میدان 17شهریور؛ گمنام و بدون المان
در دل معابر اصلی و فرعی شهر، خیابان‌ها و گذرگاه‌هایی هستند که نامشان با وقایع تاریخی گره خورده است، عناصری که یاد و خاطرات گذشته را برای شهروندان زنده نگه‌می‌دارند. میدان ۱۷شهریور در محله چهنو نیز یکی از همین عناصر شهری در منطقه6 است.
میدانی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برای بزرگداشت واقعه ۱۷شهریور و شهدای آن در سال58 به همین عنوان نام‌گذاری شد. این میدان حالا به دلیل قرارگرفتن در مسیر خیابان‌های منتهی به سمت حرم و همچنین به دلیل نزدیکی به مجتمع‌های تجاری، اهمیت زیادی دارد.
چند روز مانده به سالروز جمعه سیاه 57، به این خیابان می‌رویم تا داستان این میدان را از زبان شهروندان بشنویم.
گشتی در بازار شلوغ
بازارها شلوغ‌تر از همیشه به نظر می‌آید. مردم از این پاساژ به آن پاساژ در رفت و آمدند تا خودشان را به حراج آخر فصل برسانند. کسبه هم تندتند جواب مشتری‌ها را می‌دهند و وقت سر خاراندن ندارند. بازار 17شهریور همیشه یکی از مهم‌ترین محله‌های تجاری برای شهروندان و زائران بوده است.
اما چیزی که امروز ما را تا به اینجا کشانده میدان معروف میان این مجتمع‌هاست. میدانی که شاید قدیمی‌ترین عنصر شهری در این محدوده به حساب بیاید. روایت‌ها و شنیده‌ها درباره نام قبلی این میدان زیاد است اما پس از وقوع انقلاب اسلامی به پاس بزرگداشت شهدای انقلاب به نام ۱۷شهریور تغییر می‌کند.
پای حرف کسبه قدیمی
آن‌ها که جوان‌تر هستند از سؤال‌هایم جا می‌خورند و مِن‌مِن کنان سرشان را برمی‌گردانند و به میدان نگاه می‌کنند. انگار برای اولین بار است که آن را می‌بینند. بیشترشان حتی علت نام‌گذاری‌اش را هم نمی‌دانند و اطلاعی از واقعه ۱۷شهریور سال۵۷ ندارند. کسبه قدیمی اما داستان‌هایی برای تعریف کردن دارند.
محمد غدیری یکی از کاسبان قدیمی محله است که در یکی از مجتمع‌ها مغازه پوشاک دارد. او ۱۸سال پیش از سرای سنگ‌تراش‌ها در نزدیکی حرم مطهر به این مجتمع آمده است: «آن‌زمان ما اولین فروشنده‌های اینجا بودیم. پاساژ آسیا تازه ساخته شده بود و پاساژ افشار تعمیرگاه موتور بود. میدان ۱۷شهریور اما از همان ابتدا با همین نام اینجا بود.»
میدان ۱۷شهریور در زمان رژیم شاه به میدان کوروش معروف بود. در سال ۵۸ این میدان به ۱۷ شهریور تغییر پیدا کرد
سلمان مبارکی از دیگر کسبه است که او هم سال‌ها پیش اینجا مغازه می‌خرد. دلیل نام‌گذاری این میدان را که می‌پرسم او هم از واقعه ۱۷شهریور در مشهد می‌گوید: «از زبان پدرم بارها این رخداد را شنیده‌ام. اینکه در روزهای شروع شهریور ماه 57، مردم مشهد به مناسبت چهلمین روز درگذشت شیخ احمد کافی اعلامیه پخش می‌کردند. به تبعیت از پایتخت، این میان تظاهرات هم شکل گرفته بود. در نهایت ۱۷شهریور ماه با ورود آقای قمی به مشهد شدت تظاهرات بیشتر می‌شود و مأموران حکومتی عده زیادی از شهروندان را به شهادت می‌رسانند.»
او آخر حرف‌هایش از جای خالی کتیبه و مجسمه در این میدان می‌گوید. اینکه اگر نمادی از این واقعه در وسط میدان نصب می‌شد حالا شاید جوان‌تر‌ها هم اطلاعات بیشتری از این واقعه داشتند.رئیس کمیته نام‌گذاری مشهد هم حرف مردم را تأیید می‌کند.
ناهید فربدنیا توضیح می‌دهد: «برخی میدان‌ها مثل میدان ۱۷شهریور، میدان شهدای مسجد گوهرشاد و... با توجه به پیشینه‌شان، نیاز به معرفی بیشتر دارند و نمادها، کتیبه‌ها و المان‌ها می‌توانند در معرفی واقعه نقش داشته باشند. او درباره داستان نام‌گذاری این میدان می‌گوید: «میدان ۱۷شهریور در زمان رژیم شاه به میدان کوروش معروف بود. در سال ۵۸ این میدان توسط شورای فرهنگ عمومی استان خراسان رضوی به ۱۷ شهریور تغییر پیدا کرد.
گمشده در کوچه پسکوچههای خواجهربیع 
رهباغ بهشت؛ بهشت آثار تاریخی شهر 