن‌ها هنگام مشاهده فضای سبز لذت ببرند. به‌طور مثال وظیفه من نگهداری از فضای سبز بوستان کوهسنگی است فضای بزرگی که تفرجگاه مردم است، من باید مراقب باشم مردمی که به اینجا می‌آیند از زیبایی‌های بوستان لذت ببرند و لازمه آن گشت روزانه در بوستان است.»
اگر جوانی در کنار کار عملی کار تئوری هم انجام بدهد بسیار موفق خواهد بود
تجربه لازمه کار ماست
از نگاه این ناظر فضای سبز تجربه، بخش مهم شغل اوست که این‌کار را با فعالیت بر روی زمین‌های پدری‌اش در باغ به دست آورده است. سلجوقی توضیح می‌دهد: «به طور معمول ما با نگاه به یک درخت یا گیاه متوجه می‌شویم مشکل درخت کم‌آبی است یا آفت گرفته است، درست مانند پزشکی که به مریضش نگاه می‌کند و بیماری‌اش را تشخیص می‌دهد. در حد تخصصی و تشخیص نوع آفت نیاز به دقت بیشتری داریم.»
او می‌گوید: «اگر جوانی در کنار کار عملی کار تئوری هم انجام بدهد بسیار موفق خواهد بود. دانش‌آموختگان رشته کشاورزی در صورت داشتن علاقه به این‌کار باید برای ورود به این شغل در آزمون‌هایی که برگزار می‌شود شرکت کنند و به عنوان مشاور یا پیمانکار وارد این شغل شوند. مسیر پیشرفت در کار ما مانند بسیاری از مشاغل باز است و هر فردی در هر رشته‌ای می‌تواند ارتقا بگیرد. این بسته به علاقه و استعداد فرد دارد. در این حرفه کیفیت کار مهم‌ترین تبلیغ است. فردی که خلاقیت و پشتکار دارد، می‌تواند فضای سبزی را که به او سپرده‌اند به‌درستی نگهداری کند و علاوه‌برآن با شکل‌دهی به درختان و تنوع فضای سبز نسبت به فردی که فقط در حد وظایفش کار می‌کند محیطی متفاوت ایجاد کند.»
تخریب فضای سبز، هزینه‌ساز می‌شود
سلجوقی از شهروندان درخواست دارد که هنگام استفاده از فضای بوستان به آن صدمه وارد نکنند. او توضیح می‌دهد: «گاهی شهروندان آب‌جوش را روی چمن یا شمشادها می‌ریزند، آتش قلیان را روی فضای سبز خالی می‌کنند؛ شکستن شاخه درختان، از ریشه در آوردن گل‌ها، گیاهان و... این‌ها سبب تخریب فضای سبز می‌شود. درست است کار ما برطرف‌کردن نواقص است، اما تعمیر و نگهداری فضای سبز هزینه زیادی می‌برد. در صورتی که این آسیب‌ها کمتر شود می‌توان این هزینه را صرف کارهای دیگر این بوستان کرد.»
یکی دیگر از کارهایی که در فضای سبز بوستان کوهسنگی انجام می‌شود طراحی و بازپیرایی فضای سبز است. سلجوقی می‌گوید: «کارهای مطالعاتی بسیاری در شهرداری برای کاشت و طراحی فضای سبز انجام می‌شود. کار ما هم بر اساس همین مطالعات پیش می‌رود. طرح‌دادن به شمشادها و... از جمله کارهای زیبایی است که در حال انجام در بوستان کوهسنگی است.
خوب‌دیدن ابزار کارم است
سلجوقی می‌گوید: «برای اینکه کارم را به‌خوبی انجام بدهم، نیاز به دقت زیادی دارم و باید با چشمان تیزبین به محیط کارم نگاه کنم. در کنارش به موتور یا دوچرخه هم احتیاج دارم که بتوانم بوستان به این بزرگی را هر روز سرکشی کنم. مستندسازی‌کردن هم بخشی از کارم است. یادداشت کردن و عکس گرفتن از طریق تلفن همراه این‌کار را ساده کرده است. یک ناظر باید برنامه‌ای مدون و دقیق داشته باشد. بدین شکل می‌داند هر روز هر ماه و هر فصل، زمان چه‌کاری است. این‌کار به نظر آسان می‌رسد اما مراحل و دقت خاص خودش را دارد.» او می‌گوید: «همین که شهروندان از محیط بوستان لذت می‌برند بهترین بخش کارم محسوب می‌شود. مدتی که به‌دلیل کرونا بوستان تعطیل بود و شهروندان رفت‌وآمدی نداشتند، ناراحت بودم و جای خالی بچه‌ها در زمین بازی و شهروندان را خیلی احساس می‌کردم.»
همین که شهروندان از محیط بوستان لذت می‌برند بهترین بخش کارم محسوب می‌شود
زیبایی کار ما متعلق به مردم است
این کارشناس ناظر فضای سبز توضیح می‌دهد: «بسیاری تا از شغلم می‌شنوند می‌گویند چه عالی از صبح در فضای سرسبز هستی. اما نمی‌دانند که به طور 24ساعته کار می‌کنم و آنلاین هستم. کارم صبح و شب ندارد به‌ویژه در زمان‌های بحران مانند برف. اگر بخواهم به مرخصی بروم باید کارشناسی را به جای خودم معرفی کنم که کارهایم را انجام بدهد. زیرا کار نظارت تعطیلی ندارد. حالا تصور کنید بخواهم به مرخصی چند روزه بروم آن‌زمان سختی برای تعیین جانشین بیشتر می‌شود.» به قول خودش او کمتر از هر شهروندی از زیبایی‌های بوستان لذت می‌برد و آن‌ها را می‌بیند. البته تأکید می‌کند همه آن‌هایی که ناظر هستند دیدشان به سمت نواقص و کاستی‌ها می‌رود تا زیبایی‌های بوستان یا پارک‌ها. در کنار این سختی‌ها، دیدن خوشحالی شهروندانی که از فضای سبز استفاده می‌کنند و با رضایت از بوستان خارج می‌شوند از نقاط قوت کار سلجوقی است.
اشعار شاهنامه ورد زبان پهلوانان است 
اولویت کسب و کار حاج اکبر، کرامت زائران است 