محله التیمور؛ یادگار لشکریان تیمور است؟!

تاریخچه

وقف‌نامه‌های به‌جامانده از ۱۰۸۷ قمری از مزرعه‌ای با نام‌های «اَلَه تیمور» و «علی تیمور» نام برده‌اند. بااین‌حال، مهدی سیدی در کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد»، شکل صحیح آن را «اله تیمور» دانسته و آن را یکی از موقوفات مدرسه «پایین‌پا» معرفی کرده که در وقف‌نامه سعدالدین محمد وزیر از آن نام برده شده است. این مزرعه ۲۴ خانواده هراتی و تاجیک داشته است که از رودخانه کشف‌رود باغاتش را آبیاری می‌کرده‌اند.

بااین‌حال، عموم مردم آن را «التیمور» می‌نامند و داستانی نیز برایش دارند که هرچند منبع تاریخی ندارد، از دید تاریخ شفاهی می‌تواند جالب توجه باشد. آن‌ها معتقدند در گذشته نام مزرعه «آل‌تیمور» بوده و دلیل آن هم سکونت لشکریان تیمور در این حوالی بوده است.

گفته می‌شود وقتی تیمور قصد لشکرکشی به جایی را داشته، عده‌ای را جلوتر و قبل از سپاه اصلی می‌فرستاده است تا در مکانی مناسب و درخور، آذوقه و وسایل لازم را آماده کنند و بعد از اینکه مکانی فتح می‌شد، قصد جای دیگری را می‌کردند.

آن زمان کشف‌رود پرآب و منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا بوده و تیمور به این منطقه آمده است و تعدای از همان افراد ساکن شده‌اند و به آن‌ها «آل‌تیمور» می‌گفتند که اولین ساکنان منطقه بوده‌اند و رفته‌رفته محله به «التیمور» تغییر نام داده است. بر همین اساس، اهالی معتقدند محله‌شان قدمتی دست‌کم ۷۰۰ ساله دارد.

سال۱۳۹۱ برای چند سال در تقسیمات شهری محله التیمور به «پنج‌تن آل‌عبا» تغییر نام یافت. بااین‌حال، عموم مردم همواره آن را با نام «التیمور» می‌شناختند. اکنون دوباره در نقشه‌های شهری نیز نام التیمور نوشته می‌شود.

به‌گفته اهالی، ساکنان این مزرعه تا سال ۱۳۵۶ آب و برق و گاز نداشتند. آقایان حاج رحیم کریمی، حاج ذبیح‌الله حسین‌زاده و حاج قربان نیک‌رفتار کسانی بودند که به‌صورت خصوصی از شرکت برق برای محله انشعاب برق گرفتند. در سال ۱۳۶۰ نیز حاج فروتن آب را به‌صورت لوله‌کشی به خانه‌های اهالی التیمور آورد. این محله در سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ جزو مشهد شد.

بافت

محله التیمور ۲۲۴ هکتار وسعت و حدود ۲۱ هزار نفر جمعیت دارد. ۵۳ درصد از مساحت محله التیمور به باغات کشاورزی اختصاص دارد و نشان می‌دهد هنوز این محله حال‌وهوای روستایی‌اش را حفظ کرده است. خانه‌های مسکونی ۲۱ درصد و خدمات حمل‌ونقل و انبار ۶ درصد از مساحت محله التیمور را به خود اختصاص داده‌اند.

کمتر از ۳۵ ساله‌ها بیشترین جمعیت محله التیمور را تشکیل می‌دهند که نشان‌دهنده جوانی و زیادبودن نرخ باروری در این محله است. بیشتر خانه‌های مسکونی محله التیمور یک‌طبقه و حیاط‌دار است و تک‌وتوک در میان کوچه‌ها خانه‌های سه‌طبقه به چشم می‌خورد. تنها بخش مرتفع محله التیمور حوالی کوچه پنجتن ۵۵ است.

دسترسی

محله التیمور به خطوط مترو دسترسی ندارد. پراکندگی خطوط اتوبوس نیز در محله وضعیت چندان مطلوبی ندارد. به‌طور میانگین از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس ۳۸۶ متر راه است که نسبت به سایر محلات مشهد مسافت بیشتری است. خودرو‌های شخصی از طریق بولوار‌های پنجتن و شهید آوینی می‌توانند به سایر نقاط شهر بروند.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• محله التیمور درمانگاه عمومی ندارد.
• این محله سه بوستان محلی دارد و همچنین فراوانی زمین‌های کشاورزی و باغات در اطراف آن باعث شده است هوای مناسب و مطلوبی داشته باشد.
• محله التیمور سه دبستان و ۹ مسجد دارد.
• مغازه‌های دروپنجره‌سازی و آهن‌آلات حضور چشمگیری در محله التیمور دارند.
• بیشتر مغازه‌های تجاری این محله در راسته بولوار پنجتن قرار دارند.

حدود جغرافیایی

محله پنجتن در شمال شرق مشهد قرار دارد. این محله بین پنجتن ۵۵ تا ۹۳ قرار دارد و از جنوب نیز به بولوار شهید آوینی می‌رسد. محله‌های شهید قربانی، پنجتن و نیزه در همسایگی محله التیمور قرار دارند.