تلاش می‌کنیم مددجویان از 14 سالگی به زندگی عادی برگردند

در کشور ما و همه دنیا، بعضا کودکانی متولد می‌شوند که شرایط جسمانی یا روحی و روانی یکسانی با هم‌نوعان خود ندارند که از آن‌ها با عنوان‌های توانیاب یا معلول یاد می‌شود. در موارد بسیاری جامعه به خوبی آمادگی پذیرش این افراد را ندارد که البته این خلا یک نقص فرهنگی است و اشکالی را متوجه فرد نمی‌کند. به این واسطه و البته کمبود‌هایی که در کنار آن وجود دارد این افراد شرایط زندگی سخت‌تری نسبت به دیگر اعضای جامعه را تجربه می‌کنند، حال این شرایط می‌تواند سخت‌افزاری باشد یا مشکلات ناشی از پذیرش نشدن از سوی جامعه که هر دو در کنار هم موجب سختی گذر زمان برای فرد می‌شود.مهم‌ترین عاملی که به رشد کودکان با معلولیت جسمی و ذهنی کمک می‌کند، آموزش صحیح است. چرا که آموزش هم کودک را در مسیر رشد قرار می‌دهد و هم از فضای محدودی که در آن قرار گرفته است خارج می‌کند. 

در این گزارش به سراغ مؤسسه‌ای رفتیم که همت خود را بر یاری رساندن به کودکان کم‌توان ذهنی زیر ۱۴ سال قرار داده است. مؤسسه توان‌بخشی و مددکاری گلستانه توس با قدمتی طولانی از سوی منیژه زو‌‌اشکیانی راه‌اندازی شده و هدف آن ‌از روز اول خدمات‌دهی و آموزش کودکان ‌کم‌توان ذهنی بوده است. البته مؤسس این مرکز این روزها در مشهد ساکن نیست و به واسطه ضرورت زندگی در شرایط آب‌‌ و هوایی سالم به شهری با شرایط بهتر در این زمینه نقل مکان کرده و البته مؤسسه‌ای با همین شرایط را در محل زندگی جدیدش هم راه‌اندازی کرده است.

در نبود مؤسس مرکز با فرزانه رحیمی که از سال ۸۸ وارد این مؤسسه شده و ابتدا به عنوان مربی مشغول بوده است، گفت‌وگو کردم تا بیشتر با این مؤسسه آشنا شویم. رحیمی اکنون مسئول فنی مؤسسه توان‌بخشی گلستانه توس است و در کنار دیگر همکارانش مشغول خدمت به کودکان کم‌توان ذهنی زیر ۱۴ سال هستند.

رحیمی درباره مؤسسه گفت: ما در مرکز دو بخش آموزشی و مددکاری داریم که در بخش آموزشی، توان‌بخشی به کودکان و آموزش‌های لازم مدنظر است که ۵۲ کودک توان‌خواه از این آموزش‌ها استفاده می‌کنند، برای آموزش بچه‌ها ۵ کلاس آموزشی داریم که هر روز دایر است. در کنار کار آموزشی، توان‌بخشی هم ویژه کودکانی که مشکل حرکتی دارند انجام می‌شود و 3روز در هفته کار با درمانگر و 3روز در هفته کلاس گفتار درمانی برای کودکانی که مشکل گفتاری دارند، انجام می‌شود. 

هم‌راستا با امور درمانی مربی هنر هم 2روز در هفته در مؤسسه حاضر می‌شود. قسمت دیگر مؤسسه فعالیت مددکاری را پیش می‌برد و ۶۵۰ مددجو داریم که شامل افراد کم‌توان ذهنی و جسمی می‌شود. در این حوزه هم روی توان‌بخشی و البته اشتغال مددجویان کار می‌شود و باید اشاره کنم در بین مددجویان افرادی بودند که پس از بهبود به عنوان مربی در مؤسسه مشغول کار شدند.

رحیمی در ادامه درباره برگزاری نمایشگاه نقاشی کودکان مؤسسه در سال‌های اخیر گفت: تاکنون توانسته‌ایم 3نمایشگاه نقاشی برگزار کنیم که 2نمایشگاه آثار بچه‌ها در مشهد دایر بوده و یک نمایشگاه هم در نیشابور برگزار شده است. نمایشگاه‌هایی که برگزار شده تحسین بازدیدکنندگان را همواره به همراه داشته است، چرا که آثار به حدی مطلوب بوده که انتظار آن را حتی از یک انسان با شرایط عادی نمی‌توان داشت، اما با انگیزه‌ای که بچه‌های گلستانه توس دارند توانسته‌اند کارهای زیبایی را خلق کنند.

آنچه در مؤسسه اتفاق می‌افتد این است که بچه‌ها در همه زمینه‌ها رشد کنند تا بتوانند بعد از سن 14 سال آموزش عادی داشته باشند و یا به یک زندگی عادی برگردند 

رحیمی در ادامه گفت: از آنجا که مؤسسه ما تحت‌نظر بهزیستی کار می‌کند، کودکانی که به اینجا می‌آیند خود بهزیستی معرفی می‌شوند و در خود بهزیستی هم پرونده دارند و کار آن‌ها در اینجا برای توان‌بخشی و آموزش انجام می‌شود، نکته‌ای که باید اشاره کنم این است که شاید به این بچه‌ها برچسب کم‌توان ذهنی بخورد، اما در مواردی این بچه‌ها مشکلات دیگری را به همراه دارند آنچه در مؤسسه اتفاق می‌افتد این است که بچه‌ها در همه زمینه‌ها رشد کنند تا بتوانند بعد از سن 14 سال آموزش عادی داشته باشند و یا به یک زندگی عادی برگردند و به صورت مستقل امور زندگی خود را پیش ببرند. 

مسئول فنی مؤسسه گلستانه توس درباره هزینه‌های اداره این مرکز و مدت حضور این مؤسسه در منطقه ۱۱ گفت: مؤسسه ۶ سال است که در منطقه ۱۱ و در محله دانش‌آموز کار توان‌بخشی و آموزش کودکان کم‌توان ذهنی را پیش می‌برد. با توجه به اینکه مرکز مستقیم زیرنظر بهزیستی فعالیت دارد، طبق یارانه تعریف شده قسمتی از هزینه کودکان از سوی بهزیستی پرداخت می‌شود و قسمت کوچکی هم از سوی خانواده‌ها پرداخت می‌شود. با این حال به واسطه شرایط سخت اقتصادی موجود، تأمین هزینه‌ها، کار تقریبا سختی است.

این مربی در ادامه درباره شرایط کودکان توان‌خواه در جامعه گفت: کودکانی با وضعیت توان‌خواه و مددجویان شرایطی را دارند که خیلی در جامعه دیده نمی‌شوند، به این معنی که با وجود بالا رفتن سطح آگاهی در جامعه هنوز هم این کودکان از سطح یکسان خدمات آموزشی و توان‌بخشی بهره‌مند نمی‌شوند، بعضا خانواده‌ها این آگاهی را ندارند که فرزندانشان در چنین مراکزی می‌توانند رشد کنند و بعضا هم فضای آموزشی کم است و نکته اصلی دیگر هم این است که جامعه باید به این افراد به چشم یک انسان عادی نگاه کند و آن‌‎ها را بپذیرد.

فرزانه رحیمی در پایان درباره شرایط کار کردن افراد در این مؤسسه گفت: کار کردن در اینجا روحیات خاصی را طلب می‌کند، از طرفی باید احساساتی بود که بشود برای بچه‌ها کار کرد و مواظب آن‌ها بود و به آن‌ها آنچه را باید آموزش داد و از طرفی دیگر هم باید محکم بود، چرا که شما در اینجا با کودکان عادی سر و کار ندارید، به همین دلیل ما در اینجا کارکنانی داریم که مدت زیادی کار‌ کرده‌اند و سابقه مربیگری ۱۵ و ۲۰ ساله برای کودکان کم‌توان ذهنی را دارند، اما همکارانی هم هستند که بعد از مدتی‌ نمی‌توانند در شرایط کاری اینجا ادامه دهند.