نمادهای ماندگار با مردم حرف می‌زنند

استفاده از المان‌های استقبال از بهار 13سال پیش برای اولین‌بار در مشهد اجرایی شد و اکنون هر ساله در آستانه فرارسیدن بهار، نمادهای نوروزی زیبایی‌بخش معابر شهری می‌شوند. 

المان‌هایی که با طرح‌ها و مواد اولیه متفاوتی ساخته می‌شوند هرکدام پیامی دارند و بیشتر آن‌ها بعد از مدتی از سطح شهر جمع می‌شوند. در این بین برخی نمادها ماندگار می‌شوند و فراتر از مدت نوروز در معابر می‌مانند. در اینجا به بررسی المان‌های دائمی منطقه11 در سال‌های اخیر می‌پردازیم که در حال حاضر در معابر منطقه به چشم می‌خورند.

خراسان خشت خورشید

ورودی اصلی پارک ملت در سال‌های اخیر محل نصب المان‌های هویتی بوده است که در سال‌های مختلف نام‌ها و طراحی‌های متفاوتی داشته است. المانی که نماد معماری سنتی ایرانی و یادآور خانه‌های قدیمی است. 

این المان اکنون با نام «خراسان خشت خورشید» پابرجاست که در نوروز1400 توسط رزا نیک‌ذات طراحی و اجرا شده است. با گذشت بیش از 10ماه از نصب این المان، هنوز هم جذابیت آن برای مردم حفظ شده است و افراد زیادی در طول روز برای عکس‌گرفتن در کنار آن می‌‎‌ایستند. 

زهرا کمالی از شهروندان ساکن محله آزادشهر درباره این المان می‌گوید: سال‌های قبل هم المان‌هایی مشابه و با همین هدف در طراحی متفاوت ساخته می‌شد اما  طراحی  امسال  آن زیباتر  و چشم‌گیرتر بوده است. حالا دیگر ساختمان‌هایی با این معماری خاص و اصیل در شهر دیده نمی‌شوند پس چه خوب که در قالب این المان نوروزی معماری اصیل و درست معرفی شود که بچه‌های امروزی آن را ببینند و با آن آشنا شوند.

تونل نور و زیبایی

«تونل نور» از دیگر المان‌هایی است که در ضلع شرقی بولوار امامت ماندگار شده است. این المان در نوروز98 توسط محمدرضا ملائکه طراحی و اجرا شد، در چند نوبت رفع نقص شد و هنوز هم یک مسیر زیبا برای رفت و آمد شهروندان است. 

محمدمهدی فرهادی از فعالان اجتماعی محله زیباشهر و از شهروندانی است که نظر مثبتی روی المان‌های نوری دارد می‌گوید: در سال‌های قبل درباره مصرف برق در المان‌ها انتقادهایی شد اما به نظرم وقتی یک المان مانند این تونل نور که مصرف برق بسیار کمی دارد و زیبایی‌بخش شهر است بهتر است نصب و ماندگار شود و موارد اصلاح مصرف را در جاهای دیگری لحاظ کنیم که هم ضرورتی ندارند و هم اینکه مصرف زیادی دارند.

«بچه‌های روستا» نام اثری است که توسط عبدالصادق کوهی خلق شده است و نوروز1400 در دریاچه بوستان ملت نصب شده است. این اثر حال و هوای دوران کودکی در روستاها و آب‌بازی در رودخانه‌ها را تداعی می‌کند. مریم شکوری یکی از شهروندانی است که هنگام عبور از کنار این المان توجهش به آن جلب می‌شود. 

این شهروند این اثر را نشاط‌آور معرفی می‌کند و می‌گوید: این‌کار با فکر درست ساخته شده است و انرژی مثبت زیادی به تماشاگر منتقل می‌کند. ذهن آدم را به روزگاران قدیم و زندگی روستایی می‌برد، به زمانی که فراوانی آب بود و رودخانه‌ها بیشتر فصول سال جاری بودند. با وجود زیبایی این المان، افسوس روزهای رفته هم از ذهن آدم می‌گذرد.

لذت دیدن المان‌ها را از دیگران نگیریم

در ادامه حضور در کنار این المان با حامد کشمیری، شهروند منطقه و از اعضای کانون هنرمندان مشهد، گفت‌وگو می‌کنیم. او طراحی المان‌های منطقه11 را در سال‌های قبل مطلوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: منطقه11 در این سال‌ها جزو مناطقی بود که المان‌های زیادی داشت. 

نکته‌ای که باید در طراحی آن‌ها مدنظر باشد، این است که هرچه این نمادها به افکار و دغدغه‌های مردم نزدیک‌تر باشد سبب ماندگاری بیشترشان می‌شود. همین تونل نور هر ساله ترمیم می‌شود چرا که مردم آن را دوست دارند و در قالب یک عکس با آن خاطره‌ می‌سازند.

اگر ما دقیقه‌ای در کنار یک المان لذت بردیم باید اجازه دهیم این حال خوب نصیب دیگران هم شود

نقش شهروندان در ماندگاری المان‌ها موضوع دیگری است که کشمیری به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: این المان‌ها و نمادها مگر برای چه کسی است جز شهروندان؟ به نظرم اگر ما دقیقه‌ای در کنار یک المان لذت بردیم باید اجازه دهیم این حال خوب نصیب دیگران هم شود. طوری نباشد که با یک اقدام نادرست مثل رفتن روی یک المان برای عکس‌انداختن، آن نماد را تخریب کنیم.

بررسی برخی یادمان‌های دائمی دیگر در منطقه از جمله رؤیای رنگ، درخت، طراوت بهاری و رستاخیز نشان می‌دهد به واسطه جانمایی نامناسب یا به دور از فضای رفت و آمد عموم، این نمادها چندان مورد شناخت مردم نیستند و به نظر می‌رسد این موضوع باید در نصب المان‌ها در سال‌های پیش‌رو توجه شود.

آذین‌های رنگ و رورفته

بیش از 8سال‌ است که آذین‌بندی‌های معابر شهری در کنار نصب المان‌های نوروزی به زیبایی هرچه بیشتر شهر در آستانه فرارسیدن بهار کمک کرده است. «گلنور»، «گل و گلدون» و «توپ‌های طلایی» آذین‌هایی هستند که به ترتیب توسط الهام روح‌بخشی، عفت بهار و ایمان مالکی طراحی و اجرا شده‌اند. این المان‌ها در گذشت زمان تا حدود زیادی رنگ و روی جذاب اولیه خود را از دست داده‌اند اما هنوز هم بخشی از نازیبایی‌ها را پوشش می‌دهند. 

نگار اسلامی از شهروندان ساکن محله دانشجو درباره آثار ماندگار این بخش می‌گوید: طرح گلنور که در میدان آزادی نصب شده است از زیباترین کارهای این سال‌ها بود و توانسته بود آن شکل بتنی و نازیبای پل را بپوشاند. به نظر من هرچه طرح‌‌های آذین‌بندی به سمت استفاده از مواد اولیه طبیعی مانند سنگ و چوب برود، برای شهر ما مفیدتر است و زیبایی بیشتری هم دارد.

پوشش نازیبایی‌ها با نقاشی‌

اجرای نقاشی‌دیواری یکی از بخش‌های جشنواره استقبال از بهار مشهد در سال‌های اخیر بوده است. چند طرح اجراشده در این زمینه در سال‌های گذشته در منطقه ماندگار شده‌اند.«خیر وشر» اثر بهزاد آقاپور، «آرش کمانگیر» اثر ساره شریفی، «باغ ایرانی» اثر مریم رحمانی و «مادر» اثر علیرضا پاکدل برخی از این آثار هستند. 

احسان تهرانی از هنرمندان ساکن منطقه درباره این آثار می‌گوید: طرح‌هایی که اشاره شد جزو بهترین آثار این سال‌ها بوده‌اند که به واسطه استفاده از رنگ باکیفیت ماندگار شده‌اند. این نقاشی‌ها مفاهیم زیبایی را چه در زمینه تاریخی و چه در زمینه فرهنگی و مذهبی منتقل می‌کنند که مورد استقبال مردم است. هرچه شهرداری برای پوشش دیوارهای نازیبا به سمت نقاشی دیواری برود و البته شهروندان صاحب املاک هم همکاری کنند، شهر در نوروزها چهره زیباتری به خود می‌گیرد.