اعتبار روضه‌خوانی به سند است

از کودکی و همراه پدر با هیئت و مکتب امام حسین(ع) آشنا می‌شود و پیش استادان قدیمی و بنام مداحی را آموزش می‌بیند. پدرش روحانی و محضردار بوده و در مجالس مذهبی هم برای اهل بیت(ع) روضه می‌خوانده است. او در محله طبرسی و در فاصله کوتاهی از بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) در کوچه‌ای به نام کوچه حمام حاج نوروز بزرگ شده است. اولین جایی که برای سینه‌زنی به آنجا می‌رود هیئت جوانان علی اصغر(ع) در همان محله بوده است. 

همانجا بوده که مسیر زندگی‌اش تعیین می‌شود. با فضای هیئت آشنا می‌شود و با این محیط معنوی انس می‌گیرد. به قول خودش آن‌زمان فکر نمی‌کرده که روزی در هیئت‌ها و برای ائمه(ع) مداحی کند. سید مجتبی رئیس الساداتی، ساکن محله رازی منطقه9، سال‌هاست که به علاقه‌مندان، مداحی و روضه‌خوانی آموزش می‌دهد.

مداحی با ردیف‌های آواز ایرانی

بیش از 30سال است که در کنار حرفه‌اش مداحی را به مشتاقان این حوزه آموزش می‌دهد و شاگردان بسیاری داشته است؛ افرادی که حالا هر کدام مسئولیت هیئت یا جلسه‌ای را برعهده دارند و برای مداحی به سراسر کشور می‌روند. جلسه گلشن ولایت، جلسه متوسلین به امام هادی(ع)، جلسه علی بن موسی الرضا(ع) و جلسه متوسلین به حضرت زینب(س) را با همکاری استادان و شاگردانش دایر کرده‌اند و در این جلسات روند پرورش مداح و روضه‌خوان را برعهده دارند. 

جلسه خادم‌الحسنین(ع) نیز جلسه پرباری است که حالا مداحان حرفه‌ای برای رفع اشکال به آنجا مراجعه می‌کنند و از نکاتی که سید مجتبی رئیس الساداتی می‌گوید، بهره می‌برند. آقا سید مجتبی 52سال دارد و از سال70 وارد عرصه مداحی شده است.

سال70 با پسرعمه خدابیامرزش به جلسه متوسلین حضرت رقیه(س) می‌رود و در محضر پیرغلام امام حسین(ع) حجت الاسلام میرحافظ زانوی شاگردی زده و دوره مداحی را پیش او آغاز می‌کند. در این حین سید محمد برادر خدابیامرزش او را با مداح آذری زبان و نام‌آشنای مشهد حاج احمد علیزاده خلیق آشنا می‌کند که در محضر این استاد ردیف‌های ایرانی را می‌آموزد. 

آقا سیدمجتبی می‌گوید: «یک‌سال بعد با کمک حاج احمد علیزاده جلسه گلشن ولایت را افتتاح کردیم. خدابیامرز حاج آقا علیزاده مداحی را با ردیف‌خوانی آموزش می‌داد. آن‌زمان ردیف‌خوانی جانیفتاده بود. برای آشنایی بیشتر با آواز ایرانی هم پیش مرحوم محمدی از استادان آواز ایران می‌رفتم. آشنایی با دستگاه‌های مختلف آواز ایرانی و تلفیق آن‌ها با شعرهای حماسی و حسینی نتیجه خوبی داشت. 

آشنایی با دستگاه‌های مختلف آواز ایرانی و تلفیق آن‌ها با شعرهای حماسی و حسینی نتیجه خوبی داشت

سال76 حاج آقا علیزاده به رحمت خدا رفت و چون من از شاگردان پیش‌کسوت جلسه بودم از من خواستند تا مدیریت جلسات را به عهده بگیرم. هم خودم یاد می‌گرفتم هم به بچه‌ها آموزش می‌دادم. مداحان زیادی از همین جلسه وارد حوزه مداحی شدندکه چند تن از آن‌ها اکنون امام جمعه بعضی از شهرستان‌ها هستند. بعضی از مداحان حرم مطهر رضوی و تعداد زیادی از مداحان تربیت شده روحانیون شیعه افغانستانی بودند.»

روضه‌خوانی با سند

سید مجتبی رئیس الساداتی روضه‌ها را با سند می‌خواند تا قداست ائمه(ع) حفظ شود. می‌گوید: «این روزها در خانه مداحان و روضه‌خوان‌ها کتاب‌های مختلف باز است تا سندی برای روضه و اشعار انتخابی داشته باشند. این مسئله برای استادم مرحوم حاج آقا علیزاده بسیار مهم بود و روی کلمات حساس بودند و از همه ما می‌خواستند تا مطالعه زیاد داشته باشیم و بین مطالب ارتباط مناسب برقرار کنیم. »
او روضه‌خوانی را بسیار مهم می‌داند و می‌گوید: «امروز خیلی‌ها نوحه می‌خوانند و روضه خواندن برایشان کار سخت و دشواری است در حالی که نسل ما روضه‌خوان‌های خوب زیاد داشت. الان بیشتر نوحه‌خوانی و سینه‌زنی و شور دادن به مجلس مهم است. روضه‌خواندن کار آسانی نیست باید به دنبال سند و مدرک روضه‌ها رفت. »

آقا مجتبی به مداحان جوان پیشنهاد می‌کند تا مداحی را اصولی یاد بگیرند. او می‌گوید: « این روزها که سواد در جامعه افزایش یافته است مداح نیز باید بیشتر مطالعه کند. فرق قصیده و غزل یا رباعی و دوبیتی را بداند. شعر را بشناسد، با آوازهای اصیل ایرانی آشنایی داشته باشد و بداند روضه در دستگاه شور و سه‌گاه بهتر جواب می‌دهد. 

روضه‌خواندن کار آسانی نیست باید به دنبال سند و مدرک روضه‌ها رفت

صدای خودش را بشناسد و بعد هم مطالعه کند. ما کتاب‌های زیادی در این حوزه داریم. مطالب ارزنده را جدا کند و با شعرهای مدنظر ترکیب کند. به مداحان جوان توصیه می‌کنم کلاس تندخوانی بروند تا بتوانند مطالعات بیشتری داشته باشند و از زمان بهره لازم را ببرند. »

نگاه ویژه مردم به مداحی

از نظر سید مجتبی رئیس‌الساداتی یک مداح باید دارای ویژگی‌های اخلاقی مثبت و عزت نفس باشد. حسن رفتار و صداقت داشته باشد. چرا که مردم نگاه ویژه‌ای به مداحان دارند همان‌طور که به خادمان حضرت علی بن موسی الرضا(ع) ارادت ویژه‌ای دارند.

آقا مجتبی می‌گوید: «وقتی کسی مداح می‌شود مردم به او نگاه ویژه‌ای دارند. به همین دلیل اعمالی که انجام می‌دهد چه در جمع خودمانی چه غریبه تأثیرگذار است. رهبر معظم انقلاب در توصیه‌هایشان به مداحان اخلاق را مدنظر قرار می‌دهند و از آن‌ها می‌خواهند که به نکات اخلاقی توجه کنند تا الگوی مناسبی در جامعه باشند و کاری نکنند که اجازه قضاوت اشتباه درباره بزرگان را به دیگران بدهند. مداح باید بتواند با روضه‌ای که می‌خواند ارتباط برقرار کند تا خودش اشک نریزد عزادار گریه نخواهد کرد. آنچه از دل برآید لاجرم به دل می‌نشیند. »

آموزش مداحان جوان

سید محمدرضا فرزند آقا مجتبی است. او متولد 1377 و تنها پسر خانواده است که از کودکی همراه پدر به هیئت و مجالس مداحی رفت و آمد داشته است. او هم از نوجوانی پا به این عرصه گذاشته و از پدر درس‌های زیادی آموخته است. در مدارس هم مداحی کرده است و در این مسیر مقام‌های زیادی در مسابقات ناحیه و استان کسب کرده است. 

او در حال حاضر در مدرسه قرآنی امام صادق(ع) هر شب مداحی دارد و در مسجد غدیر باباعلی در محله رازی هم مداحی می‌کند. هر روز ساعتی را برای مطالعه، جمع‌آوری مطالب و تمرین صدا می‌گذارد. او می‌گوید: «جوانان و نوجوانان قاسم‌آباد در زمینه مداحی و روضه‌خوانی بسیار فعال و بااستعداد هستند و اگر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری شود و سازمان یا نهادها برای آموزش آن‌ها برنامه‌ریزی کنند در آینده مداحان مطرح کشوری بیشتری خواهیم داشت. در زمان گذشته مداحان روضه‌خوان بودند و روی مقتل‌خوانی و شعرهایشان کار می‌کردند. ولی الان هیئت‌ها بیشتر نوحه‌خوان و سینه‌زن دارند. »