نمادهایی که عکسشان به همه ایران سفر کرده است
خیلی از ما وقت مرور خاطرات نوروزی‌مان ردپای المان‌ها را به‌راحتی می‌توانیم پیدا کنیم؛ ردپایی که یا در عکس‌هایمان به یادگار مانده است، یا در تصاویر ذهنی‌مان. این المان‌ها که از 12سال قبل همه‌گیرتر شدند، چندسالی است که پیش از آمدن نوروز حال‌‌وهوای دیگری به شهر می‌بخشند.
این روزها هم که دیگر می‌توان این المان‌های جامانده از نوروزهای پیشین را در همه‌جا دید؛ بالای کوه، میان آیلندهای سبز بولوارها، پیاده‌روها، داخل میدان‌ها و... .
باوجود این، هرسال مردم منتظرند تا المان‌های جدید نوروزی را ببینند. در این شماره شهرآرامحله درست در روزهایی که المان‌های نوروز1401 درحال ساخت و پرداخت است، سری زدیم به المان‌های نصب‌شده 5سال گذشته در خیابان‌های اطراف حرم‌مطهر تا هم نظر مردم را درباره آن‌ها بشنویم و هم از تغییراتشان بگوییم.
نکته جالب‌توجه بازدید میدانی‌مان این بود که از 5سال گذشته هیچ المان نوروزی از این محدوده جمع‌آوری نشده‌است و همچنان مردم به‌ویژه زائران با آن عکس یادگاری می‌گیرند.
مجسمه خودش گویاست
از خیابان طبرسی به بولوار شهیدشوشتری که می‌رویم، درست در ورودی کوچه هفتم آن، ره‌باغ سلام تابلو خورده‌است. این ره‌باغ سبز محل یکی از المان‌های نوروزی منطقه ثامن در سال1400 است. این المان با نام «درخدمت زائر» درست روبه گنبد امام رضا(ع) نصب شده‌است.این از آن مجسمه‌های بانشان محدوده است که گرفتن عکس یادگاری با آن فراوان اتفاق می افتد.
المان با نام «درخدمت زائر» درست روبه گنبد امام رضا(ع) نصب شده‌است
علی صفری که همراه 4دوستش در حال سلفی‌گرفتن با این اثر تجسمی هستند، می‌گوید: این مجسمه بدون داشتن تابلو معرفی هم به‌وضوح نشان از تواضع خادم در خدمت به زائر دارد. از طرف دیگر، انگشتر فیروزه پیرمرد هم از سوغات خراسان حکایت دارد. تنها عیب این مجسمه‌ها رنگ تیره آن است که نشان می‌دهد از مدت‌ها پیش پرداخت نشده است.
طبق نظر این زائران، موضوع مجسمه و جانمایی آن خیلی خوب است.
دعای فراموش‌نشدنی مادر
درست در روزهایی که به‌علت بیماری کرونا و فاصله‌گذاری اجتماعی، خیابان‌های اطراف حرم مطهر خلوت‌ترین روزهایشان را در تاریخ ثبت کردند، المان «مادر دعاگو» در بولوار رضوان نصب شد.
این المان از بانشان‌های سال1399 بود که باتوجه به هویت این محدوده، در ابتدای خیابانی نصب شد که به‌زودی قرار است به حرم مطهر متصل شود. طبق گفته‌های ارکانی، راننده تاکسی تلفنی خیابان دریادل، المان «مادر دعاگو» درست در دورنمای خیابانی که گنبد امام‌رضا(ع) هم دیده می‌شود، خیلی خوب است و دل‌ها را قرص می‌کند که مادران همیشه دعاگوی فرزندانشان هستند.
او که به جانمایی و طرح این المان امتیاز عالی می‌دهد، این را هم می‌گوید که نقص‌هایی دارد؛ اینکه ضریح ساخته‌شده تشابه کمی با ضریح مطهر دارد که با اصلاحش، زیباتر هم می‌شود. از طرف دیگر، ای کاش رنگ ضریح ساخته‌شده زرد طلایی بود، درست مانند ضریح مطهر.
به نیت مرحوم مادرم
ماجرای مادر و پسر در المان‌های نوروزی به چندسال پیش برمی‌گردد؛ المانی که نشان از پسر فداکار داشت که مادر پیرش را به پشت گرفته بود. این المان نوروز1399 بعد از رنگ‌آمیزی دوباره میهمان خیابان آیت‌ا...شیرازی شد تا در فهرست یکی از المان‌های بانشان قرار گیرد که به هویت این محدوده برمی‌گردد.
من و خواهرم هربار از جلو آن رد شدیم، به نیت مرحوم مادرم هم سلامی به امام رضا(ع) دادیم
تصویر این المان را می‌توان در عکس یادگاری مشهدی‌ها و زائران پیدا کرد؛ درست مثل عکسی که زهرا محمدی از قم درحال گرفتن آن بود: این مجسمه مانند مجسمه‌های سلام میدان‌شهدا به نماد مشهد تبدیل شده‌است و شاید باورتان نشود که من و خواهرم هربار از جلو آن رد شدیم، به نیت مرحوم مادرم هم سلامی به امام رضا(ع) دادیم.
جواد عصار از یزد هم مانند زائران قمی این مجسمه را زنده‌کننده خاطره مادروفرزندی می‌خواند و می‌گوید: از نظر من این مجسمه نشان از یک جوانمرد دارد که به فکر مادر پیرش است و به‌درستی در این شهر جانمایی شده است.
پسرک و آهو
درست در لچکی چهارراه شهیدنواب‌صفوی المانی رنگارنگ از سال1399 جاخوش کرده که بیشتر محبوب کودکان است؛ المانی با نام «پسرک و آهو» که برگرفته از روایت مهربانی‌های امام رضا(ع) در حق آهوست.
مدتی به تماشا ایستادن در کنار این المان نشان می‌دهد که خیلی از خانواده‌ها به عکس‌گرفتن فرزندانشان در کنار آن علاقه‌مندند و حتی کودکان آهوسواری را با نشستن روی آهوی زیر چتر پسرک دوست دارند. این المان هم از زمان نصبش در خیابان شهیدنواب‌صفوی9 باتوجه به تناسب موضوعش با این محدوده، جابه‌جا نشده‌است.
حوض خانه آقاجون
بافت قدیمی اطراف حرم مطهر که امروز با نام طرح نوسازی تکه‌تکه شده است، به المان‌هایی نیاز دارد که تصویری از گذشته را زنده کند. با همین موضوع سال1399 المانی با نام «حوض خانه آقاجون» در خیابان شهیدنواب‌صفوی قرار گرفت؛ حوضی آبی‌رنگ که ماهی‌های نارنجی‌اش نوید آمدن عید را می‌داد.
رضا مهری، از کاسب‌های این محدوده، طرح حوض را مناسب این محدوده می‌خواند، اما نقدی هم به نحوه اجرای آن دارد و می‌گوید: این حوض در نوروز بدون اینکه فواره یا آبی داشته باشد، در کنار خیابان قرار گرفت. بعد از چند ماه مکان آن را کمی جابه‌جا کردند و به دیوار تکیه دادند که در هیچ‌کدام جانمایی‌اش مناسب نبود. پیشنهاد من برای نوروز امسال جانمایی آن به شکلی کاربردی است.
رنگارنگی بهار قدیم
در پیاده‌رو خیابان شهیدنواب‌صفوی، درست مقابل هتل‌های سربه‌فلک‌کشیده، مقابل دیوار مغازه‌ای قدیمی المانی با نام «بهار قدیم» اجرا شده‌است. المانی که در آن مردان با فرم لباس‌های قاجاری بیل و کلنگ به دست درحال بنایی‌اند. این المان سال1398 در همسایگی چهارراه شهیدنواب‌صفوی اجرا شده و تاکنون جابه‌جا نشده‌است.
محبوبه کمال‌وند که از قشم برای زیارت به مشهد آمده، پسرش را درست روی نردبان زیر پای یکی از همان بناها نشانده است و عکس یادگاری می‌گیرد. او می‌گوید: چون المان رنگارنگ است، چندان نشان از قدیم نمی‌دهد، اما مفهوم ساخت‌وساز را می‌رساند.
راه‌افتادن گله آهوها
مجسمه آهو که با رشته‌های فلزی درست شبیه یک توپ کاموا درست شده، از نوروز سال1398 در چهارراه شهیدنواب‌صفوی در ارتفاع دومتری قرار گرفته است. سمیرا محمدی از مشهدی‌هایی است که کنار این خیابان لباس‌فروشی دارد. او می‌گوید که آهو در روز دید مناسبی ندارد و شب‌ها با نوارهای رنگی که روی آن کشیده شده است، روشن می‌شود.
این المان که در میدان بیت‌المقدس قرار دارد، مرد فانوس‌به‌دستی را نشان می‌دهد که گویا رو به حضرت رضا(ع) دنبال نور می‌گردد
او به گله اسب‌ها در محل زندگی‌اش(قاسم‌آباد) اشاره می‌کند و پیشنهاد می‌دهد که گله‌ای از آهوها درست شود و در دل فضایی سبز رو به حرم امام‌رضا(ع) قرار بگیرد.
در سال1398 به‌جز این دو مورد، المان دیگری هم با نام «پناهم بده» میهمان خیابان‌های منطقه ثامن شد. این المان که در میدان بیت‌المقدس قرار دارد، مرد فانوس‌به‌دستی را نشان می‌دهد که گویا رو به حضرت رضا(ع) دنبال نور می‌گردد.
به پاس 70سال نقاره‌زنی
از پنجراه که به سمت خیابان شهیدنواب‌صفوی بپیچیم، اولین تصویر مجسمه پیرمردی رو به حضرت رضا(ع) است که پیش از خواندن معرفی‌نامه تابلو کلاه و برچسب روی لباسش نشان از خادمی او می‌دهد.
مجسمه مرحوم حاج‌احمد اقوام‌شکوهی درست یک‌سال بعد از فوتش در سال1397 به پاس 70سال خدمتش در حرم مطهر به‌عنوان المان در انتهای خیابان شهیدنواب‌صفوی نصب شد؛ المانی که علی عسکرپور، زائری از قوچان، درباره آن می‌گوید: رنگ سورمه‌ای لباس‌هایش هم‌رنگ لباس خادم‌های حرم مطهر است، اما چون نقاره او روی زمین است، فکر کردم از خادم‌هایی بوده که عصای نقره‌ای را نگه می‌داشته است.
خانواده قدیمی رنگ نو می‌خواهد
ماجرای المان خانواده‌ای با نام«فرشتگان من» که درست در پشت آب‌انبار معجردار نصب شده‌است، به سال1396 برمی‌گردد. این المان که به‌زیارت‌آمدن خانواده‌ای قدیمی را نشان می‌دهد، به رنگ آبی است. گپ‌وگفتمان با مردم خبر از این می‌دهد که چون پشت این بنای قدیمی قرار دارد، چندان دیدی به آن نیست و از طرف دیگر رنگ‌آمیزی مناسبی ندارد.
الهه فخریان، زائر کرمانی، می‌گوید: این المان جز نماد خانواده نشان دیگری ندارد و رنگ آبی‌شان هم معنایی را نمی‌رساند. ای‌کاش رنگی به آن‌ها بزنند که هم‌رنگ جماعت شوند.
در حرم امام رضا(ع) معجزه را باور کردم! 
روایتی از زائر اولی‌های ۶۰ تا ۸۰ ساله! 