نان داغ، کتاب داغ در نانوایی هفت‌خان
نانوایی هفت‌خان (واقع‌در میدان هفت‌خان) اولین نانوایی بولوار شاهنامه است که طرح کتابخانه سیار در آن اجرا شده است و به‌گفته صاحبان نانوایی اهالی از آن استقبال کردهاند.
همه مردم دنیا ایران و ایرانی را به نام سخنوران، ادبا و شعرای نامدارش می‌شناسد. شاعرانی، چون فردوسی بزرگ، سعدی و مولانا هرکدام از قله‌های سخنوری و داستان‌سرایی دنیا هستند. ما ایرانی‌ها نیز در هر فرصتی که بتوانیم، با تکیه‌کلام‌ها، ضرب‌المثل‌ها و اشارات ادبی، سخن خود را مزین می‌کنیم تا دیگران بیشتر به کلام ما توجه کنند.
با این گنجینه غنی علمی و ادبی در نظرسنجی‌های بین‌المللی و ملی، سرانه مطالعه و کتاب‌خوانی کشور رتبه درخشانی ندارد و برطبق برخی آمار‌ها (سال ۱۳۹۳) سرانه مطالعه در ایران بین ۲ تا ۷ دقیقه تخمین زده شده است.
این موضوع شاید به این دلیل باشد که بسیاری از ما به‌دلایل مختلف، فرصت چندانی برای مطالعه و کتاب‌خوانی نداریم؛ به همین دلیل، تلاش‌های فراوان برای تشویق مردم به مطالعه شده است. طرح «نانوایی‌کتابخانه» یکی از این طرح‌هاست که با حمایت معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری، شورای اجتماعی محلات و نانوایان بولوار شاهنامه به اجرا درآمده است.
نان نمی‌خواهم، برای کتاب‌خواندن آمدم
نانوایی هفت‌خان (واقع‌در میدان هفت‌خان) اولین نانوایی بولوار شاهنامه است که از مدتی قبل، طرح کتابخانه سیار در آن اجرا شده است و به‌گفته صاحبان نانوایی «محمد حسن‌زاده» و «سجاد آزاد» اهالی از آن استقبال کردهاند.
در این طرح، معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری، کتاب‌هایی را دراختیار نانوایان قرار می‌دهد تا در‌قبال باقی‌مانده پول نان، به مشتری‌ها کتاب بدهند. محمد حسن‌زاده می‌گوید: بعضی فکر می‌کنند کتاب‌خوانی فقط مخصوص دانش‌آموزان و دانشجویان است، اما اصلا این طور نیست؛ کتاب‌خوانی و مطالعه در هر سن و سالی، ضروری و حتی واجب است. امیدوارم با اجرای این برنامه، علاقه و رغبت اهالی به مطالعه افزایش پیدا کند.
در شروع طرح ۳۰ کتاب دراختیار ما قرار گرفت که با‌وجود اطلاع‌رسانی اندک، اهالی از آن استقبال کردند و بعد‌از دو روز، همه کتاب‌ها را بردند. با‌توجه‌به این استقبال خوب، تقاضا کردیم کتاب‌های بیشتری برای ما بیاورند. یک شب حدود ساعت ۱۰ آقایی وارد نانوایی شد. گفتم: نان نداریم. او درحالی‌که کتاب‌ها را نگاه می‌کرد، گفت: برای خرید نان نیامده‌ام، آمده‌ام کتاب بخوانم.
مشکلات مالی و نبود کتابخانه عمومی
مجتبی‌کلاته‌ای، یکی از مشتریان جوان نانوایی با اشاره‌به مشکلات مالی اهالی می‌گوید: بیشتر ساکنان بولوار شاهنامه، از لحاظ مالی و اقتصادی وضعیت مناسبی ندارند و همین که بتوانند شکم زن و بچه‌شان را سیر کنند، کار بزرگی انجام داده‌اند.
ازطرفی، نسل امروز و بچه‌های نوجوان محله، تحت‌تاثیر ارتباط با محیط‌های آموزشی و علمی، علاقه زیادی به خواندن کتاب دارند، اما به‌دلیل نداشتن قدرت مالی، نمی‌توانند کتاب‌هایی با قیمت‌های ۱۰ هزار و ۲۰هزار تومان بخرند.
از طرف دیگر به‌دلیل نبود کتابخانه عمومی در بولوار شاهنامه، علاقه‌مندان به کتاب‌خوانی نیز برای مطالعه کتاب‌های مورد‌علاقه خود، یا باید به مرکز شهر بروند یا اینکه قید کتاب‌خواندن را بزنند. با اجرای چنین طرح‌هایی در محلات بی‌بضاعت و حاشیه شهر، علاقه‌مندان امکان بیشتری برای مطالعه پیدا خواهند کرد؛ همچنین فرهنگ مطالعه بین عموم اهالی افزایش پیدا خواهد کرد.
کتاب‌ها تنوع ندارد
سجاد آزاد (نانوا) با اشاره‌به حضور مشتری‌های مختلف در نانوایی می‌گوید: با‌توجه‌به قرارگرفتن نانوایی در مسیر توریستی و گردشگری، افراد مختلفی برای خرید نان به نانوایی مراجعه می‌کنند. تعدادی از مشتری‌های ما مسافران داخلی و خارجی هستند که به‌دلیل نداشتن وقت یا پول خرد، استقبال خوبی از این طرح کردهاند.
این مسافران دوست دارند کتاب‌های راهنما را که حاوی اطلاعاتی درباره دیدنی‌ها و آثار باستانی مشهد است، دراختیارشان بگذاریم، اما متاسفانه جای این نوع کتاب‌ها در قفسه خالی است. بین افراد محلی نیز هرکدام از گروه‌های سنی با‌توجه‌به علایق شخصی شان به‌دنبال انتخاب کتاب هستند؛ مثلا مردان جوان بیشتر به کتاب‌های ورزشی، خانم‌ها به کتاب‌های آشپزی و افراد میان‌سال به کتاب‌های مذهبی توجه نشان می‌دهند. تنوع کتاب‌ها و مطالب جدید، رضایت بیشتر اهالی را به‌دنبال خواهد داشت.
فرهنگ‌سازی صحیح با کتاب‌خوانی
یکی از فعالان فرهنگی منطقه با اشاره‌به افزایش شبکه‌های ارتباطی مجازی می‌گوید: با گسترش شبکه‌های اجتماعی، گروه‌های زیادی به‌ویژه نسل جوان و نوجوان به‌صورت غیرمستقیم تحت‌تاثیر اطلاعات و آموزه‌های این شبکه‌ها قرارمی‌گیرند و این موضوع در دراز‌مدت، سبب تفاوت‌ها و ضدیت فرهنگی شدید خواهد شد.
نمونه این تاثیرپذیری در نوع لباس، مدل مو و حتی اعتقادات مذهبی دیده می‌شود. راه‌اندازی کتابخانه‌های سیار و ارائه کتاب‌های مفید فرهنگی و مذهبی در آن‌ها برای استفاده مردم، روش مناسبی برای مقابله‌با گسترش فرهنگ و ارزش‌های غربی است. این کتاب‌ها را حتی می‌توان به‌صورت هدیه در مدارس و مساجد توزیع‌کرد. به‌عنوان یک فعال فرهنگی، از بانیان اجرای طرح و معاونت فرهنگی شهرداری تشکر می‌کنم و امیدوارم این طرح ادامه پیدا کند و مقطعی و کوتاه‌مدت نباشد.
قفسه مناسب لازم است
مرتضی عباسی با اشاره‌به مشکل جایگاه فروش کتاب می‌گوید: بسته‌های نان درکنار کتاب‌ها چیده شده است که علاوه‌بر بی‌احترامی به نان، به‌دلیل نبود زاویه دید مناسب، مشتری‌ها کمتر متوجه کتاب‌ها می‌شوند. برای استفاده بهتر، می‌توان قفسه‌ای مجزا در گوشه‌ای از دیوار نانوایی نصب کرد و کتاب‌ها را در آن قرار داد.
این طرح را می‌توان در فروشگاه‌ها و مراکز خرید بزرگ که دارای فضاسازی مناسب و بزرگ‌تری نیز هستند اجرا کرد؛ با اختصاص یک قفسه بزرگ در فروشگاه می‌توان کتاب‌های بیشتری درمعرض دید مشتریان قرار دارد. حتی با انجام توافق با برخی انتشاراتی‌ها کتاب‌های منتشر‌شده آن‌ها را نیز می‌توان با تخفیف ویژه فروخت و درآمد آن را صرف کتاب‌های جدید کرد.
* این گزارش پنج شنبه، ۲۷ آبان ۹۵ در شماره ۱۶۷ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است.
لینک کوتاه
ارسال نظر
محله خاتم‌الانبیا (ص)؛ یادگار روستای ابراهیم‌آباد 
خانواده‌ام مخالف موتورسواری من بودند 