محله آبکوه

محله
منطقه ۱

آبکوه

محله آبکوه به احتمال زیاد باید همان «کاریز لبِ کوهی» نام برده شده در وقف‌نامه گوهرشاد، باشد. زمین‌های این روستا، چون از رودخانه بند گلستان و بازه طلخان مشروب می‌شده، به اراضی آبِ کوهی و بعد‌ها به آبکوه شهرت یافته است. قلعه آبکوه از موقوفات قدیمی آستان قدس رضوی است.

 

محله آبکوه
کوچه حمام کهنه و مدفون قلعه آبکوه
کوچه شهید صادقی در محله آبکوه قرار دارد. این محله یکی از محله‌هایی بود که تا چند دهه پیش روستا بوده و فاصله زیادی با شهر داشته است. پیدایش این محله به حدود چهارصد سال قبل برمی‌گردد.کوچه شهید صادقی5 از یک سمت به بولوار شهید صادقی و از سمت دیگر به خیابان بیستون و مجتمع تک منتهی می‌شود. از ظرفیت‌های این کوچه علاوه‌بر وجود مسجد، حمام خشتی بوده است. این بنا در ساخت‌وسازهای جدید به زیر خاک رفته و مدفون شده است.
مروج بازیافت در محل کار
زهرا از مادرش آموخته بود که نباید چیزی را که دوباره قابل استفاده است، دور بیندازد. به همین دلیل از همان روزهای اول کارش تفکیک زباله‌های محل کارش را به عهده گرفت. او که مدیر فروش است، به مدیر شرکتشان پیشنهاد داد به‌جای دورریختن کاغذها، آن‌ها را تفکیک کنند. این پیشنهاد با استقبال مدیر روبه‌رو شد. بیش از دو سال از آن موقع می‌گذرد. حالا تفکیک در این شرکت قانون شده است.
آپادانا از آبادی تا طرح بازسازی
بیشتر خانه‌های کوچه شهید صادقی2 یا همان آپادانا در طرح نوسازی بافت فرسوده آبکوه تخریب شده است و ساکنانش از محله رفته‌اند. قدمت کوچه آپادانا به بیش از 70سال پیش برمی‌گردد. سازمان بسیج ادارات و کارمندان در این کوچه قرار دارد.قدیمی‌هایی که ماندگار شده‌اند به‌خاطر می‌آورند که از اول تا آخر کوچه باغ تره بود و کارخانه قند آبکوه از همه جا دیده می‌شد.
نوحه‌خوانی پیرغلام محله آبکوه در هند
محمدتقی صداقت پیرغلام محله آبکوه می‌گوید: زمانی را در اتوبوس‌رانی خدمت می‌کردم و پس از آن در شهرداری مشغول به کار شده و در همان‌جا نیز بازنشست شدم. گرچه در طول عمر خود فعالیت‌های زیادی کرده‌ام و حرفه‌های مختلفی مانند آرایشگری، بنایی، جوشکاری و برشکاری را یاد دارم اما همواره نوحه‌خوانی را از واجبات زندگی‌ام دانسته‌ام. در بسیاری از مساجد مشهد نوجه‌خوانی کردم، حتی برای مردم روستاهای اطراف هم این‌کار را انجام داده‌ام. همچنین برای هیئت‌هایی در قوچان، کاشمر، فیض‌آباد، فردوس و یزد نوحه‌خوانی کرده‌ام.
نخستین موزه وقف کشور؛ مخزن یادگاری‌های بقاع متبرکه
پنجمین روز از دهه کرامت، روز بزرگداشت و تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه است که با عنوان «امامزادگان، ذخایر معنوی جامعه» در تقویم رسمی کشور نام گذاری شده است. اولین موزه ثبت شده وقفی کشور که در اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی واقع شده، از چهار سال گذشته به جمع آوری، مرمت و نگهداری اشیای امامزادگان بقاع متبرکه خراسان همت گمارده و به جمع‌آوری وتکریم آنچه از دل وقف و نذرهای مردم برآمده، پرداخته است. این اشیا شامل چراغدان، شمعدان، گلاب‌دان می‌شود.
خانه «خیرات»، ‌محل اتراق زائران
مرحوم نجار، خانه خیرات ‌را برای رفاه حال مسافران ساخته و وقف اسکان مسافران و رهگذران کرده بود. خیرات به‌طور تقریبی حالت مسافرخانه‌های بین‌راهی کنونی را داشت، اما برای استفاده از آن کسی وجهی پرداخت نمی‌کرد. در آن ایام که از وسایل نقلیه امروزی خبری نبود و رهگذران بیشتر با پای پیاده یا با چهارپا از نقطه‌ای به نقطه دیگر رفت‌وآمد می‌کردند.
شهید غلامرضا قدسی؛ دومین شهید مشهد
شهید‌غلامرضا قدسی به‌عنوان دومین شهید مشهد و اولین شهید محله آبکوه است. او در نخستین راهپیمایی‌های مشهد علیه رژیم، پیش‌قراول گروه بود و شجاعتی مثال‌زدنی داشت. زمان حکومت‌نظامی و حتی ساعات شلوغی خیابان‌ها که خیلی‌ها جرئت نصب اعلامیه بر دیوارها یا توزیع آن را نداشتند، راهی کوچه‌ها می‌شد و این کار را انجام می‌داد. شهید قدسی روز ۲۶‌آبان سال‌‌۱۳۵۷ در تظاهرات چهارراه شهدا، با تیری که به سرش شلیک شد، به مقام والای شهادت رسید.