ما با نقاشی‌هایمان مبارزه می‌کنیم!
نوید رضاخانی و زهرا ولیخانی، زوج هنرمند، زندگی مشترکشان را زیر سایه اعتقاداتشان شروع کرده‌اند و معتقدند تولید محصولات فرهنگی در این برهه از زمان یک مبارزه است.
برای بار آخر قلم‌مو را روی کاغذ حرکت داد. تصویر کشیده‌شده را برای چندمین‌بار نگاه کرد. از کار خودش راضی بود. به یاد نداشت تا این لحظه نقاشی‌ای کشیده باشد که تا این حد به دلش بنشیند. انگار تصویر سردار شهیدحاج‌قاسم سلیمانی روی کاغذ جان داشت.
زهرا نقاشی را به همسرش، نوید، نشان داد. فکر هر‌دونفرشان بود که کار متفاوتی در مسیر آرمان‌هایشان انجام دهند. عکس نقاشی را در فضای مجازی گذاشتند، به یک روز نرسید که نقاشی خواهان پیدا کرد و فروش رفت. نوید رضاخانی و زهرا ولیخانی، زوج هنرمند محله هفده‌شهریور، زندگی مشترک خود را زیر سایه اعتقاداتشان شروع کرده‌اند.
آن‌ها سه‌سالی است که فعالیت هنری متفاوتی دارند. کارشان را با کشیدن تصاویر رهبران و شهدای مقاومت به‌صورت نقاشی آبرنگ و تکثیر آن با چاپ لابراتور شروع کرده‌اند. در ادامه، ایده‌های نو و جذاب دیگری نیز به مجموعه کارهایشان اضافه کردند.
زندگی آرمانی نوید و زهرا
نوید سال۷۲ در اصفهان و زهرا سال۷۶ در شاهرود متولد شد. هر‌دو نفرشان با قبولی در دانشگاه فردوسی مشهد، چند‌صباحی را ساکن این شهر شدند. نوید دانشجوی کارشناسی‌ارشد مهندسی شیمی بود و زهرا در مقطع کارشناسی رشته کامپیوتر تحصیل می‌کرد، اما به قول قدیمی‌ها ازدواج قسمت آدم است.
آن‌ها که عضو فعال بسیج دانشجویی بودند، توسط امام جماعت مسجد دانشگاه به یکدیگر معرفی شدند و از همان روز‌های اول آشنایی فهمیدند چقدر نگاهشان به زندگی شبیه هم است. دیدگاه‌ها و نظرات مشترکشان سبب شد چهار سال پیش، زندگی مشترک خود را شروع کنند.
فارغ‌التحصیل‌شدن از دانشگاه، آن‌ها را به شهر و کاشانه خود بازگرداند. زندگی مشترک خود را در شاهرود شروع کردند، اما قلبشان برای امام مهربانی‌ها می‌تپید. یادآوری روز‌های زیارتی حضرت و عشق و ارادتشان به سرور و مولایشان سبب شد اسباب و اثاثیه‌شان را جمع کنند و راهی مشهد شوند. حالا دو‌سالی است که به قول خودشان دوباره در هوای حرم مولا نفس می‌کشند.
آپارتمان کوچکشان به‌نوعی کارگاه هنری آن‌ها محسوب می‌شود و اتاقی از خانه را به این کار اختصاص داده‌اند. زهرا از دوران نوجوانی به کلاس نقاشی رفته و از میان همه تکنیک‌ها به نقاشی با آبرنگ علاقه بیشتری داشته است.
در دوران دانشجویی، کمتر قلم‌مو به دست گرفته است تا اینکه بعد‌از ازدواج دوباره شروع به کشیدن نقاشی می‌کند. می‌گوید: طبق معمول طبیعت، گل و اجسام بی‌جان می‌کشیدم تا اینکه نوید پیشنهاد کرد چهره رهبران و شهدای مقاومت را نقاشی کنم. حرف‌های او درباره اینکه محصولات دکوراتیو با مضمون مقاومت بسیار کم است و نمی‌تواند علاقه‌مندان به این موضوع را جذب کند، یکی از دغدغه‌های خودم هم بود.
نوید به توضیحات زهرا اضافه می‌کند: بسیاری از افراد علاقه دارند تصاویری از شهدا یا رهبران مقاومت را بر دیوار منازلشان نصب کنند، اما فروشگاه‌ها فقط عکس دارند؛ برای مثال اگر کسی بخواهد تصویری از امام‌خمینی (ره) یا رهبر معظم انقلاب در خانه خود داشته باشد، باید عکسی را تهیه کند که بر دیوار ادارات نصب شده است.
نقاشی ما یک اثر هنری بود که به‌عنوان محصول فرهنگی برای فروش عرضه می‌شد
ما تصمیم گرفتیم چهره افراد کاریزماتیک و اثرگذار را با استفاده از تکنیک نقاشی بکشیم. درحقیقت نقاشی ما یک اثر هنری بود که از همان ابتدا به‌عنوان محصول فرهنگی برای فروش عرضه می‌شد.
تولید ۶۰ نقاشی جاودان
سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی برایشان اسوه و اسطوره‌ای در فرهنگ مقاومت و مبارزه محسوب می‌شد؛ به‌همین‌دلیل انتخاب اولشان کشیدن چهره سردار شهید بوده است. زهرا می‌گوید: در کمتر از زمانی‌که تصور می‌کردیم، تصویر سردار شهید فروخته شد. همان‌جا فهمیدیم راه درستی را انتخاب کرده‌ایم.
او ادامه می‌دهد: در نقاشی‌ها علاوه‌بر چهره، سراغ فیگور افراد هم رفته‌ایم که مخاطب‌های خاص خود را دارد؛ به‌عنوان مثال تصویری از شهید‌آوینی نقاشی کردم که بیشتر چهره ایشان پشت دوربین عکاسی قرار دارد یا شهید صیادشیرازی را در حالت قنوت کشیدم؛ طرح‌هایی که شاید کمتر هنرمندی سراغ آن‌ها برود.
حاصل تلاش آن‌ها تاکنون تولید شصت‌اثر نقاشی آبرنگ است. آن‌ها ابتدا نسخه اول و اصلی نقاشی‌ها را در فضای مجازی معرفی می‌کردند و می‌فروختند، اما چون نقاشی گران است و از‌طرفی کشیدن آن‌ها زمان بیشتری می‌طلبید، تصمیم گرفتند آثار را از‌طریق نسخه‌های چاپی به‌شکل لابراتور به فروش برسانند. زهرا نقاشی را می‌کشید و نوید کار‌های چاپ را به‌عهده گرفت.
نوید در‌این‌باره توضیح می‌دهد: انتخاب چاپ لابراتور به این دلیل بود که این نوع از چاپ بهترین کیفیت را دارد؛ جزئیات در آن اسکن می‌شود و از نظر رنگ و جزئیات شباهت زیادی به نسخه اصلی دارد؛ ضمن اینکه ثبات رنگ آن نیز همیشگی است.
فعالیت هنری‌شان با نقاشی آبرنگ شروع شده است، اما در ادامه، محصولات دیگری هم تولید کرده‌اند که در حال حاضر طرفداران بسیاری دارد. زهرا بیان می‌کند: به‌خاطر دغدغه‌ای که در حوزه فلسطین و محور مقاومت داشتیم، ایده‌هایی به ذهنمان می‌رسید. نمونه اولیه آن را تولید می‌کردیم و در ادامه منتظر بازخورد‌ها می‌شدیم.
قاب‌هایی از جنس دستخط شهدا
یکی از آثار هنری آن‌ها کاری با عنوان «دستخط» است؛ نوشته‌هایی که به‌صورت فضای منفی و روی پارچه جیر حک می‌شود، سپس با قاب‌بندی و در ابعاد متفاوت عرضه می‌گردد.
نوید از انتخاب دستخط‌ها تعریف می‌کند: برخی نوشته‌های رهبر انقلاب، شهدایی مانند شهید‌چمران، آوینی، حاج‌قاسم و... یا افراد تأثیرگذار مانند شیخ‌حسن نصرالله، آیت‌الله سیستانی بسیار جذاب و دل‌نشین است. ما این دست‌نوشته‌ها را با دستخط خودشان در قالب تابلو عرضه می‌کنیم.
برخی از این دستخط‌ها به‌شکل «نشان کتاب» روی مقوا‌های فشرده چاپ شده که با استقبال بسیار خوبی همراه بوده است. نوید از تولید بیش‌از ۱۴۰ اثر دستخط خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: درحقیقت با تولید آثار متنوع به‌دنبال پرکردن خلأیی بودیم که در جامعه در حوزه ایثار، مقاومت و شهادت وجود داشت.
در ادامه کار، این زوج هنرمند، اثر دیگری به شکل قاب‌های آینه‌ای تولید می‌کنند که در حال حاضر جزو پرفروش‌ترین محصولات آن‌هاست.
نوید توضیح می‌دهد: فلسفه آیینه این است که خودمان را در آن نگاه کنیم. آیینه‌ها در طرح‌ها و شکل‌های مختلف در بازار وجود دارد. این ایده به ذهنمان رسید که می‌توانیم آیینه‌هایی به شکل نقشه ایران، فلسطین، قدس و... بسازیم، با این هدف که در این نوع از آینه‌ها فقط خودمان را تماشا نمی‌کنیم، بلکه داریم در آرمان‌هایمان خودمان را می‌بینیم.
به‌دنبال پرکردن خلأیی بودیم که در جامعه در حوزه ایثار، مقاومت و شهادت وجود داشت
بعضی از این قاب‌های آیینه‌ای، نمایی از حاج‌قاسم را نشان می‌دهند. نوید می‌گوید: نمایی از سردار شهید را انتخاب کردیم؛ چون به نظرمان حاج‌قاسم صاحب مکتب فکری است و آدم‌ها می‌توانند خودشان را در قاب حاج‌قاسم ببینند.
او ادامه می‌دهد: بنا به انتخاب مشتری، روی قاب‌های آینه‌ای جمله‌ای نیز حک می‌شود تا جهت‌دهی بیشتر شود؛ شاید نقشه دیدگاه وطن‌پرستی داشته باشد، اما وقتی یک جمله از حاج‌قاسم مانند اینکه «جمهوری اسلامی حرم است» روی آن حک شود، مخاطب لبنانی و عراقی می‌داند که این نقشه فقط دید سوسیالیستی ندارد و باید از موجودیت آن دفاع کرد. یا درباره نقشه فلسطین باید گفت ما فلسطینی نیستیم، اما فلسطین برای ما نقطه اصلی مقاومت است.
آینه‌ای از تصویر حاج‌قاسم، پرفروش‌ترین محصول
پرفروش‌ترین محصول آن‌ها قاب آیینه‌ای با نمایی از حاج قاسم بوده است که در اندازه‌های مختلف ارائه می‌شود. با اینکه نوید و زهرا از روزی که تصمیم گرفتند این قاب را تولید کنند، مطمئن بودند مخاطبان خوبی خواهد داشت، استقبال از آن آن‌قدر زیاد بوده که برای خودشان هم جای تعجب داشته است.
برخی افراد وقتی سفارش قاب یا نقاشی می‌دادند، می‌گفتند هدیه است و می‌خواستند کادو شود. همین درخواست، فکر تازه‌ای در سر این زوج انداخت. آن‌ها طرح چفیه را روی کاغذ کادو انداختند و حالا محصولاتشان را با این کاغذ به دست مشتری می‌رسانند.
نوید از قبل اینکه فعالیت هنری را با همسرش راه‌اندازی کند، خودش کتاب طراحی می‌کرده است. او در دوران دانشجویی بسیار فعال بوده و کار‌هایی همانند مستندسازی و طرح‌های گرافیکی انجام می‌داده است. نوید با معرفی یکی از دوستانش با ناشری در عراق ارتباط گرفته و طراحی کتاب‌های او را به‌عهده می‌گیرد.
این ارتباط با گذشت هفت‌هشت‌سال همچنان ادامه دارد. او توضیح می‌دهد: با انتشارات «تمکین» در عراق ارتباط دارم و کتاب‌هایی با مضمون اهل‌بیت (ع) و سیره زندگی آن‌ها، تاریخ شفاهی سال‌های نه‌چندان دور عراق مانند زمان حکومت صدام یا اشغال این کشور توسط آمریکا و همچنین شهدای مقاومت عراق را طراحی می‌کنم.
فروش در عراق و لبنان
این ارتباط نوید سبب شد علاوه‌بر اینکه محصولاتشان را از‌طریق فضای مجازی به فروش می‌رسانند، مشتریان بسیاری در عراق و لبنان داشته باشند، به‌طوری‌که در نمایشگاهی که شهریور امسال در بغداد برگزار شد، شرکت کردند.
نوید توضیح می‌دهد: ارتباط خوبی با حوزه هنری تهران و سازمان تبلیغات تهران داریم و بخشی از محصولات را این سازمان‌ها می‌خرند، اما عمده فروش ما در کشور‌های عراق و لبنان است.
آن‌ها محصولات خود را به فروشگاه‌های عراق، لبنان و حتی آمریکا می‌فرستند. زهرا می‌گوید: برخی از سفارش‌دهندگان ما مهاجران آسیایی هستند که ساکن کشور‌های اروپایی شده‌اند و تاکنون از کشور‌هایی مانند انگلیس، نروژ، کانادا، بلژیک و... سفارش داشته‌ایم.
گاهی شرایط جنگی است و تو مجبوری با تفنگ مبارزه کنی، اما در برهه‌ای هم ابزار مبارزه، هنر است
به‌تازگی یک فروشگاه در مشهد نیز آثار آن‌ها را می‌فروشد. نوید با اشاره به اینکه در کشور شاید تعداد انگشت‌شماری مانند آن‌ها محصول فرهنگی با نگاه مقاومت تولید کنند، می‌گوید: جای این نوع از کار‌های فرهنگی در کشور خالی است؛ محصولاتی که با نگاه هنری، اعتقادات ما را به مخاطب برساند و به‌نوعی آن را بسط و گسترش دهد.
به نظرم، تولید محصولات فرهنگی در این برهه از زمان یک مبارزه است. گاهی شرایط جنگی است و تو مجبوری با تفنگ مبارزه کنی، اما در برهه‌ای هم ابزار مبارزه، هنر است.
قاب‌های مقاومت در منزل شهید بدرالدین
در همین مدت کوتاهی که کار خود را شروع کرده‌اند، خاطرات شیرینی دارند. نوید از روزی می‌گوید که یکی از دوستانش برایش کلیپی را فرستاده است که یکی از مداحان کشور در منزل شهید مصطفی بدرالدین، یکی از شهدای محور مقاومت، مشغول صحبت است و پشت او چند قاب قرار دارد که همه آن‌ها محصول زهرا و نوید است؛ «با دیدن این ویدئو بسیار خوشحال شدیم. می‌دانستیم که محصولات ما در لبنان فروش خوبی دارد، اما اینکه قاب‌های ما روی دیوار منزل شهید نصب باشد، برایمان
جالب بود.»
نوید و زهرا برای فعالیت هنری خود و با هدف شناساندن محور مقاومت و شهدای این جبهه باز هم ایده‌های نو و جذابی دارند. آن‌ها معتقدند هرتعداد هنرمند که پای این کار بیاید، باز هم کم است و در برهه کنونی به رویداد‌هایی قوی‌تر برای جریان‌سازی در داخل کشور نیاز داریم.
آن‌ها درحقیقت می‌خواهند با تولید آثار هنری، پیام مبارزه و ایستادگی را به جهانیان منتقل کنند؛ به همین دلیل معتقدند اگر بتوانند حتی یک قدم در این مسیر بردارند، برایشان کافی خواهد بود.
* این گزارش سه‌شنبه ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۲ در شماره ۵۵۱ در شهرآرامحله منطقه ۷ و ۸ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
عکس گرفتن با عکس حسن یزدانی 
سازندگان و بانیان قدیمی‌ترین کاشی‌های حرم رضوی چه کسانی بودند؟ 