شصت سال جلسه داری جوانان چهنو

رمضان سال ۱۳۴۱ بود. تنها جلسۀ قرآن محلۀ چهنو هر شب بعد از افطار برگزار می‌شد تا   پیر و جوان محله را برای قرآن‌خوانی گردهم آورد. جلساتی که محفل زمزمه‌های دیگری هم بود. گاه از ظلم‌های طاغوت در آن گفته می‌شد و گاه از مردی که به مخالفت با شاه برخاسته بود.

جوان‌هایی که پای درس ملا‌های مکتبی می‌نشستند و در جلسات قرآن آیت‌ا... خامنه‌ای شرکت می‌کردند، این جلسۀ قرآن را تشکیل می‌دادند تا به همراه چند قرآن‌خوان دیگر بنای این کار خیر را بگذارند و خانه به خانه جلسۀ قرآنشان را بگردانند.

این جلسۀ قرآن همان سال با نام جواد‌الائمه (ع) تشکیل می‌شود. علی‌اصغر شاهدی و مرحوم حیدر دریادل، بانیان اصلی این جلسۀ قرآنی هستند که برای اولین بار جلسه را در خانه‌های خودشان برپا می‌کنند. شاید در آن زمان قرار نبود این جلسۀ قرآن در خانه‌های دیگر محل نیز بگردد، ولی بعد از برپایی یکی دوتا جلسۀ اول شرکت‌کنندگان دیگر نیز می‌خواهند برکت این جلسه به خانه‌هایشان برود.

برای همین هم برای برگزاری جلسۀ قرآن در خانه‌های خود پیشقدم می‌شوند و همین می‌شود که تنها جلسۀ قرآن محلۀ چهنو خانه‌به خانه می‌گردد و هر هفته در خانۀ یکی از اهالی برگزار می‌شود. بنای جلسۀ قرآن جوادالائمه (ع) آن‌قدر محکم بود که  با بگیروببند‌های ساواک در زمان پیش از انقلاب، چه اوج انقلاب و چه در زمان هشت سال دفاع مقدس یک‌بار هم تعطیل نشد.

در زمان انقلاب خیلی پیش می‌آمد که جای برخی قاریان قرآن یا شرکت‌کنندگان جلسه خالی بود. آن‌ها کسانی بودند که یا در درگیری‌ها دستگیر شده بودند یا به شهادت می‌رسیدند. در زمان جنگ هم داستان همین بود. خیلی‌ها شهید می‌شدند، یا مجروح و جانباز و جایشان خالی بود. با همۀ این‌ها حتی یک بار هم جلسه تعطیل نشد؛ و چراغش هر هفته در یکی از خانه‌های محل روشن بود.

این چراغ تا همین حالا که حدود ۵۵ سال از آن روز‌ها می‌گذرد، روشن است. در اصل درسال ۱۳۴۱ که اهالی محلۀ چهنو سنگ‌بنای این جلسه را گذاشتند، خودشان هم مطمئن نبودند این جلسه در کنار فعالیت جلسات بزرگ قرآن مشهد دوام پیدا‌کند!

برای همین است که امروز با افتخار از این اتفاق معنوی محله‌شان سخن به میان می‌آورند؛ از جلسۀ قرآنی که اکنون بیش‌از ۱۰۰ عضو دارد و ده‌ها قاری و حافظ قرآن تحویل جامعه داده است. حال این جلسه قرآن بعد از ۵۵ سال خانگی برگزارشدن از اواسط سال‌گذشته با کمک اعضا و خیران صاحب خانه‌ای قدیمی در خیابان چهنو ۱۲ شده است که از امسال جلسات در این محل برگزار می‌شود.

محلی که شهرآرامحله در یکی از روز‌های بهار که هم‌زمانی‌اش با بهار قرآن، حال و هوای دیگری به این جلسه بخشیده، بین این قرآن‌خوانان رفته که معتقدند سنتی برگزارشدن جلسات در منازل، برکت دیگری داشته‌است.

۵۵ سال بدون تعطیلی

جلسۀ قرآن و هیئت جواد‌الائمه (ع) نخستین‌بار به پیشنهاد علی‌اصغر شاهدی برپا می‌شود. او در آن زمان نوجوان ۱۶ ساله‌ای بود که عشق به قرآن، او را در این مسیر قرار داد. شاهدی که از مکتب تاحدودی با خواندن قرآن آشنا شده‌بود، با مهاجرت پدرش از روستا به مشهد، چندسال در جلسات قرآن مرحوم نخودبریز در میدان شهدا و همچنین جلسات قرآن مقام معظم رهبری حضور پیدا می‌کند.

او بعد از مدتی تصمیم می‌گیرد با همراهی قرآن‌خوانان و مسجدی‌های خیابان چهنو جلسه‌ای همچون آنچه در منزل مرحوم نخودبریز دیده، راه بیندازد. همین می‌شود که بانی اولین جلسۀ قرآن محله می‌شود. این جلسه در ابتدا در منزل شاهدی و مرحوم دریادل برگزار می‌شد.

این جلسه در اصل پایگاه قرآن خوانی، سخنرانی و عزاداری هیئت هم بود. سال‌های اول تأسیس که منزل پدرشاهدی پایگاه قرآن‌خوانی اهالی چهنو می‌شود، او تلاش می‌کند، جمعه شب‌ها بدون هیچ تعطیلی چراغ این جلسات باسابقه را روشن نگه دارد تا افراد و علاقه‌مندان به قرآن بیایند و از خوان پربرکت قرآن، سهمی برای خویش ببرند.

با همین تلاش‌ها در آن زمان ۳۰ نفر پای ثابت این جلسۀ قرآن هفتگی می‌شوند که هر هفته با در دست داشتن قرآن در منزل شاهدی یا مرحوم دریادل دورهم جمع می‌شدند و قرآن می‌خواندند. ثابت‌قدمی همین قرآن‌خوانان باعث می‌شود تا این جلسه هیچ‌وقت تعطیل نشود و طی ۵۵ سال گذشته جمعه شب هر هفته محفلی از قرآن در خیابان چهنو برپا‌گردد که تعداد اعضایش امروز تا مرز ۱۵۰ نفر هم می‌رسد.

۴۰ جوان پای ثابت جلسات

این جلسۀ قرآن، یک جلسۀ خانگی و باصفا بوده و هست که در آن، حال و هوای معنوی و سنتی سال‌های اول تأسیس همچنان حفظ شده است. اگرچه از قرائت‌ها و سبک‌های جدید نیز در این جلسه استفاده می‌شود، افرادی از قدیم به این جلسه می‌آیند که با سبک‌های قاریان مصری همچون عبدالباسط، محمدصدیق منشاوی، مصطفی اسماعیل و... آشنایی ندارند و به همان سبک‌های قدیم می‌خوانند.

اما در کنار این افراد جوانان سعی دارند از سبک‌های جدید در تلاوت قرآن استفاده کنند. با همین روش آزاد در قرائت بوده که امروز این جلسۀ قرآن بیش‌از ۴۰ جوان علاقه‌مند دارد که پای ثابت جلسه هستند.

تربیت قاریان محلی و ملی

محلۀ چهنو از آن محله‌هایی است که هر کوچه از آن با نام یکی از قاریان شناخته می‌شود. قاریانی که بسیاری از آن‌ها از جلسه‌های خانگی قرآن همین محله استعدادیابی شده و رشد کرده‌اند. جلسۀ قرآن جواد‌الائمه (ع) هم در این راستا با تربیت تعداد زیادی از قاریان محلی و ملی قدم بزرگی برداشته است.

نگاهی به سابقۀ آن نشان می‌دهد قاریانی همچون آقایان دریادل، برادران فراتی، حسین حیاتی، محمدرضاحیاتی، محمدرضا صبوری، علی صبوری و... خواندن و قرائت را از همین جلسۀ خانگی شروع کرده و امروز قاری و آموزش‌دهندۀ قرآن شده‌اند.

این افراد کسانی هستند که طبق گفته‌های خودشان به واسطه اخلاق حسنه و قرآنی اعضای اصلی جلسه قرآن جواد‌الائمه (ع) جذب آن شده‌اند. حال این قاریان نه تنها در سطح مشهد کلاس و دوره‌های قرائت برگزار می‌کنند، بلکه قاریان اصلی این جلسه هستند که به نوبت هرکدامشان در یکی از شب‌های جمعه بعد از یک‌ساعت‌ونیم قرآن خواندن و آموزش، تفسیر آیات کنند.

حسینیه محل ثابت جلسه قرآن

تا همین سال گذشته جلسات قرآن خانه به خانه در محل می‌گشت تا اینکه شاهدی تصمیم می‌گیرد با چند خیر رایزنی کند و حسینیه‌ای برای برگزاری جلسات قرآن و اجرای سایر برنامه‌های مذهبی و فرهنگی در محل احداث کند.

همین می‌شود که تنها حسینیه محل نیز برپا شده و جلسات قرآن نیز در آنجا برپا می‌شود. حرف از برکت قرآن که به میان می‌آید، اعضای جلسه قرآن جواد‌الائمه (ع) که تا همین سال‌گذشته میزبان قرآن‌خوانان در منازلشان بودند، هرکدام از دری سخن می‌گویند.

یکی دیگ شله که غذایش تمام نمی‌شد را پیش‌می‌کشد و آن‌دیگری از سلامتی اعضا حرف به میان می‌آورد و آن دیگری از شفای پسر یکی از اعضا در همین جلسات حرف می‌زند. خاطرۀ برکت دیگ شلۀ این جلسۀ قرآن به محرم سال ۱۳۴۴ برمی‌گردد.

آن‌طور که تعریف می‌کنند در این سال هیئت و اعضای جلسه و زنجیرزنان از چهنو راهی حرم می‌شوند. در مسیر بازگشت، سر پنج‌راه یک نفر از جمعیت عزاداران اعلام می‌کند در جلسۀ قرآن جواد‌الائمه (ع) شله توزیع می‌شود.

با پخش شدن این خبر تعداد زیادی از عزاداران سالارشهیدان به هیئتی‌های این گروه می‌پیوندند. وقتی عزاداران به درخانۀ یکی از اعضا که دیگ شله در حیاط خانه‌اش بود می‌رسند، پسرعموی آقای شاهدی از مؤسسان جلسه داخل می‌شود و می‌گوید: «تا چشم کار می‌کند جمعیت داخل کوچه جمع‌شده و ما فقط برای ۴۰۰ نفر غذا داریم».

همان‌زمان برات‌علی دباغ از پیر‌های چهنو و این جلسۀ قرآن جلو می‌آید ومی‌گوید «صاحب‌مجلس امام‌حسین (ع) است و خودش هم برکت را به این غذا خواهد‌داد». او با یک بسم ا... سر دیگ را به اندازه‌ای که یک کفگیر جاشود باز و شروع می‌کند به کشیدن غذا.

جمعیت که سیر می‌شود، سر دیگ را کامل کنار می‌زنند تا همه ببینند؛ شله‌ای که برای ۴۰۰ نفر آماده‌شده‌بود نه تنها بیش‌از هزارنفر را سیر، بلکه نصفش هم در داخل دیگ باقی‌مانده‌است.

شفایافته جلسۀ قرآن، امروز دکتر است

اعضا شفایافتن جواد رستگار در ۴ دهه‌قبل را یکی دیگر از معجزات و برکات این جلسۀ قرآن می‌دانند و تعریف‌می‌کنند: ماشاءا... رستگار، مداح هیئت و جلسه‌قرآن جواد‌الائمه (ع) بود. پسری داشت به نام جواد که در دوران شیرخوارگی به شدت مریض شد تا جایی که دکتر‌ها جوابش کردند.

ماه رمضان بود که ماشاءا... درمانده داخل جلسه شد و گفت: «شب نوزدهم ماه‌رمضان جلسه و هیئت را به من بدهید تا صاحب این هیئت خودش پسرم را شفا دهد.». همان شب جلسه در خانه او برگزار‌شد و جواد یک‌ساله که چشمانش بسته بود، میان حلقه قرآن‌خوانان قرار گرفت.

با اتمام جلسه این بچه چشمانش را نصفه باز‌کرد و فردا صبح خبر سلامتی کامل و شفایافتنش در محله پیچید. درحال‌حاضر همین جواد رستگار که روزی دکتر‌ها جوابش کرده‌بودند، خودش دکتر شده و در تهران طبابت می‌کند.



* این گزارش د‌وشنبه ۲۹  خرداد ۹۶ در شمـاره ۲۴۹ شهرآرامحله منطقه ۶ چاپ شده است.