تدریس جهادی در جوار شهدای گمنام بوستان خورشید

دخترک ده، یازده‌ساله‌ای کتاب ریاضی را جلوی رویش گذاشته و مثل کسی که کشفی جدید داشته است با سرعت تمرینات کتاب را حل می‌کند. دوست کنار دستی‌اش کتاب ریاضی ششم دبستان را در دست گرفته و آن را ورق می‌زند. ابروها را درهم کشیده و دنبال فرصت مناسبی می‌گردد تا سؤال‌هایش را بپرسد. خانم جوانی با صبر و حوصله در حال توضیح‌دادن یک مسئله از کتاب ریاضی دوم دبستان به پسر کوچکی است که از بد روزگار دو سال اول شروع مدرسه‌اش به مدارس غیرحضوری و کلاس‌های مجازی خورده و معنی معلم و درس و مدرسه را درک نکرده است.

در آلاچیق آن‌طرفی پسرها دور یک میز جمع شده‌اند و آقای معلم را به چالش می‌کشند. هم‌زمان می‌پرسند و شلوغ می‌کنند. بین توضیح‌های معلم سوال‌هایی را که برایشان پیش می‌آید بی‌درنگ مطرح می‌کنند. آقای میانسالی که مسئولیت تدریس ریاضی به این پسربچه‌های پرانرژی را دارد با صبر و لبخند، یکی یکی سؤال‌ها را پاسخ می‌دهد و به شلوغ‌کاری‌های بقیه اعتنایی نمی‌کند. 

انگار خوب می‌داند که این بچه‌ها غیر از اینکه از نشستن در خانه و کلاس‌های مجازی خسته‌اند، کار گروهی و آداب حضور در کلاس را هم فراموش کرده‌اند و به آن‌ها خرده‌ای نمی‌گیرد. کمی آن‌طرف‌تر گروهی از نوجوانان پای درس استاد قرآن نشسته‌اند و تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه را فرامی‌گیرند.

اینجا بوستان خورشید است، جایی که به برکت حضور شهدای مدافع حرم به یکی از پاتوق‌های فرهنگی منطقه تبدیل شده است. هر تشکل یا هیئتی که برنامه خاصی دارد می‌تواند از این فضا استفاده کند. اعضای هیئت حضرت قمر بنی هاشم(ع) برنامه تدریس جهادی خود را از بیت‌الرقیه(س) به بوستان خورشید آورده‌اند تا غیر از اعضای کانون خودشان، بقیه دانش‌آموزان هم بتوانند از این فرصت استفاده کنند.

همه چیز از حدیث پیامبر(ص) شروع شد

کارهای جهادی همت همه اعضای هیئت را می‌طلبد اما یک نفر مدیریت طرح‌ها را برعهده می‌گیرد. در این طرح مدیریت اصلی با سیدمحمد باقرزاده، مدیر دبستان کیمیا، بوده است. او مربی حلقه صالحین پایگاه بسیج شهدای هفت‌تیر، همچنین عضو هیئت امنا و مسئول فرهنگی هیئت قمر بنی‌هاشم(ع) است، هم تخصص علمی دارد و هم فرهنگی. 

خودش درباره طرح مدارس شهدایی توضیح می‌دهد: ایده اولیه کار از مسجد قمر بنی هاشم(ع) واقع در هاشمیه62 شروع شد. بچه‌ها در حال بازی بودند و من برای نماز رفته بودم. یاد حدیث پیامبر(ص) افتادم که می‌فرمایند اگر می‌خواهید دعایتان مستجاب شود بچه‌ها را دور خودتان جمع کنید، دعا کنید و آن‌ها آمین بگویند. 

یک بسته شکلات خریدم و آن‌ها را جمع کردم و به آن‌ها گفتم من دعا می‌کنم، آمین بگویید، من هم به شما شکلات می‌دهم. این شکلات‌دادن همانا و جمع‌شدن بچه‌ها همانا و جلسه قرآن بزرگی تشکیل شد. در ادامه جلسه‌مان به جمعه‌های بانشاط منتهی شد و بعد از آن هم کلی برنامه معنوی در کنار مزار شهدای مدافع حرم داشتیم. اما قضیه علمی‌شدن برنامه‌هایمان خودش حکایت جالبی دارد. 

سال گذشته با مجازی‌شدن کلاس‌ها تعدادی از فرزندان شهدا با مشکل درسی روبه‌رو شدند. به دعوت خواهر شهید حسین محرابی در محله زکریا تصمیم گرفتیم در منزل پدری شهید که با بیت‌الرقیه(س) شناخته می‌شود، کلاس‌های رفع اشکال را برگزار کنیم. آخرین جمعه ماه رمضان به ذهنمان رسید این کلاس‌ها را به مزار شهدا منتقل کنیم تا بچه‌های دیگر هم بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند. 

اگر می‌خواهید دعایتان مستجاب شود بچه‌ها را دور خودتان جمع کنید، دعا کنید و آن‌ها آمین بگویند

خوشبختانه غیر از استقبال خوبی که بچه‌ها داشتند و مشکلات درسی‌شان را برطرف می‌کردند، مدرسانی هم بودند که با ما همراه شده و در تدریس به ما کمک کردند. الان برنامه‌های فرهنگی و معنوی‌مان در کنار مزار شهدا با برنامه‌های علمی توأم شده و طرح متفاوتی را رقم زده است.

از تدریس جهادی استقبال کردم

سری به غرفه‌های تدریس می‌زنیم. هستی مهرپور دانش آموز کلاس ششم است و در محله گلدیس زندگی می‌کند. بیشتر از یک ماه است که جمعه‌ها برای رفع اشکال درس ریاضی به بوستان خورشید می‌آید. از طریق مادربزرگش با طرح مدارس شهدایی آشنا شده است و می‌گوید: از وقتی کلاس‌ها آنلاین شد یادگیری درس‌های مفهومی مانند ریاضی برایمان سخت‌تر شد. بقیه درس‌ها را خودمان تلاش می‌کنیم و می‌خوانیم اما ریاضی را نمی‌شود بدون معلم حضوری یاد گرفت. 

ماه قبل مادربزرگم برای پیاده‌روی به اینجا آمده بود که متوجه شد کلاس‌های رفع اشکال رایگان برگزار می‌شود. از وقتی به این کلاس‌ها می‌آیم همه اشکالاتم در این درس برطرف شده است و دیگر نیازی نبوده که هزینه سنگین دبیر خصوصی را پرداخت کنم.

گلی خجسته‌نژاد معلم جوان این بخش است که با صبر و حوصله زیاد تک به تک پاسخ سؤالات بچه‌ها را می‌دهد. او می‌گوید: کارشناسی‌ارشد دارم و ریاضی را در مقاطع مختلف تدریس می‌کنم. سه هفته قبل به‌طور اتفاقی و برای تفریح به بوستان خورشید آمدم و نوشته‌ای را دیدم با این عنوان: «تدریس جهادی». 

همیشه دوست داشتم کار خیری انجام دهم اما نمی‌دانستم با این روش هم می‌توان به دیگران کمک کرد. وقتی آقای باقرزاده، مسئول برگزاری این کلاس‌ها، به من پیشنهاد داد که در تدریس مشارکت کنم بدون معطلی استقبال کردم و از اینکه می‌بینم بچه‌ها نکات مبهم درس را یاد می‌گیرند بسیار خوشحالم.

مشارکت خانوادگی در طرح مدارس شهدایی

خانواده باغانی در این طرح، هم کمک می‌کنند و هم کمک می‌گیرند. این خانواده چهار نفره که روز تعطیل خود را برای استراحت به بوستان آمده‌اند، با دیدن این غرفه‌های جهادی تصمیم می‌گیرند خانوادگی در این آموزش سهم داشته باشند. سانیا، دختر خانواده، کلاس نهم است و برای رفع اشکال درس‌های فیزیک و شیمی و ریاضی، فرصت را مغتنم شمرده و از استادان این هیئت کمک می‌گیرد. 

آریا هم کلاس دوم دبستان است و با حضور در کلاس خانم خجسته‌نژاد، شیرینی تجربه کلاس حضوری را می‌چشد. پدر خانواده وقتی می‌بیند معلم‌های اینجا دلسوزانه برای بچه‌هایش وقت می‌گذارند تصمیم می‌گیرد او هم در این‌کار مشارکت کند. حسین باغانی می‌گوید: کار قشنگی است که برای بچه‌ها در کنار تفریح و بازی کلاس رفع اشکال هم بگذاریم. 

این ایده از هر جا که آمده قشنگ است. من مهندس کشاورزی و طراح فضای سبز شهری هستم و کارم محاسبات است. ریاضی را راحت تدریس می‌کنم. در خانه همراه بچه‌های خودم درس‌هایشان را مرور می‌کنم و سؤالاتشان را جواب می‌دهم. وقتی دیدم سانیا و آریا از این فرصت استفاده می‌کنند با خودم گفتم من هم می‌توانم در مقطعی دیگر کمک کنم و برای بچه‌ها رفع اشکال کنم.

در میان سروصدای پسربچه‌های بازیگوش ادامه می‌دهد: این بچه‌هایی که دور من نشسته‌اند همگی مقطع پنجم دبستان هستند که پایه چهارمشان هم مشکل دارد. اما با صبر و لبخند می‌توان مشکلات اصلی‌شان را یکی یکی برطرف کرد.

تدریس تفسیر قرآن آقای قرائتی

در مدارس شهدایی غیر از رفع اشکال درس‌هایی مانند ریاضی و فیزیک به مباحث فرهنگی هم توجه می‌شود. محمود شریعتی، مسئول فرهنگی هیئت قمر بنی هاشم(ع) است که آموزش مباحث فرهنگی مذهبی را برعهده دارد. 

غرفه تفسیر نهج‌البلاغه شلوغ و پرطرف‌دار است که یکی از دلایلش می‌تواند حضور رده‌های مختلف سنی باشد. شریعتی معلم عربی و قرآن است و به طور تخصصی تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه را درس می‌دهد. شمرده و با لحنی رسا می‌گوید: آموزش عربی و قرآن در برنامه اولیه هیئت بود ولی بعد با استقبال بچه‌ها و خانواده‌هایشان تفسیر هم اضافه شد. آموزش تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، درس عربی، قرآن و هدیه‌های آسمانی همگی در همین غرفه تدریس می‌شوند. 

جزوه‌هایی را از تفسیر حاج آقای قرائتی برای آن‌ها آماده کرده‌ام که به زبان ساده است و درک آن برای بچه‌ها راحت

سال‌هاست مدرس عربی و صحیفه سجادیه هستم و می‌دانم برای انس بیشتر با موضوعات فرهنگی، بچه‌ها باید پله پله پیش روند. جزوه‌هایی را از تفسیر حاج آقای قرائتی برای آن‌ها آماده کرده‌ام که به زبان ساده است و درک آن برای بچه‌ها راحت. غرفه‌های ما در بوستان و در کنار مزار شهدای مدافع حرم برگزار می‌شود، به همین دلیل استقبال خوب بوده است.

استقبال از همه نقاط شهر حتی از گلبهار

مرتضی، حسام و سبحان همگی از بچه‌های ثابت هیئت هستند که در کلاس تفسیر قرآن نشسته‌اند. هرجا هم که کمک لازم باشد خیلی زود پای کار هستند. بچه‌ها بودن در کنار باقرزاده را پر از شور و نشاط می‌دانند و می‌گویند خود او آن‌ها را از هیئت تا بوستان همراهی می‌کند و بعد هم برمی‌گرداند به مسجد. البته از آنجا خودشان به خانه می‌روند. حسام از گلبهار به مسجد قمر بنی هاشم(ع) می‌آید با اتوبوس. او شیفته پروپاقرص کلاس تفسیر است.

محمدرضا رجبی از اعضای کانون فرهنگی‌هنری مسجد است که با همسرش پریسا شکاری و دختر کوچکش جمعه‌ها به بوستان می‌آید. آن دو هر کدام رفع اشکال و تدریس تعدادی از بچه‌ها را به عهده می‌گیرند. 

خودش می‌گوید: طرح ما ابتدا در قالب جمعه‌های بانشاط با پیاده‌روی صبحگاهی برگزار می‌شد. بعد از دعای ندبه تیم‌ها فراخوانده می‌شدند و ورزش و مسابقات فوتبال و والیبال برگزار می‌شد. در کنار آن میعاد با شهدا داشتیم و بر مزار آنان سخنرانی و اهدای جوایز انجام می‌شد. الان با همکاری شهرداری سمت‌وسوی علمی هم پیدا کرده‌ایم. تخصص اصلی‌ام دینی و قرآن است و همسرم دبیر ادبیات است. استقبال از این طرح خوب بوده و ما حتی در درس‌های دیگر مانند ریاضی هم سؤالات بچه‌ها را پاسخ می‌دهیم.

اعتماد مردم به هیئت

باقرزاده این طرح را حاصل کار جمعی پایگاه‌های بسیج ام‌البنین(س)، شهدای هفت تیر، امام زمان(عج) و حوزه‌های بسیج16 حضرت زینب(س)،حمزه سیدالشهدا(ع)، شهید برونسی، هیئت بیعت با شهدای مدافع حرم و شهرداری منطقه9 دانسته و می‌گوید: افراد وقتی می‌بینند طرحی به نفع مردم است اعتماد کرده و در برگزاری بهتر آن مشارکت می‌کنند.

اعتمادی که باقرزاده از آن حرف می‌زند در مرحله حرف نیست و تبدیل به عمل شده است. خانواده هستی مهرپور وقتی متوجه شدند به جای پرداخت هزینه هنگفت دبیر خصوصی می‌توانند از این کلاس‌ها برای رفع مشکلات درسی دخترشان استفاده کنند بخشی از مبلغی را که برای کلاس‌های خصوصی فرزندشان درنظر گرفته بودند به هیئت پرداختند تا برای برنامه‌های علمی فرهنگی هزینه شود.

جمعه‌های مهدوی

برنامه علمی‌فرهنگی مدارس شهدایی تا زمانی برقرار است که بچه‌ها نیاز به کلاس‌های رفع اشکال داشته باشند اما قرار نیست با تمام‌شدن درس و مدرسه بچه‌ها همه چیز تمام شود. 

محسن شریفی‌نژاد، مسئول فرهنگی بوستان خورشید، در این باره می‌گوید: اداره فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقه9 فضا و امکانات لازم را در اختیار هیئت قمر بنی هاشم(ع) گذاشت تا این برنامه علمی را برای دانش‌آموزان برگزار کند. از طرفی بخشی از پذیرایی و سامان‌دهی غرفه‌های تدریس در کنار مزار شهدای حرم را هم برعهده گرفتیم تا غیر از بحث علمی در بخش برنامه‌های معنوی هم مشارکت کنیم.

او تأکید می‌کند: برنامه مدارس شهدایی تا پایان خرداد ادامه دارد و پس از آن بخش فرهنگی معنوی برنامه در قالب جمعه‌های مهدوی ادامه خواهد داشت.