حمام

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در زمان اسدی اجرای آن به دستور پهلوی اول نه‌تنها در مشهد و خراسان بلکه در کل کشور آغاز شده، اما کامل نشده بود، جاگذاری دوش در حمام ‌ها به‌جای خزینه بود. پاکروان در نخستین قدم کار را از حمام ‌های معروف شهر همچون حمام شاه که جزو موقوفات آستان‌قدس محسوب می‌شد، آغازکرد. در گزارش پیش‌رو نگاهی داریم به دوش‌دار شدن حمام ‌های خزینه که اجرای آن در دوره پاکروان از دی سال1314 آغاز شد.

کوچه حرعاملی۱۵ یکی از معابر قدیمی منطقه2 است. این کوچه، خیابان حرعاملی را به مطهری شمالی۷متصل می‌کند به همین دلیل از معابر پرتردد این محدوده به شمار می‌رود. نام شهید حسن گلمکانی روی تابلوی کوچه می‌درخشد. شهید متولد همین کوچه است اما خانواده‌اش سال‌هاست که در اینجا زندگی نمی‌کنند.

اردیبهشت سال1392 اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی، عنوان موزه زیارت را به این مکان اختصاص داد. اگر در این مکان قدم بگذارید خودتان به‌خوبی متوجه خواهید شد که چقدر تا محقق‌شدن «موزه زیارت» فاصله وجود دارد. به‌جز چند عکس از مشهد قدیم و چند تابلو که به وقایع تاریخی و مذهبی مشهد اشاره دارد چیز دیگری در این موزه دستگیرتان نخواهد شد.

یهودی‌ها بناهای زیادی را در کوچه‌پس‌کوچه‌های محله عیدگاه که ساکن آن بودند، احداث کردند که امروزه به بناهای تاریخی تبدیل شده‌اند و هویت یک دوره از تاریخ مشهد را به‌دوش می‌کشند. یکی از این بناها حمام است. حمام ی که به‌گفته قدیمی‌های محله حمام ی با معماری خاص بوده است و تا زمانی که درهای محله جدیدها به‌سوی مردم مشهدی باز نشده بود، فقط یهودی‌ها حق استفاده از آن را داشتند.

کوچه آیت الله شیرازی3، 100سال پیش صاحب حمام ی شد که در تاریخ برق‌کشی مشهد از آن به عنوان نخستین حمام برق‌دار شهر یاد شده‌است. آن زمان مرحوم حاج‌جواد توکلی یزدی سرمایه‌اش را صرف ساخت حمام کرد. این بنا حدود 40سال بعد از آمدن برق به ایران به‌عنوان نخستین حمام عمومی مشهد برق‌کشی شد.

کوچه آیت‌الله محمد واعظ‌زاده را هنوز هم خیلی‌ها با این نام نمی‌شناسند. چون تا همین یک‌سال پیش تابلوهای خیابان شهید کاشانی27 نام بیهقی داشت و به گفته سن‌وسال‌دارهای کوچه، قدمت این نام به هفتادهشتاد سال می‌رسید. نام آیت‌الله واعظ‌زاده مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که در گذشته از ساکن‌های همین محدوده بود، زمستان سال1399 روی تابلوها نشست.

خیابان 17شهریور 1/3 یکی از خیابان‌های اصلی محله عنصری به شمار می‌رود که در انتها به خیابان امام رضا(ع) می‌رسد و به‌علت حجم ترافیک زیاد، یک‌طرفه است. با وجود ساخت‌و‌سازهای زیادی که در دهه اخیر انجام شده و تبدیل خانه‌های موروثی به هتل و هتل‌آپارتمان، هنوز هم می‌توان خانه‌های سنتی و قدیمی را دید که قدمتشان به دهه‌های30و40 می‌رسد.