پایانه شرق مشهد پشت دیوار گمنامی
آنچه از پایانه‌ها در ذهن دارید چیست؟ یک فضای شلوغ پر از مسافر با ماشین‌های زیادی که اگر حوصله به خرج داده باشند ردیف پارک شده‌اند و اگر نه؛ مثل تونل‌هایی هستند که به‌سختی از لابه‌لای آن‌ها با باروبنه باید عبور کنی تا به اتوبوس خودت برسی. پایانه‌ها هرچند فصل‌های شلوغی و خلوتی دارند، اما در این ایام از سال انتظار می‌رود که شلوغ و پرهیاهو باشند با مسافران زیاد و رانندگانی که داد می‌زنند: «حرکت... حرکت».
یکی از پایانه‌های شهر مشهد پایانه راه ابریشم است که به احتمال زیاد نام این پایانه تابه‌حال به گوش شما هم نخورده است. جالب است که حتی مردم محل هم چندان این پایانه را نمی‌شناسند و آدرس پارکی را که در آن نزدیکی است، بهتر می‌دانند تا پایانه مسافربری‌ای که عنوان راه ابریشم را یدک می‌کشد!
شاید در این میان تنها ذکر خیری که از پایانه راه ابریشم در میان مردم محله باشد، این است که رفت و آمد و دادوبیداد‌های تاکسی‌ها و خطی‌ها اعصابشان را به هم ریخته و شلوغی یک کوچه حدود ۱۰ متری سبب آزارشان شده است.
پایانه‌ای در پستو
علی مرادی از ساکنان کوچه حر ۲/۲ که پایانه راه ابریشم در آن واقع شده است، نیست، اما هر روز صبح برای ورزش به پارک نصرت می‌رود. او می‌گوید: من نمی‌دانم که چرا پایانه‌ای به این مهمی را در پستو ساخته‌اند و هیچ دیدی ندارد و حتی رفت‌وآمد اتوبوس‌ها هم به داخل آن سخت است.
حتی موقعی که اتوبوس‌ها می‌خواهند داخل پایانه بروند اینجا ترافیک بدی درست می‌شود. این تاکسی‌ها هم که دیگر قوز بالای قوز هستند چراکه هر روز به خط، یک سمت خیابان به این باریکی را می‌گیرند و سروصدای‌شان برای سوارکردن یک مسافر، گاهی نه‌تنها آزاردهنده بلکه زشت هم هست.
البته رانندگان تاکسی‌های زردی که کنار خیابان را گرفته‌اند هم دلایل خودشان را دارند. آن‌ها با مجوز پایانه، این سمت خیابان را از ترس سواری‌ها پر کرده‌اند. حسین‌پور یکی از رانندگان تاکسی‌های زرد می‌گوید: ما هم خودمان در این آفتاب داغ اذیت هستیم، ولی چه کنیم که مجبوریم. اگر داخل پایانه برویم دیگر مسافر گیرمان نمی‌آید. این بیرون هم که ایستاده‌ایم، هم خودمان اذیت می‌شویم و هم دیگران. قبول دارم که گاهی بچه‌ها با سواری‌ها بحثشان می‌شود و دعوا راه می‌افتد، ولی راه دیگری نداریم! چه کنیم!
سراغ یکی از مسافرانی می‌روم که به مقصد قوچان، منتظر است تا تاکسی پر شود و راه بیفتد. کلافه است و خیس عرق. یک‌بار دیگر به راننده می‌گوید که عجله دارد، ولی راننده در جوابش می‌گوید که تا پر نشود راه نمی‌افتد. زن با دخترک چهار، پنج‌ساله‌اش به‌سمت سواری‌ها می‌رود که راننده‌های تاکسی مانع او می‌شوند، ولی فایده‌ای ندارد. به او که منتظر سواری است، می‌گویم: از سواری‌ها نمی‌ترسی که در جاده تنها بروی؟ می‌گوید: الان یک ساعت است که منتظرم اگر با سواری رفته بودم تا حالا می‌رسیدم. کارشان همین است... ارزان‌تر هم هستند.
هرچند تاکسی‌های پایانه امنیت و ایمنی بیشتری نسبت به سواری‌های کنار خیابان دارند، اما خیلی‌ها ترجیح می‌دهند با دو هزار تومان کمتر، از سواری‌ها استفاده کنند و البته با سرعت بیشتر و صرف زمان کمتر به مقصد برسند.داخل پایانه می‌شوم. ساعت حدود یازده ظهر است و تعداد مسافران انگشت‌شمار. تعدادی ون، مینی‌بوس و اتوبوس داخل پایانه هستند که آن‌ها هم انگشت‌شمارند و تعدادشان زیاد نیست. بعضی مینی‌بوس‌ها کاملا فرسوده هستند از آن‌هایی که معلوم است هم‌سن و سال دهه شصتی‌ها هستند!
اگر پایانه شلوغ می‌شد
عبدا... صوفی از رانندگانی است که حدود ۱۳ سال است در این پایانه رفت‌وآمد دارد. او که هر روز مسیر رفت و برگشت از جلگه‌رخ تا مشهد را با بنز ۳۰۹ طی می‌کند، می‌گوید: مسافر کم شده است، مردم کمتر سوار مینی‌بوس می‌شوند. البته شاید اگر ماشین بهتری داشتم مسافر بیشتر می‌بود، چون با این ماشین فرسوده، هم خودم خسته می‌شوم و هم مسافران کلافه. شرایط واگذاری ماشین‌ها هم آن‌قدر سنگین است که اصلا نمی‌شود سراغش رفت. ما راننده‌ها مشکل زیاد داریم و درآمد کم. هزینه بیمه، بنزین و هزارتا خرج دیگر که با این رفت و آمد‌ها در نمی‌آید. شاید اگر پایانه شلوغ می‌شد؛ شرایط ما هم بهتر می‌شد.
حسن سالمی نیز از رانندگان اتوبوسی است که در پایانه مسافربری راه ابریشم رفت و آمد دارد. مسیر او روستای سلطان‌آباد نیشابور است. او که حدود ۱۰ سال است در این پایانه رفت و آمد می‌کند، می‌گوید: ورود و خروج اتوبوس سخت است و همیشه با سواری‌ها درگیر هستیم. علاوه‌بر این ترمینال معروفیت ندارد و کسی اینجا نمی‌آید، بیرون بهتر مسافر می‌زنیم. مردم ترمینال را نمی‌بینند و حتی مشهدی‌ها آن را نمی‌شناسند.
بعد از گپ و گفتی با رانندگان و مسافران، سری به دفتر مدیریت پایانه مسافربری راه ابریشم می‌زنم. مجتبی صداقت، مدیر پایانه مسافربری راه ابریشم، در گفتگو با شهرآرامحله می‌گوید: پایانه راه ابریشم حدود ۱۰ سال است که در مساحتی ۳ و نیم هکتاری راه‌اندازی شده است. با راه‌اندازی این پایانه مینی‌بوس‌ها، اتوبوس‌ها و سواری‌هایی که تا پیش از آن در میدان اعدام مسافر می‌گرفتند به اینجا منتقل شدند و در یک ساختار استاندارد و ایمن خدمات‌دهی می‌کنند.
در این پایانه همچنین شش‌شرکت فعال هستند که مربوط به مینی‌بوس‌ها، سواری کرایه‌ها و صورت‌وضعیت اتوبوس‌ها هستند. برای رفاه حال رانندگان ما خوابگاه رایگان در اختیارشان گذاشته‌ایم و در تمامی مراسم و اعیاد مذهبی به‌ویژه ایام محرم و صفر، هفته وحدت، میلاد و شهادت امام رضا (ع) برنامه‌های خاص برگزار می‌کنیم. علاوه‌براین هر پنجشنبه اینجا برنامه‌های مذهبی داریم و زیارت عاشورا می‌خوانیم.
در پایانه برای رفاه حال مردم؛ یک پایگاه ۱۱۵ اورژانس هم فعال کرده‌ایم که با سرعت بیشتری بتواند به درخواست‌کنندگان منطقه خدمت‌رسانی کند. دفتر پلیس راهور مربوط به حوزه تصادفات منجر به جرح شرق مشهد نیز در این پایانه فعال است. نمازخانه بزرگ، فضای سبز، عابر بانک، کتابخانه، دستگاه بدن‌سازی برای رانندگان و سایه‌بان از دیگر خدماتی است که ما در این پایانه داریم.
جمعه بازار دوچرخه نیز هر هفته اینجا برگزار می‌شود و هفت غرفه تعمیرگاهی در کنار غرفه‌های دفاتر خدمات مسافربری و سوپرمارکت نیز وجود دارد و خدمت‌رسانی می‌کند. ساعت کاری پایانه از حدود ۵/۵ صبح تا ۲۱ است و به حدود ۱۰۰ روستای محدوده سرخس، تربت حیدریه، تربت جام، فریمان و نیشابور و شهر‌هایی مانند سرخس، صالح آباد، قوچان و... هم سرویس ارائه می‌دهیم.
روزانه حدود ۴ هزار نفر در این پایانه ورودی و خروجی داریم که این تعداد در فصل‌های مختلف سال و در ایام هفته کم و زیاد می‌شود. مثلا در روز‌های آخر هفته تابستان مسافر بیشتر از دیگر ایام است. در این پایانه بیش از ۱۰۰ دستگاه مینی‌بوس و حدود ۱۵ اتوبوس سرویس‌دهی می‌کنند.
پایانه راه ابریشم متأسفانه با وجود اینکه نقش کلیدی دارد در حاشیه قرار گرفته است و چندان دید خوبی ندارد و مشکلات متعددی دارد. مثلا ورود و خروج اتوبوس‌ها به داخل سخت است و آینه‌ها غالبا گیر می‌کند که باید مغازه‌های اطراف خریداری و مشکل برطرف شود، اما هنوز این اتفاق رخ نداده است. یکی دیگر از مشکلات این پایانه، مسافربر‌های شخصی هستند که انتظار داریم پلیس راهور با آن‌ها برخورد جدی‌تری داشته باشد.
ضمن اینکه حاشیه کال را نیز از تاکسی‌های برون‌شهری پر کرده‌ایم تا مسافربر‌های شخصی جایی برای ایستادن نداشته باشند، اما باز هم کار خودشان را می‌کنند. در طرح جامع پیش‌بینی شده است که این پایانه به زمین‌های محدوده بین شهرک شهید رجایی و باهنر منتقل شود، ولی به‌نظر می‌رسد با این کار تعداد مسافر از این هم که هست کمتر می‌شود.
اینکه تاکسی‌ها گران‌تر از مسافربر‌های شخصی هستند، درست است، اما دو هزارتومان کمتر به چه قیمتی! نه امنیت هست و نه ایمنی. راننده تاکسی‌ها همه کارت سلامت دارند و تست اعتیاد داده‌اند، علاوه‌براینکه انگشت‌نگاری شده‌اند و با جی‌پی‌اس مسیر آن‌ها در هر لحظه مشخص است، اما مسافربر‌های شخصی چطور!
این پایانه به این دلیل که زائران خارجی زیادی به میامی و مضجع شریف امام‌زاده یحیی (ع) مراجعه می‌کنند نیاز به توجه بیشتری دارد. چراکه کثیفی منطقه و ظاهر نامناسب کال ذهنیت بدی را در چشم زائران خارجی به‌ویژه اعراب از ایران، ایجاد خواهد کرد.
سامان‌دهی اتوبوس‌های پنج‌راه پایین خیابان
بعد از شنیدن صحبت‌های مدیر پایانه برای کسب اطلاعات بیشتر درباره برنامه‌های آتی پایانه به‌سراغ سعید میرسعیدی، معاون فنی و اجرایی سازمان پایانه‌های مسافربری شهرداری مشهد، می‌رویم. او می‌گوید: هدف از راه‌اندازی پایانه راه ابریشم جمع‌آوری و سامان‌دهی اتوبوس‌هایی بود که در پنج‌راه پایین خیابان مسافرگیری می‌کردند که نتیجه حاصل شد. در ابتدای راه‌اندازی این پایانه قرار بود که معبر دسترسی به پایانه عریض شود، اما بعد از راه‌اندازی تقاطع عباس‌پور این دسترسی دچار مخاطره شد و پل تا ورودی پایانه آمد.
در طرح تفصیلی هشت‌گزینه برای جایگزینی مکانی پایانه راه ابریشم پیشنهاد شده است. مطالعات جابه‌جایی این پایانه در حال بررسی است و طی جابه‌جایی آن تجمیع خدمات حمل و نقل شامل خطوط بی‌آرتی، خط ۴ مترو و دیگر خدمات نیز انجام خواهد شد. پیش‌بینی می‌کنیم که طی ۵ سال آینده این جابه‌جایی انجام شود و هم‌زمان ۸۰ درصد خط ۴ مترو نیز پیشروی داشته باشد.
گزینه‌های اصلی پیشنهادی برای جابه‌جایی پایانه، مکان‌هایی در محدوده بین شهرک شهید رجایی و شهرک شهید باهنر، کنار پارک رجا و زمین‌های آستان قدس هستند.
شاید در دید مردم این پایانه دور و دسترسی به آن مشکل باشد، اما در طرح‌های بلندمدت باید مشکلات، آسیب‌ها، تصادفات و معضلات شهری را درنظر گرفت. درحال حاضر برنامه حفظ و تثبیت وضعیت فعلی تا تعیین تکلیف طرح جامع جابه‌جایی پایانه است. اما در ارتباط با پل عابر پیاده از سمت میدان بار به پایانه اقداماتی انجام شده و طراحی آن بعد از پل عباس‌پور در حال بررسی است.
*این گزارش، دوشنبه ۱۵ مرداد ۹۷ در شماره ۳۰۰ شهرآرامحله منطقه ۶ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
جهادگران مخروبه‌های انتهای پنج‌تن را دوباره خانه کردند 
اعتبار حرف شورای اجتماعی محلات چقدر است؟ 