پیام‌های زیست‌محیطی و اجتماعی المان‌های منطقه ۱۱

در چشم به‌هم زدنی حدود ۱۰ماه از سال ۱۴۰۰ هم گذشت و دوباره بحث استقبال از بهار در محافل هنری و جلسات مدیریت شهری داغ شده است. رویدادی که با نصب المان‌های شهری و آذین‌بندی و نورپردازی سبب ایجاد فضاهای زیبای بصری در شهر می‌شود و نشاط را به جامعه تزریق می‌کند. منطقه۱۱ در 5سال اخیر میزبان المان‌های نوروزی پرشماری بوده است که قصد داریم در این مطلب گذری بر آن‌ها داشته باشیم‌.

نوروز پرطرح و رنگ

نقاشی دیواری‌های پرشمار و المان‌های زیبای نوروزی، سهم منطقه11 از برنامه استقبال از بهار1396 در شهر مشهد بود. در این سال المان‌ها از تنوع زیادی برخوردار بودند که سبب استقبال نسل‌های مختلف مردم از آن‌ها می‌شد. 

«مهر مادری» از المان‌های ماندگار این سال بود که عقیل اصل آن را طراحی کرد و درباره آن گفته است: این المان با هدف نشان‌دادن جایگاه مادر در خانواده طراحی شد، چرا که اگر مادر به‌درستی از سوی اعضای خانواده تکریم شود و او هم نقش خود را به‌درستی ایفا کند خانواده در مسیر درستی قرار می‌گیرد.

درخت‌های خیالی

در 5سال اخیر، سال 1397 کمترین سهم را از اجرای المان‌های نوروزی داشت، در این سال فقط سه المان نوروزی در منطقه و در میدان استقلال، بولوار امامت و بولوار دانش‌آموز نصب شد. «درخت» که با نخ و فلز طراحی شده بود، «درخت خیال» که دنیای زندگی کودکان را نشان می‌‎داد و «همیشه بهار» سه المان زیبابخش نورز97 در منطقه11 بودند. 

محمدجواد شفیعی از هنرمندان فعال در جشنواره‌های استقبال از بهار و ساکن منطقه11 درباره این نمادها می‌گوید: نکته جالب درباره این سه المان، محتوای زیست محیطی آن‌ها بود که سعی داشت توجه شهروندان را به حفاظت از فضای سبز اطرافشان جلب کند. این المان‌ها با وجود زیبایی‌ای که داشتند نشان دادند که اگر از درخت‌ها به خوبی حفاظت نشود باید با ابزار مصنوعی به فکر زیبا کردن شهر و محل زندگی خود باشیم.

در طراحی و اجرای المان‌ها و آذین‌های نوروز 1398 منطقه11 تلاش شد تا استفاده بیشتری از گل‌ها برای زیباسازی فضاهای شهری شود به همین واسطه در برنامه استقبال از بهار این سال، المان‌ها تا حدود زیادی جای خود را به طرح‌‎های گل‌آرایی و آذین‌های پر از گل دادند تا در نوروز این سال، معابر و بوستان‌های منطقه با گل‌های زیبای بهاری گلباران شوند. این طراحی متفاوت سبب شکل‌گیری قاب‌های زیبایی شد که شهروندان بسیاری را برای عکاسی جذب کرد.

المان‌های مفهومی

با وجود شیوع ویروس کرونا در نوروز 1399 المان‌های زیبایی در منطقه11 نصب شد که خاطرات زیبایی را برای شهروندان به ثبت رساند. «مبل شهری عمونوروز» و «چراغ خرد» از المان‌های زیبا در آغاز بهار 99 بود که به ترتیب توسط مسعود صدرایی‌نیا و میتراسادات ماکوئی طراحی شده بود و در ذهن شهروندان منطقه ماندگار شد. 

سید محمد نجمی از شهروندان ساکن منطقه11 درباره برنامه‌ و المان‌های استقبال از بهار در منطقه می‌گوید: با وجود شیوع ویروس کرونا لازم بود که نشاط فضای شهری حفظ شود و خوب شد که شهرداری کار خود را در این زمینه پیش برد. به نظرم المان‌های این سال جزو طرح‌های خوبی بود که در این سال‌ها اجرا شده بود و با وجود اینکه المان‌ها خیلی مفهومی بود سادگی و جذابیتی داشت که مردم و به‌ویژه کودکان را جذب می‌کرد.

یکی از اهداف هنرمندان در طرح‌های استقبال از بهار، زیباسازی فضاهای شهری با ابزار ساده و دم‌دستی است. آذین‌بندی معابر شهری با نخ‌ها و طناب‌های رنگ شاد یکی از این طرح‌هاست که در 5 سال اخیر بر نقاط مختلف منطقه از تنه درختان گرفته تا فنس پل‌ها اجرا شده است، این طرح‌ها در نوروز 1400 سهم ویژه‌ای در آذین‌بندی منطقه11 داشتند. گل‌وگلدون، استند طناب، سرسبز و گل‌های ارغوان تعدادی از این آذین‌‎های موقت نوروزی هستند که در نوروز قبلی در قالب برنامه استقبال از بهار اجرا شدند.

پارک ملت، مهد زیبای نوروزی

در ۵ سال اخیر بیشترین تعداد المان‌های نوروزی و آذین‌بند‌ی‌های استقبال از بهار منطقه۱۱ در بوستان ملت اجرا و نصب شده است. علاوه بر این جشنواره گل‌های پیازی هم در این سال‌ها در این بوستان بزرگ‌ شهری دایر شده است که منظره‌های بسیار زیبایی را خلق می‌کند و سبب حضور شهروندان از نقاط مختلف شهر در این بوستان می‌شود. 

ریسه‌بندی درختان قدیمی، نقاشی تنه درختان، طراحی سردیس بر تنه درختان خشک‌شده، نصب المان‌های توپ طلایی، چرخه سبز، اقوام ایرانی، بابانوروز و ... بخشی از این طرح‌ها هستند که در آغاز بهار، به بوستان ملت زیبایی بخشیده‌اند.

کرونا ترمز هنرمندان را کشید!

در روزهای پایانی سال ۹۸ و در حالی‌ که بسیاری از هنرمندان‌ آماده اجرای طرح‌های خود در معابر شهری می‌شدند، ویروس کرونا از راه رسید و به سرعت جامعه را درگیر خود کرد، این اتفاق سبب شد برخی طرح‌های استقبال از بهار که از مراحل داوری گذشته بودند و حتی مجوز نصب و اجرا در فضاهای شهری را هم گرفته بودند هیچ‌وقت به مرحله اجرا نرسند. 

المانی نمره قبولی می‌گیرد که سبب شود مردم کنار آن چند لحظه‌‌ بایستند و با آن ارتباط برقرار کنند

در این بین بخشی از هنرمندان به واسطه درگیری با ویروس کرونا و یا احتمال ابتلا به آن از ادامه کار‌ انصراف دادند و برای اجرای برخی المان‌ها هم شرایط محیطی مهیا نشد. درنهایت در نوروز ۱۳۹۹ اجرای سه نقاشی دیواری و دو المان از طرح‌های نهایی شده به مرحله اجرا نرسیدند تا از شور و هیجان برنامه‌های اجرایی استقبال از بهار در منطقه و حتی شهر کاسته شود.

المان‌های تعاملی، برگ برنده!

احسان امامی یکی از هنرمندان مشهدی است که از ابتدای برگزاری جشنوار استقبال از بهار در چندین‌ دوره آن حضور یافته است. او المان‌هایی که سبب جذب مردم برای عکاسی یا تجدید خاطره می‌شود را موفق‌ترین المان‌های موقت پنج سال اخیر می‌داند و می‌گوید: در این سال‌ها یادمان شهری و آذین‌بندی‌های زیادی انجام شده است که بسیار هم زیبا بوده‌اند اما به نظر من المانی نمره قبولی می‌گیرد که سبب شود مردم کنار آن چند لحظه‌‌ بایستند و با آن ارتباط برقرار کنند، 

این یک المان‌‌ تعاملی است که مخاطب را به خود جذب می‌کند. به عنوان مثال ما آذین نوری را در بولوار امامت داشتیم که مردم چند دقیقه در طول آن مسیر قدم می‌زدند یا خانه بهار را در ورودی پارک ملت داشتیم که شهروندان را با خود به سالیان نه چندان دور و خانه‌های سنتی می‌برد.