نخبه‌پروری به شیوه پژوهش‌سرای خوارزمی
بیش‌از نود درصد نخبگان دانش‌آموزی منطقه آموزش‌وپرورش تبادکان در زمینه علمی تربیت‌یافته پژوهش‌سرای خوارزمی هستند.
نشانی پژوهش‌سرا سرراست و دقیق است؛ ولیعصر (عج) ۲۷، داخل پارک نیلوفر. با‌وجوداین برای پیدا‌کردن ورودی پژوهش‌سرا چند‌دقیقه‌ای معطل می‌شوم. دلیلش هم این است که ورودی اینجاهیچ تابلو یا علامت مشخصی ندارد.
در ورودی پژوهش‌سرا درِ زرد‌رنگ کوچکی قرار دارد که به‌سمت پارک نیلوفر باز می‌شود. وقتی دلیلش را از آرش ستوده، مدیر پژوهش‌سرا، می‌پرسم، می‌گوید: شهرداری اجازه نصب تابلو نمی‌دهد.
اگرچه پژوهش‌سرا در ظاهر گمنام به نظر می‌رسد، آن‌قدر فعال است که نه‌تن‌ها در محله، بلکه در شهرمان شناخته شده است.
آزمایشگاهی که پژوهش‌سرا شد
پژوهش‌سرای خوارزمی۲ در حوزه آموزش وپرورش منطقه تبادکان قرار دارد و قبل‌از تبدیل‌شدن به وضعیت کنونی، آزمایشگاه مرکزی منطقه تبادکان بوده است. مدیر این مکان علمی می‌گوید: پژوهش‌سرا ساختمان مستقلی ندارد و در بخشی از حیاط مدرسه اسلامی قرار گرفته است. بعد از اینکه درس علوم آزمایشگاهی از کتب درسی حذف شد، با همت مسئولان آموزش‌وپرورش منطقه تبادکان، این محل به پژوهش‌سرای دانش‌آموزی تبدیل شد.
آرش ستوده می‌گوید، از سال۱۳۹۰ که پژوهش‌سرا کارش را شروع کرد تا سال۱۳۹۹، دانش‌آموزان دختر و پسر منطقه از امکانات و تجهیزات آن در دو شیفت (صبح و عصر) استفاده می‌کردند. سال۱۳۹۹ با ساخت پژوهش‌سرایی ویژه دانش‌آموزان دختر منطقه در دبیرستان نورالهدی واقع در همین محله، این مکان دراختیار پسران قرار گرفت.
او درباره امکانات این مرکز علمی می‌گوید: پژوهش‌سرای خوارزمی۲ دارای پنج‌سالن ویژه و اختصاصی شامل سالن فیزیک، شیمی، زیست، کامپیوتر و کتابخانه عمومی‌است. در هریک از این بخش‌ها تجهیزات و لوازم مورد‌نیاز همان رشته درسی قرار دارد. دانش‌آموزان منطقه برای استفاده از این سالن‌ها در ابتدای سال تحصیلی و زمان ثبت‌نام مبلغ ۸۸ هزار‌تومان پرداخت می‌کنند.
آموزش‌های ویژه برای دانش‌آموزان نخبه
مهم‌ترین کارکرد پژوهش‌سرای خوارزمی در‌کنار برگزاری کلاس‌های علمی برای دانش‌آموزان، شناسایی و تربیت نخبه‌ها برای شرکت در مسابقات علمی در کشور است؛ «ما در این مجموعه، ظرفیت پذیرش روزانه هشتاد دانش‌آموز را داریم. حضور آن‌ها براساس زمان‌بندی و ضمن هماهنگی با مدیران مدارس صورت می‌گیرد. علاوه‌بر آموزش‌های عمومی، کلاس‌های ویژه برای دانش‌آموزان نخبه و برتر منطقه نیز برگزار می‌شود.»
مدیر این پژوهش‌سرا ادامه می‌دهد: هرسال در ماه آبان، ما و همکارانمان با رفتن به مدارس و دبیرستان‌های منطقه، از مدیران مدارس می‌خواهیم که دانش‌آموزان نخبه و برتر خود را به ما معرفی کنند. بعد از این مرحله، امتحانات و تست‌های مختلف علمی و آموزشی از دانش‌آموزان معرفی‌شده می‌گیریم و بهترین‌های منطقه انتخاب می‌شوند. از این زمان به بعد، آموزش دانش‌آموزان نخبه برای حضور در مسابقات دانش‌آموزی کشور، زیر‌نظر همکارانمان در پژوهش‌سرا آغاز می‌شود.
آن‌طور‌که او می‌گوید، دبیران پژوهش‌سرا که خود از نخبگان علمی منطقه و استان هستند، در مدت چند‌ماه استعداد‌های بالقوه دانش‌آموزان را پرورش می‌دهند و تا مرحله رسیدن به مسابقات کشوری همراه آن‌ها هستند.
او در ادامه اضافه می‌کند: بیش‌از نوددرصد نخبگان دانش‌آموزی منطقه آموزش‌وپرورش تبادکان در زمینه علمی تربیت‌یافته پژوهش‌سرای خوارزمی هستند. ما در این مجموعه، علاوه‌بر آموزش، هماهنگی و تهیه امکانات رفاهی و مسافرتی برای فرستادن دانش‌آموزان به مسابقات را بر‌عهده داریم.
درخشش در جشنواره خوارزمی کشور
به گفته مدیر پژوهش‌سرای خوارزمی، سال گذشته ۲۵ نخبه دانش‌آموزی منطقه شناسایی شدند و اکنون درحال دریافت آموزش‌های لازم مربوط‌به رشته‌شان هستند. می‌گوید: در دوره تحصیلی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ ما در مسابقات پژوهش‌سرا‌های کشور رتبه قابل قبول گرفتیم و از ما قدردانی شد.
ستوده ادامه می‌دهد: سال گذشته، علی شیخی رتبه اول شعر و علی سمرقندی رتبه اول ادبیات فارسی را از جشنواره خوارزمی کشور کسب کردند. علی‌اصغر محمدیان نیز رتبه برتر نجوم این جشنواره را به دست آورد. این سه نفر، از تربیت‌یافتگان مجموعه پژوهش‌سرای خوارزمی هستند.
با‌وجود خدمات علمی و نقش مؤثری که پژوهش‌سرای خوارزمی در نخبه‌پروری دانش‌آموزان منطقه آموزش‌وپرورش تبادکان داشته، این مکان علمی، ساختمان مستقل و بودجه مناسبی ندارد. ستوده می‌گوید: اولین و بزرگ‌ترین مشکل ما نداشتن بودجه مستقل است. به همین دلیل متأسفانه برای خرید ابزار، تجهیزات و وسایل آزمایشگاهی و حتی تعمیرات مجموعه، نیازمند کمک آموزش‌وپرورش منطقه هستیم.
او ادامه می‌دهد: دانش‌آموزان نخبه بسیاری داشته‌ایم که به دلیل فقر مالی نتوانسته‌اند در کلاس‌های فوق‌برنامه پژوهش‌سرا شرکت کنند. اگر بودجه مستقل داشته باشیم، می‌توانیم از این افراد حمایت کنیم. دیگر مشکل ما نداشتن ساختمان مستقل است. چون بخشی از مدرسه هستیم، اجازه توسعه و گسترش مجموعه را نداریم.
خیران در حوزه آموزش هم فعالیت کنند
پژوهش‌سرای خوارزمی، هزینه‌هایش را از همان شهریه اندکی که برای برگزاری کلاس‌های فوق‌برنامه از دانش‌آموزان می‌گیرد، تأمین می‌کند. بخشی از هزینه‌ها نیز از کمک‌های خیران تأمین می‌شود. ستوده می‌گوید: خیران کمک می‌کنند، اما بیشتر کمک آن‌ها در حوزه ساختن بنا و مدرسه است.
بیشتر خیران بر این باور‌ند که حتما باید بنا و ساختمان آموزشی ساخته شود و در پیشانی آن نیز نام آن‌ها به‌عنوان بانی و خیر ثبت شود؛ در‌غیر‌این‌صورت دستشان به کار خیر نمی‌رود. از نگاه برخی نیکوکاران، کار خیر فقط در ساخت بنا و مدرسه خلاصه شده است، د‌رحالی‌که تهیه لوازم و وسایل آموزشی نیز کار خیر است.
او ادامه می‌دهد: ما برای تأمین هزینه بردن دانش‌آموزان به مراکز آموزشی، پژوهشی و دانشگاهی با کمبود بودجه مواجه هستیم. خیران می‌توانند با نذر آموزشی و پرداخت هزینه این بازدید‌های علمی، از دانش‌آموزان مستعد، اما کم‌برخوردار منطقه حمایت کنند و مطمئن باشند ثواب این کار اگر بیشتر از مدرسه‌سازی نباشد، کمتر نیز نیست.
تأثیر ماندگار آموزش عملی دروس
جواد ادبی دارای مدرک کارشناسی‌ارشد علوم تربیتی است. او که سابقه سی‌سال معلمی در مدارس مختلف مشهد و آموزش‌وپرورش منطقه تبادکان را دارد، در حال حاضر، معلم مدرسه مطهری در محله کوی امیرالمؤمنین (ع) است.
او با اشاره‌به ماندگاری مطالب درسی در ذهن دانش‌آموزانی که با پژوهش‌سرای خوارزمی در ارتباط هستند، می‌گوید: بیشتر مطالب درسی به دانش‌آموزان مدرسه به‌صورت تئوری و نظری ارائه می‌شود؛ حتی در دروس علوم تجربی مثل شیمی، فیزیک، زیست‌شناسی و مکانیک نیز آموزش‌ها به همین ترتیب است، اما نباید این‌گونه باشد.
ادبی در ادامه می‌افزاید: تجربه نشان داده است که دانش‌آموز، مطالبی را که به‌صورت تئوری و نظری آموزش می‌بیند، به‌ویژه در حوزه علوم تجربی، خیلی زود فراموش می‌کند، اما آموزش عملی دروس که همراه با تجربه و آزمایش در فضایی مثل پژوهش‌سرا انجام شود، تا سال‌ها در ذهن دانش‌آموز باقی می‌ماند.
تصویر هیجان‌انگیز کوه آتش‌فشان
محمد اکبری دانش‌آموز سال نهم مدرسه مطهری است. او که از دوران دبستان تا امسال، چند‌ین‌بار در پژوهش‌سرای خوارزمی حضور داشته است، درباره تجربه ماندگارش در پژوهش‌سرای خوارزمی می‌گوید: از کلاس سوم با پژوهش‌سرای خوارزمی آشنا شدم.
وقتی برای اولین‌بار این فضا، تجهیزات، لوازم درسی و کمک‌آموزشی موجود در آن را دیدم، خیلی هیجان‌زده شدم. آزمایش‌های مختلف عملی در پژوهش‌سرا برای دانش‌آموزان ارائه می‌شود و این تجربه در بازشدن ذهن و خلاقیت علمی دانش‌آموز تأثیر مستقیمی دارد. بسیاری از نخبگان دانش‌آموزی در همین مجموعه، استعدادشان شناخته می‌شود و پرورش یافته‌اند.
اکبری با اشاره‌به خاطره ماندگارش از پژوهش‌سرای خوارزمی می‌گوید: یکی از دروس سال سوم علوم تجربی، آزمایش کوه آتش‌فشان است. من برای اولین‌بار در سالن آزمایشگاه شیمی پژوهش‌سرا، شاهد آزمایش عملی فوران کوه آتش‌فشان بودم. این صحنه برایم بسیار نادر و هیجان‌انگیز بود و هیچ‌گاه از ذهنم پاک نخواهد شد.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
عکس گرفتن با عکس حسن یزدانی 
سازندگان و بانیان قدیمی‌ترین کاشی‌های حرم رضوی چه کسانی بودند؟ 