مسجد چهارده معصوم؛ وقف ماندگار خاندان اسماعیلی
وارد مسجد که می‌شوم، تخته‌سفیدی که در قبله مسجد نصب شده است توجهم را جلب می‌کند. برنامه قرآن روزانه مسجد را روی آن نوشته‌اند: روز هفته، شماره صفحه، نام قاری نوجوانی که قرار است آن صفحه را قرائت کند. اینجا اولین مسجدی است که می‌بینم اسم نوجوان‌هایش را برای تشویق فعالیت‌های خوب آن‌ها در معرض دید عموم قرار داده است.
نماز شروع می‌شود و یکی از نوجوان‌ها می‌رود برای مکبری. عبا پوشیده است. چند نوجوان دیگر هم هستند که می‌گویند برای تشویق مکبری و قاری شدنشان، مسجد برای آن‌ها هم عبا تهیه کرده است. اعضای هیئت امنای مسجد توضیح می‌دهند که این عبا لباس فرم مکبر‌های مسجد چهارده‌معصوم است. نماز که تمام می‌شود برنامه قرائت قرآن دارند و دعای توسل.
یک حرکت جالب دیگر در این مسجد دمنوش‌های خاص آن است که به نمازگزاران پس از نماز می‌دهند. می‌گویند مخلوطی از ۹ گیاه است و البته چای سیاه. هرکس هرکدام را که میلش می‌کشد برمی‌دارد. سراغ آقای احمدپور، یکی از اعضای هیئت امنا، را می‌گیرم تا با او درباره فعالیت‌های اولین مسجد خیابان صیاد شیرازی که در سال ۷۲ کلنگ آن زده شده است صحبت کنیم.
مسجدی با ۳۵۰ نمازگزار
از محمدرضا احمدپور درباره مهم‌ترین فعالیت‌های مسجد می‌پرسیم. می‌گوید: در هر نوبت نماز در مسجد چهارده‌معصوم حدود ۳۵۰ نفر نمازگزار شرکت می‌کنند. هیئت امنای جدید الحمدلله خیلی فعال هستند. مثلا هر سه نوبت نماز در مسجد برگزار می‌شود.
برای خانم‌ها آسانسور نصب کرده‌اند، مسجد را توسعه داده‌اند و فعالیت‌های عمرانی خوبی داشته‌اند. در شبستان مسجد برای آقایان فضای کمی داشتیم که خوشبختانه الان توسعه پیدا کرده است. البته برنامه‌های فرهنگی و هنری هم دارند.
استفاده از یک مربی بین‌المللی
احمدپور درباره جلسه‌های دائمی مسجد هم می‌گوید: جلسه قرآن مسجد که چهارشنبه‌ها با مربیگری آقای رحیمیان برگزار می‌شود، جلسه خوبی است. آقای رحیمیان یکی از استادان خوب قرآن کریم در حرم مطهر رضوی و داور بین‌المللی است.
در دو رشته حفظ و قرائت کار می‌کند و قاری‌های خوبی هم تربیت کرده است. دومین جلسه هفتگی هم دوشنبه‌هاست که مربوط به برنامه آموزش احکام خانم‌هاست. مسجد گروه سرود هم دارد که نوجوانان در آن خیلی فعال هستند. علاوه بر این، نوجوان‌ها در رشته مداحی هم تازه وارد شده‌اند و پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند.
مسجدی که واحد نیکوکاری دارد
این عضو هیئت امنای مسجد چهارده‌معصوم ادامه می‌دهد: ما در مسجد یک واحد نیکوکاری هم داریم که در ایام مختلف فعال می‌شود و اقدام به جمع‌آوری کمک‌های مردمی می‌کند. در ایامی مثل عید غدیر و عید فطر این کمک‌ها در اختیار مستمندان قرار می‌گیرد.
در همین زلزله اخیر در کرمانشاه هم این واحد خیلی فعال بود و یک محموله به منطقه اعزام کرد. در روز تاسوعا و عاشورا هم برنامه اطعام داریم که باز هم در آن رسیدگی به فقرا و اقشار نیازمند محور کار است. احمدپور می‌افزاید: فرمانده پایگاه ما هم به عنوان فرمانده برتر پایگاه‌های منطقه شناخته شده و از او تقدیر شده است.
از برنامه‌های فرهنگی تا گشت شبانه
چند دقیقه‌ای هم با بهروز هنرور، فرمانده بسیج مسجد، گفتگو می‌کنیم. از فعالیت‌های این پایگاه و مهم‌ترین اتفاقاتی که در آن رخ می‌دهد این‌گونه می‌گوید: پایگاه بسیج ما در کنار فعالیت‌های فرهنگی، گشت‌های شبانه هم دارد و در حوزه حفظ امنیت منطقه به پلیس کمک می‌کنیم. مردم هم استقبال می‌کنند. به‌طور کلی پایگاه ما جزو پایگاه‌های برتر منطقه است.
او ادامه می‌دهد: مسابقات فرهنگی خوبی هم در مجموعه مسجد برگزار می‌کنیم که یکی از آن‌ها مسابقه نهج‌البلاغه است و جوایز خوبی به برنده‌ها می‌دهیم. یکی دیگر از فعالیت‌های دائمی‌مان اردو‌های برون شهری است. مثلا اردوی مرقد امام (ره) که جزو برنامه‌های روتین بسیج است اینجا پرشور برگزار می‌شود یا اردوی باغرود که با همت خود بچه‌ها برگزار می‌شود.
مقاله‌خوانی و قرائت داستان
مسجد چهارده‌معصوم فعالیت‌های فرهنگی به‌نسبت خوبی هم دارد. هنرور در این زمینه ادامه می‌دهد: میز مطبوعات هم داریم. اشتراک روزنامه‌های شهری را گرفته‌ایم و هر روز این روزنامه‌ها در اختیار مردم قرار می‌گیرد. مخاطب خوبی هم دارد. شهرآرای شما هم می‌آید. تمرین مهارت‌های اعتمادبه‌نفس هم داریم.
تمرین مقاله‌خوانی برای بچه‌ها باعث می‌شود اعتمادبه نفسشان بالا برود و به همین علت، یکی از برنامه‌هایی که برای نوجوانان اجرا می‌کنیم قرائت داستان است. بچه‌ها داستان‌های مختلف مثل کتاب داستان راستان را انتخاب می‌کنند و در حلقه صالحین برای هم می‌خوانند.
همکاری با مدرسه محله
ارتباط بین مسجد و مدرسه کمک می‌کند بچه‌هایی که در هردو نهاد حضور دارند محتوای واحدی را دریافت کنند، ضمن اینکه این دو نهاد به ارتقای هم کمک می‌کنند. هنرور در این زمینه می‌گوید: توانسته‌ایم با مدرسه شهید شهریاری که از مدارس منطقه است ارتباط بگیریم و برنامه‌های مشترکی را با این مدرسه اجرا می‌کنیم. یکی از این برنامه‌ها مسابقاتی است که به‌طور مشترک برگزار می‌کنیم و در برگزاری مسابقات ورزشی و فرهنگی مسجد از فضای مدرسه استفاده می‌کنیم.
مسجد چهارده‌معصوم با شهرداری هم ارتباطات خوبی دارد. با هماهنگی‌ای که با بخش فرهنگی شهرداری داشته‌ایم تاکنون بچه‌های مسجد را برای دیدن چند فیلم مختلف به سینما برده‌ایم و در بخش بسیج بانوان هم تا حالا چند انیمیشن و فیلم بلند پخش کرده‌ایم. آخرین فیلمی که دیدیم یتیم‌خانه ایران بود.
هنرور درباره دیگر مسابقات مسجد هم این‌چنین می‌گوید: در بخش خواهران، مسابقه گلپوش که درباره حجاب است یکی از برنامه‌های پرطرف‌دارمان است و مخاطبان بسیاری دارد. علاوه بر این، بسیج خواهران مسجد چهارده‌معصوم در تابستان‌ها برنامه‌های متنوعی از قبیل انواع کلاس‌های هنر خانه‌داری برگزار می‌کند.
رمز موفقیت
مسجد چهارده‌معصوم در مجموع مسجدی موفقی است و توانسته است نمازگزار زیادی از قشر‌های مختلف جذب کند. از اعضای این مسجد درباره دلایل این موفقیت می‌پرسیم که می‌گویند: اولین رمز موفقیت مسجد چهارده‌معصوم هماهنگی و همدلی همه بخش‌های آن است.
این اتفاق در کمتر مسجدی امکان وقوع دارد. اینکه امام جماعت و بسیج و هیئت امنا باهم هماهنگ باشند، یک موهبت الهی است که نصیب یک مسجد شود. همین اتفاق باعث شده است اتفاقات خوبی در مسجد بیفتد.
احداث رمپ معلولان
یکی از اتفاقات جالب در مسجد چهارده‌معصوم که حتی در بیشتر نهاد‌های اداری هم نظیر آن را نمی‌بینیم، وجود سطح شیب‌دار ویژه معلولان و کم‌توانان برای ورود به مسجد است. چند ماهی است که این رمپ را ساخته‌اند و وقتی درباره چرایی آن می‌پرسیم، از سبحان جعفری برایمان تعریف می‌کنند، یکی از جوان‌های پای کار مسجد که از ناحیه پا کم‌توان است. دانشجوی دانشگاه ثامن در الهیه است و شنا را دوست دارد، با او هم چند دقیقه‌ای به گفتگو می‌نشینیم.
می‌گوید: متولد ۷۸ هستم و حدود سه سال است که به مسجد چهارده‌معصوم رفت‌وآمد می‌کنم. بچه‌های دیگر در خیلی کار‌ها به من اعتماد می‌کنند، اما به طور تخصصی در بعضی مراسم‌ها سیستم صوت را به من می‌سپارند. در پایگاه بسیج هم جانشین مسئول اردویی هستم.
درباره سطح شیب‌داری که به افتخار او در مسجد ساخته‌اند نیز با خنده می‌گوید: این رمپ استاندارد نیست و یک بار نزدیک بود حواسم پرت شود و بیفتم پایین، ولی همین که حواس بچه‌ها به من بود خیلی ارزش دارد. به‌مرور، من هم یاد می‌گیرم از آن بروم بالا. الان در خیلی از اداره‌های ما همین رمپ هم نیست.
پای صحبت فعال‌ترین و قدیمی‌ترین بانوی مسجد
اگرچه سن و سالی از او گذشته است، همچنان سرزنده و فعال در امور مسجد دخیل است. حاج‌خانم جهانی یکی از قدیمی‌ترین ساکنان خیابان شهید صیاد شیرازی در محله اقبال است. او حتی قبل از اینکه اولین مسجد این خیابان احداث شود اینجا زندگی می‌کرده است حتی قبل از آنکه نام شهید بیفتد روی پلاک خیابان.
قصه مکان‌ها را مردمان آن مکان روایت می‌کنند و حاج‌خانم جهانی هم قرار است برای ما قصه قدیمی‌ترین مسجد خیابان صیاد شیرازی را روایت می‌کند. اصرار دارد رحیم‌زاده صدایش بزنیم، به علت علاقه‌ای که به همسرش دارد.
- خانم رحیم‌زاده، سنگ بنای مسجد در چه سالی گذاشته شد؟
ساخت مسجد حدود سال ۷۲ شروع شد، قبل از آنکه هنوز این محله به اسم محله شهید صیاد شیرازی اسم گذاری شود و تعداد خانه‌های زیادی در این منطقه باشد.
- پیش از آن نماز جماعت در این محله برگزار می‌شد؟
بله، برای نماز، به منزل یکی از قدیمی‌ها به نام آقای نیک‌افراز که پدر شهید و معتمد محله هستند می‌رفتیم که منزلشان در همین نزدیکی است.
- مسجد چهارده‌معصوم چندمین مسجد محله است؟
مسجد ما اولین مسجد محله صیاد شیرازی است. حتی به این مسجد، مسجد لادن هم می‌گفتند، چون از اینجا تا محله لادن دیگر مسجدی نبود و در آن سال‌های دور خیابان شهید صیاد شیرازی هم هنوز باز نشده بود.
- چه شد که اهالی تصمیم به ساخت مسجد گرفتند؟
در یکی از همین جلسات که در منزل آقای نیک‌افراز برگزار می‌شد، با آقای حاج حسین اسماعیلی آشنا شدیم. ایشان تهران بودند، ولی آمده بودند به زمین‌هایی که داشتند سر بزنند. با ایشان صحبت کردیم و خواهش کردیم زمینشان را برای مسجد بدهند. این‌چنین شد که زمین مسجد را آقای اسماعیلی وقف کرد. البته زمین مال همسرشان بود. آقای اسماعیلی دید در این محل مسجد نیست با همسرش صحبت کرد و زمین را وقف مسجد کرد. زمین مسجد تقریبا ۴۵۰ متر است.
- اهالی هم همراهی کردند؟
بله، همه باهم درخواست را مطرح کردند. بعد از آنکه حاج حسین قبول کردند زمین را وقف کنند، مردم محله احساس کردند از یتیمی درآمده‌اند. محله‌ای که مسجد و امام جماعت و نمادی از خانه خدا نداشته باشد، یتیم است دیگر! آقای اسماعیلی تا مدتی در محل بودند. ایشان دیگر در قید حیات نیستند، ولی همسرشان تهران هستند و فقط بعضی محرم‌ها می‌آیند.
- حاج‌خانم، مسجد را خود آقای اسماعیلی ساختند؟
مردم هم کمک کردند، اما بیشترین زحمت را ایشان و دامادشان، آقای علی‌پور، کشیدند. ابتدا زمین مقداری گودبرداری شد و مردم به طور موقت نماز را برپا می‌کردند. بعد کم‌کم مسجد ساخته شد. گودبرداری‌ای که آن زمان انجام شد، الان در اختیار جوانان و نوجوانان مسجد است تا برای انجام فعالیت‌های ورزشی مورد استفاده قرار گیرد.
- آقای علی‌پور شغلش چیست؟
داماد آقای اسماعیلی جزو کارکنان شرکت برق بود. آن موقع، خیلی زحمت کشیدند برای ساخت مسجد. در حقیقت، بنای مسجد را ایشان ساختند و در بعضی مواقع خودشان حتی نقش معمار را هم داشتند. آقای علی‌پور، چون ساکن محله ما نیست، کمتر سر می‌زند به مسجد، اما این بنا از ایشان و پدرخانمشان باقی مانده است. یکی دیگر از افرادی که خیلی در ساخت مسجد زحمت کشیدند هم آقای حق‌طلب است که برادرخوانده آقای اسماعیلی هستند. البته خود اهالی هم خیلی کمک کردند در ساخت مسجد، ولی زحمت اصلی به گردن همین خانواده بود. خدا خیرشان بدهد. باقیات صالحاتی شد برایشان.
این گزارش در روز چهارشنبه، ۶ دی ۹۶ در شماره ۲۷۴ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
محله امامیه؛ پربوستان‌ترین محله قاسم‌آباد 
مسجد امام‌حسن مجتبی (ع)؛ اتاقکی که پایگاه انقلاب شد 