خواب‌ بازار خوشخواب چهارراه دانشجو

مستطیل‌های عمدتا سفیدرنگ، فنردار و بدن فنر، طبی و غیرطبی، ملافه‌های متنوع و روتختی‌های طرح‌دار؛ اینجا بازار خوشخواب چهارراه دانشجوست. حتی اگر قصد خرید نداشته باشید، روتختی‌های رنگارنگ توجه‌تان را به خودش جلب می‌کند. جاگیری اولین کسبه کالای خواب در این بازار مربوط به سال ۱۳۷۴ است، اما این راسته، از سال ۱۳۹۰ بورس شد و بیراه نیست اگر بگوییم اکنون بورس اول بازار خوشخواب مشهد همین‌جاست.

در خیابان سناباد و چهارراه قرنی هم کسبه خوشخواب حضور دارند، اما به این اندازه متراکم نیستند. چندین سال است که هرکس قصد خرید خوشخواب و روتختی داشته باشد، اسم بازار چهارراه دانشجو به گوشش می‌خورد. خیلی از عروس‌وداماد‌ها هم خریدشان را از اینجا انجام می‌دهند، زیرا نسبت به دیگر بازار‌ها تنوع بیشتری دارد. البته عمومیت این بازار فراتر از نیاز عروس و دامادهاست. کودک، نوجوان، بزرگ‌سال، هرکدام جایگاه خودشان را اینجا دارند و همه نوع جنس هست.

دایر شدن اولین فروشگاه خوشخواب در سال ۱۳۷۴

سراغ قدیمی‌های بازار را که می‌گیریم، می‌رسیم به حاج‌رسول‌آقای تهرانی. او اولین فروشگاه خوشخواب چهارراه دانشجو را در سال ۱۳۷۴ دایر کرده است. حاج‌آقای تهرانی تعریف می‌کند: آن زمان روبه‌روی مغازه من یک تعمیرگاه خودرو بود. کنارم هم مغازه آلومینیم و دروپنجره‌سازی و عکاسی بود. هیچ‌کدام با فروشگاه من سنخیت نداشتند، ولی کم‌کم پای فروشگاه‌های مبل‌فروشی و سرویس خواب باز شد.

به گفته او، چند مغازه مبل‌فروشی از بولوار شهید کلاهدوز و شاندیز، در اینجا مغازه زدند و چند سال هم بودند. هم‌زمان با آن‌ها، مغازه‌های خوشخواب هم اضافه شدند. کنارهم‌بودن فروشگاه‌های خوشخواب و سرویس تخت و کمد و مبلمان، به‌نفع هر دو گروه بوده و مشتری را به این بازار می‌کشانده، اما از حدود ۱۰ سال پیش که اجاره‌ها افزایش یافته است، مغازه‌های مبلمان و سرویس خواب به بازار‌های شاندیز و دیگر مکان‌هارفته‌اند. تعدادی از مغازه‌های خوشخواب هم نتوانسته‌اند دوام بیاورند و اکنون به‌جای آن‌ها ساندویچ‌فروشی، آب‌میوه‌فروشی و... باز شده است.

حاج‌آقای تهرانی می‌گوید: بازار خوشخواب اینجا از سال ۱۳۸۴ پا گرفت، اما از سال ۱۳۹۰ بورس شد. او تا سال ۱۳۹۴ خودش واردکننده خوشخواب از کشور‌های چین، آلمان، ترکیه و مالزی بوده است، اما بعد از تحریم‌ها و گران‌شدن دلار، واردات را به‌صرفه نمی‌بیند و به‌ناچار آن را کنار می‌گذارد. کار حاج‌آقا حدود سال‌های ۱۳۹۰ رونق داشته و با ۶۴ پرسنل کار می‌کرده است، اما حالا خودش و پسرش به‌تن‌هایی کار‌ها را انجام می‌دهند.

شغل تروتمیز و جوان‌پسند

مصطفی میرزایی از دیگر کسبه این بازار است. او در گذشته مشاور املاک بوده است و سال ۱۳۹۲ که می‌بیند بازار خوشخواب بورس شده است، در این عرصه سرمایه‌گذاری می‌کند و تاکنون در این صنف فعال است. به‌گفته او، تا سال ۱۳۹۸ بازار خوب بوده، اما از این سال به بعد، به‌شدت رو به افول رفته است و مستأجر‌ها توان پرداخت اجاره‌ها را ندارند.

او همچنین به کاهش فروش اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: سال ۱۳۹۸ ماهانه دو دسته فاکتور پنجاه‌برگی را تمام می‌کردیم، اما الان هر یک‌ونیم ماه یک دسته هم ممکن است پر نشود.

به‌گفته او، اوایل دهه ۹۰ بیشتر فروشگاه‌ها فقط خوشخواب داشته‌اند، اما از وقتی بازار افت می‌کند، برای اینکه بتوانند خودشان را سرپا نگه دارند، کنار خوشخواب، ملزومات خواب ازجمله لحاف، محافظ تشک، بالشت، چشم‌بند، تشک مهمان و... هم آورده‌اند. او که در نیمی از فروشگاه خودش خوشخواب و در نیمی دیگر آن روتختی چیده شده است، می‌گوید: الان من اگر خوشخواب نفروشم، ملافه یا روتختی و... دست مشتری می‌دهم و به این طریق به هزینه‌های مغازه‌ام کمک می‌شود.

آقا مصطفی این حرفه را جوان‌پسند می‌داند و معتقد است به‌دلیل اینکه شغل جدید و تروتمیزی است و درآمد به‌نسبت خوبی هم دارد، جوانان از آن استقبال کرده‌اند.

یادگیری فوت‌وفن فروشندگی و کسب درآمد خوب

سراغ فروشنده‌های جوان بازار را که می‌گیریم، می‌رسیم به مجتبی دورقدی. او در حرفه مهندسی فعالیت می‌کرده و از سال ۱۳۹۵ به‌عنوان فروشنده وارد بازار خوشخواب شده است. بعد از مدتی، سرمایه‌ای فراهم کرده و تا دو سال پیش خودش مغازه مستقل داشته است، اما از سال ۱۴۰۰ می‌بیند توان پرداخت اجاره را ندارد و حالا باز به‌عنوان فروشنده درحال فعالیت است.

به گفته او، فروشنده‌های این حرفه، چون در کنار مبلغ ثابت، درصدی از فروش هم می‌گیرند، درآمدشان به‌نسبت خوب است و اگر فوت‌وفن فروشندگی را یاد داشته باشند، می‌توانند درآمدی در حد یک کارمند یا شاید بیشتر به‌دست بیاورند. به نظر او بازار ملزومات خواب چهارراه دانشجو بین شهروندان شناخته‌شده است و با وجود اینکه بیشتر مشتریانش محلی هستند، مشتریان زیادی هم از سمت قاسم‌آباد، الهیه، پیروزی، بولوار سجاد و... به آن مراجعه می‌کنند.

دورقدی به تراکم زیاد فروشگاه‌های خوشخواب و ملزومات خواب در حدفاصل چهارراه دانشجو تا معلم ۳۴ اشاره می‌کند و می‌گوید: هرازچندگاهی روبه‌روی ما در سمت کوچه‌های فرد معلم، مغازه‌های خوشخواب باز می‌شود، اما از اول پاخور بازار در همین سمت زوج بوده است و مغازه‌های سمت فرد بازارشان رونقی ندارد.

او یکی از دلایل اصلی این موضوع را مشکلات ترافیکی و جای پارک می‌داند و آن را چنین توضیح می‌دهد: در سمت فرد معلم، به‌خاطر چراغ‌قرمز و ترافیک، اصلا جای پارک نیست. رانندگان امکان پارک دوبله و توقف‌های لحظه‌ای هم ندارند، اما در این سمت بازار راحت‌تر جای پارک پیدا می‌شود.

خیلی از مالکان فروشگاه‌های خوشخواب، خودشان تولیدکننده تشک هم هستند و هر کدام برند خاص خودشان را دارند. البته به گفته این کسبه، تحریم تا حدی موجب کاهش کیفیت جنس‌ها شده است. با وجود این، شرکت‌های ایرانی‌ای هم هستند که کیفیت خوبی دارند و مغازه‌داران به کسانی که دنبال جنس خوب هستند، آن‌ها را پیشنهاد می‌کنند.

تنوع و کیفیت خوب

به‌نظر علی شاه‌قلی که خودش تولیدکننده و فروشنده است، فروش جنس خوب باعث رونق و بورس‌شدن بازار چهارراه دانشجو شده است. او که از زمان پاگرفتن اولین مغازه‌های خوشخواب از این مسیر رفت‌وآمد می‌کرده و از سال ۱۳۹۲ هم وارد بازار آن شده است، می‌گوید: کسبه اینجا جنس خوب دست مشتری‌ها می‌دهند. همین الان می‌توانی تشک ۱۵۰ میلیون تومانی در این بازار پیدا کنی که در کمتر جای دیگری از مشهد پیدا می‌شود. برای همین این بازار رونق گرفته است.
به‌گفته او، مشتریانی که پانزده سال پیش از مغازه‌های آن زمان جنس گرفته‌اند و راضی هستند، باز خودشان و اطرافیانشان به همین‌جا می‌آیند و سفارش می‌دهند.

او همچنین به جدیدبودن خوشخواب نسبت به دیگر اجناس اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: وقتی خوشخواب آمد، جنس جدید و حتی لوکسی بود. همین الان هم خیلی‌ها به‌جای خوشخواب از تشک استفاده می‌کنند. برای همین، این کالا در محدوده‌ای مثل بولوار دانشجو که جزو مناطق نسبتا مرفه و برخوردار شهر است، بازار بهتری دارد و برای آن تقاضا هست. همین تقاضا هم دلیل دیگر توسعه بازار شده است.

او به تفاوت طرح‌های قدیم و اکنون اشاره می‌کند و می‌گوید: در گذشته تنوع رویه‌های خوشخواب‌ها کمتر بود و اگر کسی تشک با رویه ساده می‌خواست، به‌سختی پیدا می‌کرد، اما الان هر شرکتی هفت‌هشت مدل دارد و این‌قدر تنوع زیاد شده است که گاهی انتخاب برای مشتری سخت می‌شود.

* این گزارش پنج‌شنبه ۲ آذرماه ۱۴۰۲ در شماره ۵۲۹ شهرآرامحله منطقه ۱۱ و ۱۲ چاپ شده است.