رازی؛ محله کادر درمان مشهد

تاریخچه

گرچه قاسم‌آباد روستایی قدیمی است که دست‌کم از سال ۱۳۰۰ قمری نامش در تاریخ آمده، محدوده معروف به قاسم‌آباد امروزی را شهرک‌های سازمان‌ها و ادارات مختلف آباد کرده است. وجه تسمیه محله رازی به ساخت‌وساز خانه‌های سازمانی توسط تعاونی مسکن کارکنان بیمارستان‌های مشهد در شهرک رازی برمی‌گردد.

ویژگی شاخص این محله مسیل چهل‌بازه است که از غرب وارد محله و از شرق از آن خارج می‌شود. مجتمع مسکونی لاله در حاشیه بزرگراه پیامبر اعظم (آزادی سابق) در محله رازی، از مجتمع‌های مسکونی قدیمی مشهد است که سال ۱۳۷۴ ساخته شده است و ۱۳۶ واحد دارد.

بافت

محله رازی ۲۵۵ هکتار وسعت و بر اساس آخرین سرشماری رسمی مشهد حدود ۲۰ هزارو ۸۰۰ نفر جمعیت دارد. تراکم جمعیت در محله رازی ۸۲ نفر در هر هکتار است که فقط اندکی از میانگین شهری بیشتر است. بااین‌حال، از آنجا که فقط ۲۷ درصد مساحت محله رازی را خانه‌های مسکونی تشکیل می‌دهند، تراکم جمعیت به‌صورت نقطه‌ای در بخش مسکونی محله زیاد است و در برخی نقاط به‌ویژه در مجتمع مسکونی لاله به ۶۰۰ نفر در هر هکتار نیز می‌رسد.

پس از کاربری مسکونی، ۱۶ درصد زمین‌های رازی را کاربری‌های صنعتی اشغال کرده است. واحد‌های تجاری و فضای سبز نیز به‌ترتیب بیشترین سرانه را در کاربری‌های این محله دارند، به‌طوری‌که میانگین رسیدن به نزدیک‌ترین نقطه سبز ۲/۵ دقیقه است.

زمین‌های بایر و رهاشده ابتدای بولوار اندیشه که تقریبا نیمی از اراضی محله رازی را به خود اختصاص داده‌اند، در این سال‌ها مشکلاتی را به‌ویژه از لحاظ امنیتی برای ساکنان این محدوده به‌همراه داشته است.
به‌جز آن قسمت از محله که زمین بایر است، در سایر نقاط، ساختمان‌ها از دو تا شش‌طبقه به‌صورت نامنظم دیده می‌شوند. افزون بر این، دو مجموعه آپارتمانی هفت و هشت‌طبقه هم در حاشیه بزرگراه پیامبر اعظم وجود دارد.

دسترسی

در محله رازی از خطوط قطارشهری خبری نیست. دسترسی به بزرگراه‌های پیامبر اعظم (آزادی) و امام‌علی (ع) از ویژگی‌های این محله است. وضعیت پراکندگی ایستگاه‌های اتوبوس مناسب است، اما به‌دلیل بایربودن بخش زیادی از مساحت محله و نبود ایستگاه اتوبوس در این بخش، میانگین کلی فاصله ایستگاه‌های اتوبوس ۲۰۵ متر است که شاید در نگاه اول کمی زیاد به‌نظر برسد.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• بیشتر واحد‌های صنعتی و خدمات حمل‌ونقل و انبار در حاشیه بزرگراه پیامبر اعظم (ص) قرار دارند.
• مجموعه کارخانه و فروشگاه نان رضوی در حاشیه بزرگراه پیامبر اعظم (ص)، گرچه بیشتر صنعتی است، از مکان‌های پرطرف‌دار محله رازی است.
• مغازه‌های تجاری متنوعی در حاشیه بولوار‌های شریعتی، اندیشه و شاهد قرار دارند که نیاز‌های روزمره اهالی را برطرف می‌کنند.
• کوچه شریعتی ۶ را می‌توان مرکز و نبض محله رازی محسوب کرد. این کوچه از قدیمی‌ترین کوچه‌هایی است که در محله توسعه پیدا کرد. مهم‌ترین ویژگی این کوچه وجود مسجد و حسینیه سیدالشهدا (ع) در آن است که با داشتن خیریه و کانون فرهنگی، محل اتفاقات خیر زیادی در محله است.
• محله رازی پنج مسجد دارد که مراسم مذهبی مسجد امام‌حسین (ع) با دارابودن هیئت مذهبی معروف و قدیمی بین‌الحرمین با حضور و استقبال بسیاری از شهروندان از سایر محلات مشهد برگزار می‌شود.
• کوچه اندیشه ۵ را می‌توان معبر سبز محله رازی نام‌گذاری کرد که بوستان‌های خطی، دو طرف آن را تا انتها سرسبز کرده‌اند.
• پراکندگی پارک‌های کوچک محلی و خطی در محله رازی از ویژگی‌های این محله است که دسترسی به فضای سبز را آسان کرده است.
• محله رازی سه دبستان و دو مجموعه ورزشی دارد.

حدود جغرافیایی

محله رازی شکل هندسی منظمی ندارد. این محله از شرق به بزرگراه پیامبر اعظم (ص)، از شمال به بولوار‌های شاهد، اندیشه و شریعتی، از غرب به بولوار حجاب و از جنوب به بزرگراه امام‌علی (ع) محدود می‌شود. شش محله امام‌هادی (ع)، ایثارگران، استاد یوسفی، شریعتی، آزادشهر و زیباشهر در همسایگی محله رازی قرار دارند.