مبدع اولین باغ‌بام مشهد
هر انسانی، آفریده اندیشه‌های روزانه خویش است، اما خلاقیت کارآفرینانه، نیاز به ترکیبی از انگیزه درونی و انواع ویژه‌ای از انگیزه برونی دارد.
محمدعلی عقیلی، مهندس صنایع و کارشناس‌ارشد تجارت و صنعت که سال ۱۳۲۹ در بیرجند متولد شده است، کارآفرین خلاق و مبتکری است که سال‌ها مدیر صادرات و رئیس اصناف خراسان بوده و با داشتن مسئولیت‌های اقتصادی مختلف، جزو طراحان اقتصادی کشور محسوب می‌شود.
او اولین کسی است که پس‌از انقلاب در کشور، نمایشگاه بین‌المللی را در مشهد، طراحی و راه‌اندازی کرده است که امروز به‌عنوان یک حرکت بزرگ اقتصادی سالانه حدود ۲ میلیون‌نفر را در امور اقتصادی این شهر به خود جذب می‌کند.
حرکت‌های خوب اقتصادی
این مبتکر کارآفرین و خلاق در گفتگو با شهرآرامحله می‌گوید: پس‌از فروپاشی شوروی سابق، نخستین کسی بودم که وارد آسیای میانه شدم و به‌عنوان مدیر نمایشگاه ایران در این منطقه، اولین نمایشگاه بین‌المللی را در عشق‌آباد راه‌اندازی کردم.
این توفیق بزرگی بود که توانستم به این شکل، مرز را باز کرده و فعالیت‌های اقتصادی خوبی با شرکت‌های تجاری بسیار بزرگ انجام دهم، اتاق بازرگانی را فعال کردم و ازطرفی هم از‌طریق سازمان ملل که نماینده آن بودم، توانستم مردم را با آموزش‌های تجارت بین‌المللی آشنا کنم و از این رهگذر، جایگاه صادرات را در خراسان ارتقا دهم که موجب شد این استان به‌عنوان یک مرکز و سکوی پرتاب اقتصادی، سال‌ها مقام اول کشور را کسب کند و دیده شود.
جذب ماهیانه ۳۰ نفر به واحد‌های اقتصادی
عقیلی درباره زندگی پویا و لحظات ارزشمند خود ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر به‌عنوان مشاور و کارشناس کارآفرینی، عضو هیئت نخبگان علمی چند دانشگاه هستم و بیشتر در امور اختراعات و حرکت‌های اقتصادی برای نیرو‌های جوان، طرح‌های کسب‌و‌کار بسیار زودبازده اقتصادی ارائه می‌دهم.
در هفته حداقل پنج‌کار نوین مطلوب بر‌اساس نیاز روز جامعه که برای اولین‌بار در ایران و جهان مطرح می‌شود، ارائه می‌دهم که در هر ماه حدود سه تا چهار مورد آن راه‌اندازی شده و از این طریق بیش‌از ۳۰ نفر جذب واحد‌های اقتصادی می‌شوند.
«گل‌باغ» یا «گل‌بام»
او در‌راستای عملی‌کردن فرهنگ شهروند سبز هم هنر‌های بسیاری داشته که درباره آن توضیح می‌دهد: اولین کسی بودم که در استان، پشت‌بام را به باغ تبدیل کردم که به‌عنوان «گل‌باغ» یا «گل‌بام» نام‌گذاری شد.
برای نخستین‌بار در کشور، دیوار عمودی را در کوچه‌ها سبز کردم که هنوز از ۱۲ سال پیش به‌همان زیبایی و کیفیت باقی مانده است؛ چراکه مشهد به‌خاطر شخصیت و جایگاه عظیم حضرت‌رضا (ع) زیبنده این زیبایی است و اگر حضور ایشان در تهران یا اصفهان و تبریز بود، تصور می‌کنم همت مردم در حرکت‌های مثبت و گیرا برای گرامیداشت این شخصیت بزرگوار بیشتر بود.
اعتقاد دارم که همه پشت‌بام‌ها به‌خاطر این شخصیت ملکوتی باید سبز باشد تا کسانی که با هواپیما وارد این شهر می‌شوند، وقتی از بالا شهر را نظاره می‌کنند، مشهد را شهری سرسبز و زیبا به حرمت امام هشتم (ع) ببینند؛ ضمن اینکه از این راه، آلودگی هوا را هم از بین می‌بریم، انسجام فرهنگی میان همسایگان در آپارتمان‌ها نیز ایجاد می‌شود.
اگزوز خودرو‌ها و گاز‌های غیرمضر!
عقیلی برای کمک به حفظ محیط‌زیست و پالایش هوا دست به ابتکار و اختراعی زده است که در نوع خود بی‌نظیر است؛ می‌گوید: توانسته‌ام دستگاهی تولید کنم که به لوله اگزوز خودرو‌ها نصب شود و تا‌حدودی گاز‌های مضر را به گاز‌های غیرمضر و سازگار با محیط‌زیست تبدیل می‌کند.
از دیگر آثار بسیار مفیدش تولید آلکالوئید است که باعث میکروب‌کشی محیط می‌شود و هم‌زمان با این فعالیت، شروع به تولید مواد داروگیاهی می‌کند که گیاه‌پالایی انجام می‌دهند و استنشاق آن در محیط باعث درمان ریوی می‌شود. درنهایت آب داغ هم تولید می‌کند که می‌توان از آن برای یک نوشیدنی گرم بهره برد.
از این اختراع من، از‌سوی دفتر ریاست‌جمهوری و استانداری خراسان رضوی حمایت‌هایی شد، ولی به‌غیر از سازمان محیط‌زیست، سایر سازمان‌های استان همکاری نکردند و من با هزینه شخصی پیش می‌روم و امیدوارم که این اختراع را در دنیا به ثبت برسانم.
ما در مشهد سالانه حدود ۴ هزار‌و ۵۰۰نفر را از آلودگی هوا از دست می‌دهیم که باعث شرمندگی است؛ این شهر آن‌قدر بزرگ نیست که نتوانیم مشکلی این‌چنین را در آن حل کنیم، ولی به‌جز بیان درصد آلودگی هوا در مشهد، حرکت دیگری مانند انجام پژوهش و تزریق امکانات مادی و حمایتی به متخصصانی که روی این مسئله کار کرده‌اند یا هر نوع تلاش موثر دیگر انجام نمی‌دهیم.
ما مهم‌ترین موضوع را که سلامت مردم است، فراموش کرده‌ایم، درحالی‌که می‌توانیم مشهد را با‌توجه‌به وجود اقدس ثامن‌الحجج (ع) که شهری معنوی و مطهر است به یک شهر پاک و سبز از نظر تنفسی هم تبدیل کنیم.
بازگشت آب به سد‌ها
او با نگاه دقیق و عمیقی که به اطراف خود و احساس تعهدی که برای رفع مشکلات کشور دارد، وسیله مفید دیگری هم اختراع کرده است که درباره آن توضیح می‌دهد: دستگاهی درست کرده‌ام که روی سد‌ها قرار می‌گیرد و از تبخیر آب سد‌ها تا حدود ۷۰ درصد جلوگیری می‌کند.
درحالی‌که اطلاعات علمی کشور می‌گوید سالی ۱۰ میلیارد مترمکعب آب سد‌های کشور تبخیر می‌شود که با احتساب مترمکعبی دوهزار تومان، سالی حداقل ۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه ملی مملکت از بین می‌رود؛ این مسئله برای مسئولان و مدیرانی که فهیم هستند، ولی کاری در این زمینه انجام نمی‌دهند، جزو گناهان فراکبیره است؛ زیرا بزرگ‌ترین فاجعه آینده ما در رابطه با آب خواهد بود و هیچ فرجی در این زمینه نخواهد شد، مگر اینکه بتوانیم با مطالعات علمی و حرکت‌های فرااندیشه‌ای چاره‌ای بیندیشیم.
شمش اندیشه یا آگاهی‌های بازیافتی!
وی با اشاره‌به اهمیت موضوع آب در کشور بیان می‌کند: من درباره حل بحران آب طرح دارم، ولی باید مطالعه شود و از تفکرات دیگر هم استفاده کنیم و به اجماع برسیم. با این شرایط، در چند سال آینده هر مترمکعب آب در کشور ما حداقل ۲۰ هزار‌تومان ارزش بازار خواهد داشت و این مسئله را باید از الان در مدارس و همه کتاب‌ها ارائه دهند تا از سنین پایین بدانند که آب چقدر ارزشمند است و حتی یک اشک آن هم ارزش سلامتی کل بشر را دارد.
باید در هر استان، یک مرکز مطالعات استراتژیک ملی درباره حل بحران‌های جدی مانند آب‌و‌هوا و بهداشت و سلامتی مردم داشته باشیم و این مراکز بتواند نخبگان را جذب و حتی از عموم مردم، کسب نظر کند و با قرار‌دادن مجموع این آگاهی‌ها در بوته ریخته‌گری، یک شمش اندیشه استخراج کنیم؛ هرچند متاسفانه ما آگاهی‌هایمان را به‌جای شمش اندیشه به‌صورت مواد بازیافتی در جلسات و مطالعات بروز می‌دهیم.
من اینجا ننشسته‌ام که مطالعه کنم تا دولت مرا حمایت کند و اصلا منتظر حمایت نیستم، ولی به‌عنوان یک حس و عزم و غرور ملی، نیاز به همراهی مسئولان است، اما از‌آنجا‌که آن‌ها گرفتار کار‌های سیاسی و اجتماعی خودشان هستند، انتظاری از ایشان ندارم!
به‌هر‌روی یکی از وظایف دولت، این است که مسائلی را که با‌اهمیت، استراتژیک و راهبردی است، حمایت و پشتیبانی کند و پیگیر قضایا باشد.
راهی برای سلامت موها
او که به گفته خودش، شکوفایی خلاقیتش را از گل و گیاه و طبیعت الهام گرفته است، سلامتی و شادابی اقشار مختلف را محور اختراعات دیگرش عنوان می‌کند و دراین‌باره می‌گوید: با مطالعات، متوجه شدم در کشور اسلامی ما به‌دلیل استفاده مداوم از حجاب کامل توسط بانوان و بر‌اساس آمار‌های علمی، روزی ۸۰ تا ۱۱۰شاخه مو از فرق سر خانم‌ها افول و عوارض روحی و جسمی بسیاری برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
با مطالعات انجام‌شده به این اصل رسیدم که اکسیژن کاملا باید به سر افراد برسد، سیرکوله و گردش داشته باشد و اجازه تعریق ندهد، چون تعریق تولید سموم و سدیم می‌کند که این‌ها روی فولیکول و ریشه مو نشسته و خشک می‌شود و بعد‌از مدتی، ریشه مو را از بین می‌برد و در‌صورت پخش‌شدن در محیط سر، باعث ایجاد موخوره و ریزش مو هم می‌شود؛ بنابراین وسیله‌ای اختراع کردم که در زیر حجاب مستقر می‌شود و کاملا از این مشکلات جلوگیری می‌کند و با سیرکوله‌شدن اکسیژن در‌میان موها، فرم آن‌ها هم به‌خوبی حفظ می‌شود. امیدوارم بتوانم این اختراع را به تولید عمومی برسانم و با توفیق الهی، تقدیم بانوان مسلمان کشورم و جهان کنم.
دعای مادر؛ رمز موفقیت من
او آغاز بروز خلاقیت خود را از دوران دبیرستان با انجام کاری ساده، اما مهم توصیف می‌کند و می‌گوید: اولین کار خلاقانه من در دوران دبیرستان برخلاف دوستان و هم‌کلاسی‌هایم که کتابت را بدون علاقه و احترام می‌نوشتند، نوشتن آن مانند یک کتاب مقدس و درخور تکریم بود؛ حدود ۵۰ سال از آن زمان گذشته و من همه دفاترم را نگه‌داشته‌ام و وقتی مطالعه می‌کنم، می‌بینم یکی از الطاف خداوند در مسیر شکوفایی خلاقیت‌های من، این عمل بوده است. امروز با همین دیدگاه، دو پسرم نیز که هر دو کارشناس‌ارشد هستند، جزو نخبگان کشوری محسوب می‌شوند.
هر روز احساس می‌کنم با شناسنامه جلو نمی‌روم بلکه با روحیه و تفکرم پیش می‌روم؛ با این نگاه که خداوند هر روز به من سلامتی می‌دهد تا وظایفم را که همان ابتکارات و خلاقیت‌هایی است که باعث شکوفایی خودم و مملکتم می‌شود، انجام دهم. البته هر حرکتی را که انجام می‌دهم، اول به رؤیت مادرم می‌رسانم و دعای ایشان باعث می‌شود که زندگی من رونق بسیاری پیدا کند.
کتابخانه‌ای برای کنکوری‌ها
وی درباره کتابخانه عظیم شخصی خود می‌گوید: با‌توجه‌به علاقه‌ام به مطالعات علمی به اتفاق برادرم که یکی از محققان کشور در حوزه علوم قرآنی و نجوم است، توانستیم کتابخانه بسیار معظمی شامل بیش‌از ۱۰۰ هزار عنوان کتاب که مقداری از آن‌ها مربوط به حداقل صد‌سال پیش و در موضوعات مختلف فنی، اقتصادی، اجتماعی، دینی و مذاهب و... است، راه‌اندازی کنیم که این کتاب‌ها در زمانی بیش‌از ۵۰ سال گردآوری شده‌اند، حتی مجلات علمی متعلق به ۶۰ سال پیش به بعد را جمع‌آوری کرده‌ایم.
بار‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی سالانه گل و گیاه، به مسئولان، به‌ویژه شهردار مشهد اعلام کرده‌ام که آمادگی داریم از‌سوی خاندانمان به‌صورت افتخاری، تمام این کتاب‌ها را تقدیم محله و منطقه‌مان کرده و کتابخانه‌ای ویژه راه‌اندازی کنیم.
با‌توجه‌به اینکه تابه‌حال کتابخانه‌ای برای مطالعه کنکوری‌ها در کشور نداشته‌ایم، می‌توانیم کتابخانه را با این هدف شکل دهیم، چون این کتاب‌ها می‌تواند رصد بسیار خوبی برای مطالعات قشر یادشده و همچنین سایر محققان باشد، ولی متاسفانه تاکنون توجهی به این مهم نشده است و شهرداری‌ها بعد از ۷۰ سال هنوز گرفتار جدول‌سازی خیابان‌ها هستند.
سایت جهانی «ملکوت»
عقیلی، از دنیای رفتگان هم غافل نشده و ابتکاراتی در این زمینه نیز ارائه کرده است. او توضیح می‌دهد: اخیرا به شهرداری مشهد پروژه‌ای به‌عنوان «اولین پارک چندمنظوره آرامستان» که در هیچ‌جای دنیا چنین چیزی نداریم، ارائه داده‌ام.
در طرح ارائه‌شده، با‌توجه‌به آرامش محیط قبرستان‌ها در آن‌ها کتابخانه‌ای احداث می‌شود، ضمن اینکه اولین مقبره‌های شیشه‌ای دیجیتالی را درست کردم که روشن می‌شوند و قرائت قرآن و دعا را انجام می‌دهند. به‌همراه آن، اولین سایت جهانی «ملکوت» یا «شهر خدا» را طراحی کردم که از سراسر دنیا می‌توانند عضو آن شده و رفتگان خود را هم ثبت‌نام کنند و امکانات بسیار مختلفی برای آن درنظر گرفته شده است.
گلدان‌هایی روی دیوار
او منطقه ۹ را محیط شهری نو با امکانات و پتانسیل‌هایی مانند نزدیکی به ییلاقات زیبای طرقبه و شاندیز، نمایشگاه بین‌المللی و همچنین جایگاه وسیع کوه‌ها که ارزش معنوی بسیار دارد، معرفی و عنوان می‌کند: متاسفانه ما نتوانستیم از این ظرفیت‌ها به زیبایی استفاده کنیم؛ نه توانسته‌ایم سبز نگهشان داریم و نه اینکه به آن‌ها جلوه‌ای بدهیم. من طرحی دادم که در آن کوه‌های منطقه را منور کنیم؛ در کوچه خودمان هم گلدان‌هایی متصل به دیوار طراحی کرده‌ام و حتی بادمجان، گوجه‌فرنگی و صیفی‌جات کاشته‌ام و در‌اختیار همسایگان گذاشته‌ام.
همچنین پیشنهاد دادم صنایع‌دستی کشورمان روی دیوار‌ها در ساختمان‌های جدیدالاحداث و بلندمرتبه نصب شود تا فرهنگمان به‌صورت غیرمستقیم به ۳۰ میلیون زائری که سالانه به این شهر می‌آیند، منتقل شود.
۵۰ طرح مبتکرانه برای اکنون
این مخترع و هم‌محلی، درباره پروژه‌هایی که اکنون در دست دارد، اظهار می‌کند: حدود ۵۰عنوان کار که برای اولین‌بار در دنیا ارائه شده است، در دست دارم که قرص سبزی، سوغات تصویری مشهد، حلوای ژله‌ای بسته‌بندی‌شده، پوره سیب‌زمینی با طعم‌های مختلف، اولین محافظ کولر با کمترین هزینه برای جلوگیری از سرما، سیب‌زمینی تنوری با بسته‌بندی زیبا، آب‌نبات گیاهی، چیپس میوه عروسکی، سنگ‌پای معطر، منقل یک‌بار‌مصرف چندمنظوره، کیسه حمام معطر یک‌بار‌مصرف دارای شوینده و مواد بسته‌بندی غذا باعنوان گوشت یا مرغ کاغذی از آن جمله هستند.
* این گزارش چهارشنبه، ۲۶ آبان ۹۵ در شماره ۲۲۰ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
محله امامیه؛ پربوستان‌ترین محله قاسم‌آباد 
مسجد امام‌حسن مجتبی (ع)؛ اتاقکی که پایگاه انقلاب شد 