مرقد امام‌زاده «حاتم» سالها گمنام بود
آرامگاه امام‌زاده سیدمحمدحاتم (ع) بر روی تپه‌ای زیبا و سرسبز در روستای رضوان در حوالی آرامگاه فردوسی واقع شده است.
به زیارت آرامگاه امام‌زاده سیدمحمدحاتم (ع) که بر روی تپه‌ای زیبا و سرسبز در روستای رضوان و یا همان «رزان» در حوالی آرامگاه فردوسی واقع شده است می‌رویم.
منطقه‌ای خوش آب و هوا که در ۱۵کیلومتری شهر تاریخی توس قرار دارد و در یک دهه گذشته میزبان زائران این سید بزرگوار بوده است. حرمت‌گذاری به سادات و امام‌زادگان به خاطر انتساب آن‌ها به خاندان پیامبر‌اکرم (ص) است چراکه از وجود مقدس پیامبر‌اکرم و ذریه ایشان نور اعتقاد، ایمان و معنویت ساطع می‌شود.
خواب اهالی برات
حسامی رضوانی، متولی و از خدمتگزاران آستان امام‌زاده سیدمحمدحاتم(ع) درباره پیشینه این سید بزرگوار در روستای رضوان می‌گوید: اهالی روستا در سالیان دور و در زمانی که این مکان به عنوان امام‌زاده شناخته نبود، چندین‌بار در خواب دیده بودند که در اینجا امام‌زاده‌ای دفن شده است.
همچنین شهید مدرس به جوانی از اهالی روستا که در تهران سرباز بوده است می‌گوید، برو و به شیخ علی‌اکبر(عالم روستا) بگو در رضان (نام قدیم روستای رضوان) سیدی مدفون است که از نوادگان امامان معصوم است و باید برای او مقبره‌ای بنا کنید. بدین ترتیب خانه خشتی اطراف مقبره تخریب شد و به کمک خیران یک اتاقک کوچک بنا شد.
راز درخت سپیدار
در کنار مقبره امام‌زاده حاتم درخت سپیدار تنومندی وجود دارد که قدیمی‌ترها معتقدند، این درخت به دست یکی از نواده‌های امام‌زاده کاشته شده است، به این دلیل که قبر امام‌زاده گم نباشد و زائران از سایه آن برای آسایش استفاده کنند. درخت در باور دینی ما مظهر زندگی است، شاخه‌هایش مظهر اعتلا و ریشه‌هایش مظهر استواری است.
متولی امام‌زاده می‌گوید: این درخت برای اهالی مقدس است و معتقد هستند اگر مرده‌های خود را در این مکان دفن کنند، امواتشان به بهشت خواهند رفت. این درخت امروز بعد از گذشت سالها، استوار و پابرجاست و همچنان سایه‌ای خنک و دلپذیر برای زائران سیدمحمدحاتم(ع) فراهم می‌کند.
مردی از شجره موسوی
بیشتر علما معتقدند، چون به زیارت جسم نمی‌رویم و معتقد به پاسداشت ذریه پیغمبر و حضرت زهرا (س) هستیم، امام‌زادگان را واسط میان خود و خدا می‌دانیم ازاین‌رو نیاز به کنکاش درباره شجره آن‌ها نیست، با‌این‌حال متولی امام‌زاده سید‌محمد (ع) درباره شجره این امام‌زاده می‌گوید: سید‌محمد از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.
ابتدا تصور می‌شد که ایشان حسینی هستند، اما بعد از تحقیقات مکرر اثبات گردید نسب شریف امام‌زاده‌حاتم (ع) به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد، یعنی در حقیقت نواده برادری امام رضا (ع) و از نسل هارون ابن موسی (ع) هستند. نام پدران وی به ترتیب سید حسن، ابوالقاسم حمزه، ابوعبدا... حسین، جعفرابوعبدا...، ابومحمد حسن، موسی الاصغر، محمد الامیر یقم، احمد ابوالخطیب، هارون و امام موسی کاظم (ع) است.
درباره انتساب امام‌زادگان به امام موسی کاظم (ع) نقل شده است: بعد از هجرت امام رضا (ع) به منطقه توس و خراسان، سادات موسوی زیادی به این مکان مهاجرت کردند، بنابراین با امام‌زادگان زیادی مواجه هستیم که لزوما همه آن‌ها فرزند موسی‌ابن‌جعفر (ع) نیستند.
به گفته متولی امام‌زاده سیدمحمدحاتم (ع)، در سال ۱۳۸۷ و بعد از تأیید شجره، اداره اوقاف با یک تیم پنج‌نفره وارد روستا شدند و از مردم درخواست کردند که در ساختن بارگاه و بقعه امام‌زاده کمک کنند. اهالی از روستای رضوان و سایر روستا‌های مجاور، در‌حد توان از هیچ کوششی برای تکمیل ساختمان بارگاه کوتاهی نکردند، به طوری که در آن سالها ۹میلیون پول نقد جمع‌آوری شد و ساخت بقعه مبارک آغاز گردید.
همیاری همه
ذوق و شوق ساکنان روستای رضوان برای ساخت و تکمیل بارگاه امام‌زاده سیدمحمدحاتم (ع) وصف‌شدنی نیست. همه افراد از پیر و جوان، زن و مرد هر آن‌چه که دارند، با خلوص نیت برای ساخت بارگاه سید‌محمد اهدا کرده‌اند. برات رضوانی می‌گوید: جوانان زیادی به عنوان کارگر برای ساخت این بارگاه زحمت کشیدند، در برهه‌ای ۶۰کارگر به صورت روزانه در ساخت حرم فعال بودند. مردان از پول نقد و پس انداز خود گذشتند و بانوان نیز طلا‌های خود را اهدا کردند و بعضی دیگر از بانوان روستا برای کارگر‌ها غذا آماده می‌کردند.
به عبارتی تمام اهالی روستا و روستا‌های مجاور دست‌در دست هم و با اعتقاد قلبی کمک کردند تا ساختمان اولیه حرم بنا شد. خیران از راه‌های دور و نزدیک به زیارت می‌آمدند و هر‌بار نذورات خود را تقدیم آستان امام‌زاده سید‌محمد (ع) می‌کردند. بیشتر مصالح مورد نیاز برای ساخت حرم مانند شن، ماسه، آهن‌آلات، میلگرد و بتن، یا به صورت رایگان و یا با هزینه بسیار اندک توسط افراد نیکوکار تأمین شد.
خیر کویتی
در کنار خیران داخل کشور، فردی از کشور کویت به روستای رضوان آمد و بسیاری از هزینه‌های ساخت حرم را متقبل شد. بعضی از تزئینات داخلی، پنکه سقفی و کولر‌ها از هدایای این خیر‌کویتی به آستان امام‌زاده بود. همچنین ایشان دوهزار متر‌مربع از زمین‌های اطراف حرم را خریداری کرد و این زمین‌ها را به حرم امام‌زاده تقدیم کرد.
انبار حرم، سرویس‌های بهداشتی، مغازه، آشپزخانه، پارکینگ خودرو و استراحتگاه مخصوص زائران در این دوهزار متر بنا شده است که البته بعضی از آن‌ها نیمه‌کاره مانده است. متولی آستان امام‌زاده سید‌محمد (ع) درباره منابع کسب درآمد و پوشش هزینه‌های ثابت حرم می‌گوید: مبلغ اندکی مردم به عنوان نذورات در ضریح می‌ریزند که هر سه‌یا دو‌ماه یک‌بار نماینده سازمان اوقاف در محل حضور پیدا می‌کند و صورت جلسه‌ای تنظیم می‌شود که متولی، هیئت امنا و نماینده اوقاف آن را امضا کرده و در‌نهایت این پول را جمع‌آوری می‌کنند.
پول نزد اوقاف به امانت است و برای مخارج جاری آستان هزینه می‌گردد. هر مرتبه که از اداره اوقاف برای جمع‌آوری نذورات می‌آیند، رقمی در حدود یک‌تا یک‌ونیم‌میلیون تومان جمع‌آوری می‌شود و این وجه به طور امانت نزد اداره اوقاف باقی می‌ماند. وی ادامه می‌دهد: از طرفی کسب درآمد مطلوب و پایدار از الزامات گرداندن چنین مکانی است.
به عنوان مثال می‌توانیم اقامتگاه شبانه‌روزی برای اتراق زائران احداث کنیم و از آن درآمد کسب کنیم. شب جمعه و جمعه‌ها این مکان مملو از بازدیدکنندگان و زائران است که از همه نقاط مشهد و حتی کشور به زیارت سیدمحمدحاتم (ع) مشرف می‌شوند و اگر اقامتگاه مناسبی وجود داشته باشد، خیلی از آن‌ها شب را مهمان امام‌زاده خواهند بود. چرا که اینجا آب و هوای بسیار مطلوبی دارد و دشت سرسبزی است. همچنین می‌توان از آشپزخانه مجموعه یا از مغازه‌های اطراف آن درآمد داشته باشیم، به شرطی که سرمایه‌گذاری مناسبی شود که اگر شود بدون شک بازدهی مناسبی خواهدداشت.
امام‌زاده آشی
امام‌زاده سید‌محمد(ع)، معروف به حاتم و یا امام‌زاده آشی است. از آنجایی که شب جمعه و یا جمعه‌ها بسیاری از بانوان در این مکان حاضر شده و آش نذر کرده‌اند، به ایشان لقب امام‌زاده «آشی» داده‌اند. و از آنجایی که چندین بیمار لاعلاج که در همین روستا سکونت داشتند، شامل کرامت سید‌محمد شده و شفا پیدا کرده‌اند، به ایشان امام‌زاده «حاتم» نیز می‌گویند. همچنین یک خانواده افغانی که در مشهد سکونت داشتند، بارها برای شفای فرزند خود به این مکان مقدس شرفیاب شدند و در‌نهایت شفای فرزند بیمار خود را از سیدمحمدحاتم گرفتند.
شب‌های احیا
هرساله در شب‌های احیا مراسم شب‌زنده‌داری تا سحر برگزار می‌شود و از مهمانان با سحری پذیرایی می‌شود. به طور تقریبی هر شب ۶۰۰نفر در این مراسم شرکت می‌کنند و همچنین در ایام عاشورا و تاسوعا هیئت مذهبی در محل امام‌زاده حاضر می‌شوند و برای امام حسین(ع) عزاداری می‌کنند.
متولی امام‌زاده می‌گوید: در گذشته افرادی بودند که گوسفند یا گوساله نذر می‌کردند، عده‌ای نیز برنج، روغن، حبوبات و نان نذر امام‌زاده می‌کردند و ما هم در مراسم مختلف از عزاداران و زائران پذیرایی می‌کردیم اما دو‌سالی است که کمک‌ها بسیار ناچیز شده و هیئت امنا تصمیم گرفته است که فقط مراسم مذهبی برگزار شود. امیدواریم یک روز با بهبود شرایط اقتصادی مردم بتوانیم از میهمانان امام‌زاده حاتم پذیرایی کنیم.
خادمان افتخاری
۱۸نفر از خواهران و ۶نفر از برادران که آشنا به مسائل شرعی و ادعیه مذهبی هستند، برای مشاوره و جواب پرسش‌های دینی زائران در محل مستقر هستند.همچنین این خواهران و برادران وظیفه نظافت و رفت‌و‌روب بارگاه را بر‌عهده دارند. متولی امام‌زاده می‌گوید: این خادمان به‌طور افتخاری در بارگاه سیدمحمدحاتم(ع) درحال خدمت هستند. هر روز سه‌تن از خواهران و یک‌‌‌‌‌‌‌‌نفر از آقایان در محل بارگاه حاضر شده و امور محوله را انجام می‌دهد. هر کدام از خدام هفته‌ای یک‌بار مشرف می‌شود و از زائران استقبال می‌کند.
چند سالی است که ساخت بنای جدید این امام‌زاده آغاز شده، اما متأسفانه هنوز به پایان نرسیده. آن‌قدر روند تکمیل این بنا به درازا کشیده شده است که دیگر اهالی از ساخت و تکمیل آن ناامید شده‌اند. این مکان مقدس و مذهبی برخلاف پذیرا‌بودن زائران زیاد، مورد بی‌توجهی و بی‌مهری مسئولان ذی‌ربط قرار گرفته است و عملیات اجرایی آن نیمه‌کاره رها شده است.
خادم حرم امام‌زاده سید‌محمد از خیران درخواست کرد برای تکمیل قسمت‌های مختلف مسجد و حسینیه پا‌پیش بگذارند. برات‌رضوانی می‌گوید: گنبد بارگاه نیمه‌کاره است، پارکینگ ماشین‌ها ساخته نشده است، محل اسکان زائران ناتمام مانده است. سرویس‌های بهداشتی و آب سرد‌کن به اندازه کافی وجود ندارد، لوازم آشپزخانه کامل نیست. تمام این نقص‌ها توسط مسئولان و خیران باید تأمین گردد و این درحالی است که سازمان اوقاف ریالی بودجه در اختیار هیئت‌امنا نمی‌گذارد.
* این گزارش پنج شنبه، ۲۸ تیر ۹۷ در شماره ۲۴۴ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است
لینک کوتاه
ارسال نظر
نظرات بینندگان
سیاوش
| 
۰۲:۵۱ - ۱۴۰۲/۱۲/۱۶
ای کاش قدر مردم ایران را شاهان و رهبران بیشتر ارج می نهادند
سقف خانه «مادر پلنگ برفی» واقعی است 
دانشجو؛ گاهی شلوغ، گاهی آرام 