لذت کار در کتابخانه‌های حاشیه شهر

 به مناسبت روز کتاب و کتاب‌خوانی راهی یکی از مجهزترین کتابخانه‌های منطقه در شهرک طرق شدیم تا از مکانی که به همت یک خیر در سال82 بنا شده و همچنین حسین قربانی، مدیر باسابقه آن که به‌شدت دل‌تنگ روزهای حضور در کتابخانه و میزبانی از مراجعه‌کنندگانش است، گزارش تهیه کنیم.

کتابخانه فرزانه جامع یکی از مراکز اصلی فرهنگی‌واجتماعی در شهرک طرق محسوب می‌شود که تا پیش از شیوع کرونا به همت مسئولانش برنامه‌های متنوعی در آن برگزار می‌شد که باعث عضویت بیشتر شهروندان طرقی در این کتابخانه ‌شده بود. این امر به‌ویژه در 3سال اخیر که حسین قربانی مسئولیت اداره این مرکز فرهنگی را برعهده گرفته است، بیشتر به چشم می‌آمد.

مدیر کتابخانه فرزانه جامع 14سال سابقه کار دارد و با علاقه‌ای که به کار خود دارد، توانسته است رونق خاصی به کتابخانه‌اش ببخشد. البته علاقه او به کتاب و کتابداری به دوران تحصیلش بازمی‌گردد.

قربانی درباره چگونگی حضورش در این حرفه توضیح می‌دهد: من علاقه زیادی به مطالعه کتاب دارم و در دوران تحصیل در مدرسه عضو فعال کتابخانه‌های مختلف بودم. در آنجا بود که به کار کتابداری علاقه پیدا کردم. برخورد کتابدارها با اعضا بسیار صمیمی بود و به‌خوبی مراجعه‌کنندگان را راهنمایی می‌کردند. من با چشمانم دیدم این حرفه چه ظرفیتی برای رفع نیازهای جامعه و بالا رفتن سطح آگاهی مردم دارد. به همین سبب جذب این حرفه شدم و به‌عنوان کتابدار استخدام شدم. پس از آن نیز در رشته کتابداری تحصیل کردم و پس از دریافت مدرک کارشناسی به استخدام رسمی نهاد کتابخانه‌ها درآمدم.

شروع به کار قربانی در سال85 و کتابخانه شهید باهنر بوستان ملت بود. او در ادامه در مراکز فرهنگی مانند طبرسی، ثارا...، قائمیه و دهخدا کار می‌کند و پس از آن به مدت 4سال در کتابخانه‌های فریمان مشغول می‌شود. وی با مقایسه مراکزی که در آن‌ها خدمت کرده است، می‌گوید: من در مناطق مختلف شهر مشهد خدمت کردم، اما صادقانه می‌گویم لذتی که کار در کتابخانه‌های حاشیه شهر دارد، متفاوت است. در اینجا حس خوبی دارم که دلیل آن هم مراجعه‌کنندگان به‌ویژه کودکان و نوجوانانی هستند که هیچ ادعایی ندارند و تنها جویای یادگیری علم و دانش هستند. 3سال از روزی که در طرق مشغول به کار شدم می‌گذرد. با وجود اینکه منزلم در قاسم‌آباد است و هرروز 33کیلومتر راه را باید برای رسیدن به محل کارم طی کنم، کار در اینجا را به کتابخانه‌های دیگر و حتی نزدیک محل سکونتم ترجیح می‌دهم.

امکانات کتابخانه

کتابخانه فرزانه جامع که قربانی در آن مشغول است، به همت یک خیر در سال82 بنا شده است. مساحت این مرکز فرهنگی 830مترمربع است. در سال87 اداره این کتابخانه به نهاد کتابخانه‌ها واگذار می‌شود و این نهاد آن را تجهیز و اداره آن را به نیروهای متخصص می‌سپارد. قربانی درباره امکانات این کتابخانه توضیح می‌دهد: اینجا یکی از مجهزترین کتابخانه‌های حاشیه شهر مشهد است. اکنون 23هزار و 407نسخه کتاب در قفسه‌های این کتابخانه موجود است. بخش‌های مخزن، مرجع و کودکان بسیار فعال و مجهز است. همچنین بخش‌های نوجوان و کمک‌درسی تقسیم شده است. علاوه بر این، امکاناتی مانند بخش سمعی‌وبصری، 2سالن مطالعه، تالار اجتماعات با 90صندلی و نمازخانه نیز داریم.

3سال از حضور قربانی در کتابخانه شهرک طرق با 1300عضوی که داشته است، می‌گذرد، اما در این مدت تعداد اعضا به 1872نفر رسیده است. مسئول کتابخانه جامع فرزانه درباره چگونگی جذب مخاطب در این مرکز فرهنگی توضیح می‌دهد: وقتی مسئول کتابخانه‌ شدم، برنامه‌ها و اهدافی داشتم. روزی که من کارم را شروع کردم، به مهدهای کودک و مدارس رفتم و از دانش‌آموزان دعوت کردم به اینجا بیایند. به همین شکل توانستیم حدود 35درصد اعضای فعال کتابخانه را اضافه کنیم. البته تغییر سیاست نهاد کتابخانه‌ها که دیگر مراکز از حالت قرض دادن کتاب به اجرای برنامه‌های فرهنگی تغییر کرده نیز تأثیر زیادی در جذب مخاطبان داشته است. ما تا پیش از شیوع کرونا برنامه‌های متنوع و شادی به‌ویژه برای گروه سنی کودک‌ونوجوان برگزار کردیم. مانند جشن وحدت، مسابقات و برنامه‌های متنوعی مانند نقاشی، کتاب‌خوانی و... که استقبال زیادی به همراه داشت. حتی مهدهای کودک و مدارس نیز به اینجا می‌آمدند و برنامه‌های خود را در اتاق جلسات یا بخش کودکان ما برگزار می‌کردند. کارهایی که همه آن‌ها با شیوع ویروس کرونا تعطیل شد.

کتابخانه طرق در محلی واقع شده است که مقابل و همچنین در همسایگی آن چند مدرسه قرار دارد. به همین علت بخش عمده‌ای از مراجعه‌کنندگان را دانش‌آموزان تشکیل می‌دهند. قربانی درباره اعضای کتابخانه می‌گوید: طبق برآوردی که من انجام دادم، حدود 70درصد مراجعه‌کنندگان ما را کودکان و دانش‌آموزان مدارس طرق تشکیل می‌دهند. حتی برخی دانش‌آموزان پیش از حضور در مدرسه به اینجا سر می‌زنند.

روزهای فرود کتابخانه

کتابخانه‌ای که هرروز ده‌ها مراجعه‌کننده داشت، از اسفند سال گذشته بسیار خلوت شده است. به همین سبب مسئولان کتابخانه تلاش می‌کنند با برگزاری برنامه‌های مختلف در فضای مجازی، اعضای کتابخانه را به مطالعه دعوت کنند. قربانی از برنامه‌های این کتابخانه در اوضاع کرونایی می‌گوید: پس از شیوع ویروس کرونا، من برای فعال نگه‌داشتن کتابخانه و تشویق مردم به مطالعه صفحه‌ای در اینستاگرام راه‌اندازی کردم و هرهفته پستی برای معرفی یک کتاب منتشر می‌کنم. البته متأسفانه بیشتر مراجعه‌کننده‌های ما کودک و بدون تلفن هوشمند هستند، اما برای من تفاوتی ندارد. من به‌شدت دل‌تنگ روزهایی هستم که با بچه‌ها در اینجا بازی و درباره کتاب بحث می‌کردیم.