تمرین مداحی پیرغلام محله وکیل‌آباد برای درختان باغ وکیل‌آباد

پیرغلامان و ذاکران قدیمی اهل‌بیت(ع)، تجربه‌های ارزشمندی برای انتقال به مداحان نسل جوان و حتی مردمی دارند که در هیئت‌ها و مجالس عزاداری ائمه اطهار(ع) شرکت می‌کنند؛ تجربه‌هایی که هر کدام می‌تواند مسیر را برای عرض ارادت مخلصانه به ساحت مقدس اهل بیت(ع) فراهم کند.

یکی از این پیرغلامان اباعبدا... حسین(ع) که بیش از 50سال سابقه مداحی و روضه‌خوانی در وصف ائمه اطهار(ع) را در سینه دارد، ساکن محله وکیل‌آباد است.

حاج حسین حاجی‌پور به همراه برادر بزرگ‌ترش(مرحوم حاج عباس حاجی‌پور) که او نیز مداح بود از سن 7، 8سالگی در مراسم عزاداری امام حسین(ع) شرکت می‌کرد. با فوت ناگهانی عباس، برادر کوچک‌تر عهد می‌کند که راه برادر بزرگ را ادامه دهد و از سن 8سالگی مداحی در هیئت عزاداری محله وکیل‌آباد را شروع می‌کند. مداحی‌ای که بیش از 5دهه از آغاز آن می‌گذرد و او را به یکی از پیرغلامان باسابقه حسینی بدل کرده است.

کوچک‌ترین مداح محله

حسین حاجی‌پور با اشاره به اینکه سال 1336 در محله وکیل‌آباد متولد شده است، می‌گوید: مرحوم پدرم(ابراهیم حاجی‌پور) یکی از 28رعیت اصلی حاج حسین ملک بود. از همان سنین کودکی همراه با پدر بر روی زمین‌های حاج حسین ملک کشاورزی می‌کردم، بزرگ‌تر که شدم به عنوان راننده تراکتور، زمین‌ها را شخم می‌زدم. 

سال 1359 به عنوان آشپز به استخدام بیمارستان دکتر علی شریعتی درآمدم و بعد از 30سال خدمت، بازنشسته شدم. بعد از بازنشستگی نیز چون در آشپزی و پخت انواع غذاها مهارت داشتم، یک مغازه کبابی در محله راه‌اندازی کردم.

وی ادامه می‌دهد: به موازات کارها و شغلی که داشتم، بیش از 50سال است که مداحی می‌کنم. در هفت‌سالگی برای اولین‌بار به همراه برادرم(مرحوم عباس حاجی‌پور) که مداح هیئت بود، در مراسم عزاداری ماه محرم شرکت می‌کردم. متأسفانه عباس خیلی زود و در سن نوجوانی فوت کرد و من با خودم عهد کردم که راهش را ادامه بدهم.

 8سال بیشتر نداشتم که در مسجد به عنوان کوچک‌ترین روضه‌خوان محله، شروع به مداحی کردم. خب سن و سالی هم نداشتم و برای همین در اولین روز مداحی تمام بدنم از خجالت می‌لرزید. خدا رحمت کند، حاج آقای وظیفه‌دان که امام جماعت مسجد محله وکیل‌آباد بود، ترس و اضطراب من را هنگام مداحی درک کرد، مرا به گوشه‌ای فراخواند و گفت: «تو استعداد مداحی خوبی داری، به باغ وکیل‌آباد برو و در میان درختان با صدای بلند مداحی کن، گویی که درختان باغ، شنوندگان تو در مسجد هستند». خدا خیرش بدهد، چند مرتبه‌ای این کار را انجام دادم تا اینکه ترس و اضطرابم از بین رفت.

آشپزی در مجالس روضه

مداح قدیمی محله وکیل‌آباد در ادامه می‌گوید: در گذشته‌های دور، قلعه وکیل‌آباد، محله‌ای کوچک و دارای جمعیت اندکی بود، به همین دلیل تقریبا در طول ماه محرم و بیشتر ماه صفر به ویژه دهه آخر ماه صفر و شهادت امام رضا(ع)، مراسم روضه‌خوانی و تعزیه‌خوانی برپا بود. 

هر شب هم یکی از اهالی بانی شام روضه می‌شد. من نیز به اقتضای کنجکاوی و البته علاقه‌ای که داشتم به آشپزخانه می‌رفتم و دست به کمک آشپز محله بودم. به تدریج به عنوان شاگرد آشپز وارد کار آشپزی شدم و روش پخت «شله مشهدی»، «آبگوشت»، «بلغورخدا» و بعدها «پلو مرغ» و «چلوگوشت» را آموختم و اکنون بیش از 40سال است که حرفه‌ای آشپزی مجالس روضه امام حسین(ع) را برعهده دارم.

مداح نباید برای گریاندن مخاطب به هر شعر و مطلبی چنگ بیندازد، بلکه باید شأن اهل‌بیت(ع) را در نظر بگیرد و مطابق با منزلت آن بزرگان مدیحه‌سرایی کند

15مرتبه به حج اعزام شدم

حاج حسین با بیان اینکه اجر آشپزی در دستگاه امام حسین(ع) را از صاحب مجلس دریافت کرده است، می‌گوید: 20سال قبل یکی از مسئولان سازمان حج و زیارت که آوازه آشپزی من را از طریق دوستان شنیده بود، از من دعوت کرد که به عنوان آشپز همراه با کاروان‌های زیارتی به مکه مکرمه بروم، من نیز که عشق و علاقه زیادی برای رفتن به خانه خدا داشتم اما شرایط مالی اجازه نمی‌داد، از این پیشنهاد استقبال کردم و تاکنون بیش از 15سفر مکه و حج واجب رفته‌ام. 

البته با باز شدن مسیر کشور عراق و عتبات عالیات، در اربعین 10سال قبل به عنوان آشپز یکی از مواکب مشارکتی(ایرانی و عراقی) در مسیر نجف به کربلا بیش از یک ماه را به آشپزی مشغول بودم و درکنار آشپزی مداحی هم می‌کردم. مسئول موکب، خیلی از دست‌پختم خوشش آمده بود، به من گفت: ماهانه 8میلیون تومان به همراه یک حیاط با تمام امکانات در اختیارم می‌گذارد، تا در آشپزخانه‌اش آشپزی کنم، اما من قبول نکردم و به او گفتم: من آشپزی را به عشق امام حسین(ع) انجام می‌دهم و هیچ وقت به دنبال کسب درآمد از این راه نبوده و نیستم.

توصیه به مداحان جوان

حاجی‌پور با ابراز ناراحتی از تغییر سبک مداحی به‌ویژه در بین جوانان می‌گوید: مداح نباید برای گریاندن مخاطب به هر شعر و مطلبی چنگ بیندازد، بلکه باید شأن اهل‌بیت(ع) را در نظر بگیرد و مطابق با منزلت آن بزرگان مدیحه‌سرایی کند. 

یکی از مسئولیت‌های اصلی مداح توجه به همین موضوع است که شعرهای غنی بخواند که از وهن و توهین و خرافات دور باشد، البته گاهی در بعضی مجالس دیده می‌شود که مداحان تازه‌کار شعرهایی را می‌خوانند که با شأن و منزلت حضرت سیدالشهدا(ع) منافات دارد یا اینکه با بدنی برهنه و الفاظی نامربوط و ناصحیح مداحی می‌کنند که واقعا مایه شرمساری است.