دردسر زمین‌های خاکی برای همسایگان
زمین‌های رهاشده و بلاتکلیف از مهم‌ترین مشکلات مردم در محلات حاشیه منطقه ۷ است.
منطقه ۷ شهری به‌دلیل دارا‌بودن بافت حاشیه‌ای از‌جمله مناطقی است که زمین‌های رهاشده و بلاتکلیف بسیاری دارد؛ زمین‌هایی که وجه مشترک همه آن‌ها خاکی‌بودنشان است. همسایگان این زمین‌های خاکی، دل خوشی از این هم‌جواری ندارند؛ چون اطراف محل زندگی‌شان یا تبدیل به زباله‌دانی شده یا محلی برای انباشت ضایعات، نخاله‌های ساختمانی و تجمع معتادان است.
اما انگار این موضوع دغدغه چندان مهمی برای مالکان زمین‌ها محسوب نمی‌شود. با اینکه در محلات مختلف منطقه ۷ شهری، زمین‌های خاکی و بدون‌استفاده بسیاری قرار دارد، آمار دقیقی از مساحت کلی آن‌ها ثبت نشده است. این زمین‌ها سلامت و امنیت ساکنان منطقه را به خطر می‌اندازند و نیازمند سامان‌دهی ازسوی مالکان حقیقی و حقوقی خود هستند.
حفاری ممنوع!
در جای‌جای زمین خاکی خیابان سپاه ۶۹ تا ۷۳ مارکر‌های فلزی زردرنگی به چشم می‌خورد که روی آن‌ها نوشته شده است: «مسیر عبور لوله نفت، هرگونه حفاری ممنوع». به گفته اهالی، بیشتر از بیست سال است که این زمین به حال خود رها شده است.
مریم صادقی‌زاده جزو اولین افرادی است که ساکن این معبر شده است. خانه‌اش درست روبه‌روی زمین خاکی قرار دارد؛ «کافی است کوچک‌ترین نسیمی بوزد تا همه زندگی ما زیر خاک برود. بار‌ها از شهرداری تقاضا کرده‌ایم که این زمین را سروسامان دهد. حتی استشهاد محلی نوشتیم و درخواست کردیم که این مکان فضای سبز شود.»
محبوبه سیاوش یکی دیگر از اهالی است که دل پردردی دارد؛ «بچه‌ها در این زمین خاکی، فوتبال بازی می‌کنند. دست‌های پسرم به‌خاطر بازی فوتبال در خاک، تاول زده بود. وقتی او را دکتر بردم، گفت به‌خاطر تماس با خاک است.»
او می‌افزاید: مشکل ما فقط گرد‌و‌خاک نیست. با تاریکی هوا، اینجا تبدیل به پارکینگ ماشین‌های سنگین می‌شود. اگر زمستان باشد، راننده نصفه‌شب ماشین را روشن می‌کنند تا گرم شود؛ سر‌و‌صدا و بوی گازوئیل آن‌ها واقعا آزاردهنده است.
حسن صفری یکی از ساکنان و نماینده اهالی است. او نامه استشهاد مردمی را به شهرداری منطقه۷ برده است؛ «شهرداری منطقه ابتدا گفت مالکیت زمین با آستان قدس رضوی است. هنگامی‌که رضایت آستان قدس رضوی را برای ساخت فضای سبز گرفتیم، شهرداری بودجه‌ای برای این کار درنظر گرفت، اما گفته شد که این قسمت حریم لوله شرکت نفت است و نباید هیچ‌گونه ساخت‌وسازی بدون اجازه این شرکت انجام شود.»
او ادامه می‌دهد: از همان موقع، این علمک‌های زردرنگ روی زمین خاکی قرار گرفت، اما امید اهالی ناامید نشد و نامه خود را به محل نمایندگی شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال شرق بردیم؛ البته هنوز پاسخی دریافت نکرده‌ایم.
پارکینگ خودرویی
خیابان شهیدان سلطانی۱۶ یکی از معابر پررفتوآمد محله کوی کارگران است. در یک سمت آن، پمپ گاز و در سمت دیگر نمایندگی سایپا قرار دارد. زمین خاکی مجاور این خیابان از سال‌ها پیش همین شرایط را داشت، با این تفاوت که تا دو سال پیش، قبل از عملیات اجرای پروژه زمین بازی کودکان، خاکی‌بودن آن چندان دردسرساز نبوده است.
علی خراشادی‌زاده از سال۶۸ در این خیابان سکونت دارد؛ «به‌دلیل بارش برف و باران و رفت‌و‌آمد زیاد اهالی، خاک آن به‌نوعی کوبیده شده بود و گرد و‌خاک زیادی به پا نمی‌کرد. دو سال پیش در بازدید شهردار سابق منطقه۷، پیشنهاد ساخت زمین بازی برای بچه‌ها را ارائه کردیم.»
او ادامه می‌دهد: با موافقت شهرداری، تازه کار اجرایی شروع شده بود که شرکت آب و فاضلاب مانع از این کار شد. اما نیرو‌های شهرداری خاک زمین را زیر‌و‌رو کرده بودند و مثل سابق زمین مسطح نبود و با کوچک‌ترین وزش باد، گرد‌و‌خاک بلند می‌شد. با اعتراض ساکنان، شهرداری سنگ‌ریزه‌هایی را در این قسمت ریخت، ولی تأثیری نداشت.
زهره مهری، یکی دیگر از ساکنان، می‌گوید: همیشه قسمتی از زمین که زیر سایه درختان قرار دارد، محل پارک خودروهاست. لازم نیست حتما نسیمی بوزد تا گرد‌و‌خاک بلند شود؛ حرکت همین ماشین‌ها هم به اندازه کافی آلودگی ایجاد می‌کند.
خاک می‌خوریم!
مقابل کوچه نسترن۲۲ کانکس نگهبانی درست وسط زمین خاکی به چشم می‌خورد. گلایه‌های ساکنان و کسبه درباره این زمین کم نیست. علی بهادری در همان نزدیکی سوپرمارکت دارد؛ «با تعطیلی کارخانه پنبه‌پاک‌کنی و یخ قاسمی، این مکان تبدیل به مخروبه‌ای شد که برای اهالی کم مزاحمت ایجاد نکرد.»
او توضیح می‌دهد: اهالی آن‌قدر از این مکان شاکی بودند که پنج‌شش ماه قبل، دیوار حاشیه خیابان تخریب شد، اما باز هم نتوانست رضایت اهالی را جلب کند. از مزاحمت‌هایش همین را بگویم که صبح‌ها سگ‌های ولگرد پرسه می‌زنند و شب‌ها به‌خاطر تاریکی معبر کسی جرئت رد‌شدن از اینجا را ندارد.
زهراسادات حسینی‌پور نزدیک چهل سال است در خیابان نسترن سکونت دارد؛ «به‌جای اینکه چند گل و درخت در این فضا بکارند و نیمکت بگذارند تا اهالی بتوانند از آن استفاده کنند، فقط خاک به خورد ما می‌دهند!»
غلامحسین سنگتراش، یکی از اهالی و رئیس شورای اجتماعی محله هفده‌شهریور، با اشاره‌به اینکه در محله، هیچ فضای سبزی وجود ندارد، توضیح می‌دهد: تاکنون چندین‌بار از شهرداری درخواست کرده‌ایم تا قسمتی از این زمین را به ساخت پارک اختصاص دهد، اما گفته شده این ملک متعلق‌به بنیاد شهید و امور ایثارگران است.
دیوار به دیوار زباله‌دانی
چندین قطعه از زمین‌های رهاشده در تملک آستان قدس رضوی و درست بین منازل مسکونی قرار دارد که برخی از این قطعه‌ها با بلوک‌های سیمانی و برخی نیز با دیوارچینی جداسازی شده، اما تعدادی از آن‌ها فاقد دیوارکشی بوده و به حال خود رها شده‌اند. یکی از این قطعه زمین‌ها در خیابان سحر واقع شده است.
نبش کوچه سحر۲۰، گربه‌ها کیسه زباله را پاره و آشغال‌ها را کنار پیاده‌رو پخش کرده‌اند. گرمای هوا سبب شده است بوی بدی در فضا بپیچد. مریم معالی، دست دختر کوچکش را می‌گیرد تا مبادا پایش را روی زباله‌ها بگذارد؛ «این زمین خاکی، مکان مناسبی برای اهالی شده است تا زباله‌های خود را در این فضا رها کنند. البته خودرو شهرداری، شب‌ها برای جمع‌آوری زباله می‌آید، اما اگر در طول روز از این پیاده‌رو رفت‌و‌آمد کنید، زباله‌هایی را می‌بینید که عده‌ای بی‌تفاوت به زمان جمع‌آوری زباله‌گیری در این معبر رها کرده‌اند.»
احمد شوقی یکی از کسبه است؛ «در پاییز و زمستان با بارش برف و باران، این زمین خاکی گل‌آلود می‌شود و کسی نمی‌تواند از اینجا رفت‌و‌آمد کند.»
او می‌افزاید: آن‌طور‌که به ما گفته‌اند، مالک این زمین آستان قدس رضوی است. درخواست داریم حداقل دور آن را دیوارکشی کنند یا فنس بگذارند تا این مشکلات کمتر شود. یکی دیگر از این زمین‌ها در خیابان صاحب‌الزمان۱۹ نبش کوچه شهید لوحی ۲.۱ است. روی دیوار‌های آجری این ملک نشان آستان قدس رضوی دیده می‌شود. صفیه خداپناه ساکن همین کوچه است؛ «اگر آخر شب اینجا بیایید، می‌بینید چقدر زباله کنار دیوار گذاشته‌اند. انگار که انبار زباله است!»
افزایش دزدی از خودروها
همه زمین‌های رهاشده و خاکی منطقه مالک حقوقی ندارند و بخشی از آن‌ها شخصی هستند، زمین‌هایی که شاید متراژ زیادی نداشته باشند، اما دردسر‌های زیادی برای اهالی دارند. تعدادی از این زمین‌ها در پهنه سیدی، محله هفده‌شهریور، کوشش، زارعین و طرق قرار دارند. به فاصله چند متر در‌میان ساختمان‌های مسکونی از آپارتمانی تا ویلایی گرفته این زمین‌های خاکی جای خود را باز کرده‌اند.
یکی از آن‌ها در کوچه خلج۱۴ قرار دارد؛ زمینی که مکان خوبی برای کارتن‌خواب‌ها و معتادان شده است. احمد شیروانی، یکی از ساکنان، می‌گوید: معتادان و کارتن‌خواب‌ها ساعاتی از شب را اینجا سپری می‌کنند. او می‌افزاید: از زمانی‌که این زمین به حال خود رها شده، تعداد دزدی از خودرو‌های داخل کوچه بیشتر شده است. برخی از کارتن‌خواب‌ها با روشن‌کردن آتش برای خودشان پاتوقی درست کرده‌اند که نتیجه آن ناامنی برای مردم محله شده است.
خلوتگاهی برای معتادان
برخی از اراضی رهاشده و بلاتکلیف منطقه در اطراف کال‌ها مانند کال سبحان و کال خلج یا بولوار هفت‌حوض قرار دارد که تحت تملک شهرداری است. یکی از این زمین‌های خاکی اطراف کال خلج قرار دارد و صدای اهالی را درآورده است.
مجید حبیب درباره آسیب‌های اجتماعی این زمین می‌گوید: این مکان خلوتگاه بسیار خوبی برای معتادان شده است. درست چند قدم آن‌طرف‌تر از حاشیه کال، پسربچه‌ها فوتبال بازی می‌کنند. او ادامه می‌دهد: این بچه‌های کم‌سن‌و‌سال از همین کودکی، یکی از بزه‌های اجتماعی را از نزدیک می‌بینند و قطعا در زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
مانع پارک خودروها با دیوارکشی
مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب مشهد درباره زمین خاکی مقابل خیابان شهیدان سلطانی۱۶ توضیح می‌دهد: امکان آسفالت یا حفاری این زمین به‌دلیل آنکه حریم چاه آب شرب است، وجود ندارد و نمی‌توان در آن هیچ‌گونه ساخت‌وسازی انجام داد.
محمود محتشمی ادامه می‌دهد: با‌توجه‌به درخواست‌های مردمی مبنی‌بر مزاحمتی که پارک خودروها در این زمین برای آن‌ها ایجاد کرده است، تا یک ماه آینده با دیوارکشی این قطعه زمین را محصور خواهیم کرد.
ساخت 800 واحد مسکونی
نماینده سازمان اقتصادی کوثر در خراسان رضوی درباره زمین مقابل کوچه نسترن۲۲ می‌گوید: ۳۱قطعه از این ملک سه‌هکتاری متعلق به بنیاد شهید و امور ایثارگران است و پانزده‌قطعه آن به شهرداری تعلق دارد.
رضا غلامی‌زهان می‌افزاید: تا سال گذشته، این ملک متروکه و با دیواری آجری محصور شده بود، اما به‌دلیل اعتراض شهروندان مبنی‌بر اینکه این دیوار ایمنی ندارد، دیوار تخریب و زمین مربوطه تسطیح شد.
وی با اشاره به اینکه احداث هشتصد‌واحد مسکونی برای این ملک تعریف شده است، توضیح می‌دهد: نقشه‌های این پروژه در حال آماده‌سازی است و امیدوارم از مهر ماه شاهد آغاز اجرای پروژه باشیم تا مطابق پیش‌بینی مهندسان، ظرف مدت سه سال، این پروژه مسکونی با مشارکت شهرداری به بهره‌برداری برسد.
غلامی می‌گوید: این مجتمع‌های مسکونی بر‌اساس اصول شهرسازی ساخته شده است و معابر، خط‌کشی و فضای سبزی که برای آن درنظر گرفته خواهد شد به تأیید شهرداری مشهد خواهد رسید.
پیگیر گرفتن مجوز هستیم
درباره اراضی و زمین‌های رهاشده آستان قدس رضوی، پاسخ دفتر معاونت املاک و اراضی این نهاد، واگذاری بخشی از این املاک به اشخاص حقیقی یا حقوقی است. این معاونت با تأکید بر اینکه این زمین‌ها رهاشده و بلاتکلیف نیست، توضیح داد: بخش دیگری از املاک در برنامه واگذاری قرار دارد و برای تعدادی از املاک در‌اختیار آستان قدس رضوی، درخواست اخذ مجوز به شهرداری داده شده است؛ ضمن اینکه املاکی که در تملک آستان قدس رضوی است، ازسوی یگان حفاظت این مجموعه نگهداری می‌شود.
احداث پارک خطی مانعی ندارد
نماینده شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت در مشهد با بیان اینکه حدفاصل خیابان سپاه۶۹ تا سپاه۷۱ حریم لوله نفت است که سوخت سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی را تأمین می‌کند، توضیح می‌دهد: حریم این لوله از سمت راست، پانزده متر و از سمت چپ پنج‌متر تعریف شده است که در این محدوده نباید هیچ‌گونه اقدام حفاری انجام شود.
حسین مؤذنی می‌افزاید: در این حریم نباید پایه برق، درخت یا تأسیساتی برای آبیاری و... گذاشته شود، اما شهرداری می‌تواند در قسمت‌های دیگر زمین مربوطه اقدام به ساخت فضای سبز کند و این حریم فقط با شن‌های رنگی یا گیاهان ریشه‌کوتاه تزئین شود.
وی ادامه می‌دهد: همچنین باید از طرف شهرداری این تعهد داده شود که شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت می‌تواند هر زمان لازم دید، در این مکان حفاری کند. به گفته شهردار منطقه۷ با‌توجه‌به اینکه ملک زمین سپاه متعلق‌به آستان قدس رضوی است؛ با تأیید این نهاد، شهرداری آمادگی اجرای پروژه پارک خطی را دارد.
فضای سبز حاشیه کال، شاید سال بعد!
شهردار منطقه۷ با بیان اینکه اراضی رهاشده معضلی برای ساکنان منطقه محسوب می‌شود، توضیح می‌دهد: اراضی رهاشده و بلاتکلیف در منطقه‌هایی که دارای بافت حاشیه‌ای هستند، نسبت به سایر مناطق شهری بیشتر است که این موضوع سبب ارائه خدمات مضاعف از سوی شهرداری می‌شود.
وحید برجسته‌نژاد با اشاره به اینکه زمین‌های رهاشده منطقه ۷ شهری دارای مالک حقیقی یا حقوقی هستند، می‌گوید: بخشی از زمین‌های بدون‌استفاده دارای مالک خصوصی، در دست ورثه باقی مانده است یا مالک قصد فروش و ساخت آن را ندارد که این خواست آن‌ها منع قانونی ندارد، مگر اینکه قرار باشد معبر شهری احداث و مسیر عمومی باز شود که در این صورت، شهرداری طبق ضوابط تملک می‌کند.
او می‌افزاید: درباره زمین‌های رها‌شده‌ای که مالک حقوقی دارد، بنا‌بر کاربری مشخص‌شده در طرح تفصیلی عمل می‌شود؛ به‌عنوان مثال در خیابان نسترن کاربری مسکونی تعریف شده است. با نهاد‌هایی مانند آستان قدس رضوی نیز با‌توجه‌به درخواست‌های شهروندان مکاتبه صورت می‌گیرد.
شهردار منطقه۷ با اشاره‌به اقداماتی که برای سامان‌دهی زمین‌های بلاتکلیف ازسوی شهرداری انجام می‌شود، بیان می‌کند: به مالکان برای دیوارکشی و محصور‌کردن این زمین‌ها اخطار داده می‌شود.
او درباره زمین‌های خاکی تحت تملک شهرداری نیز توضیح می‌دهد: حاشیه کال‌ها باید فضای سبز اجرایی شود و امسال به‌جز حاشیه کال طرق برای مابقی کال‌ها بودجه‌ای درنظر گرفته نشده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
محله خاتم‌الانبیا (ص)؛ یادگار روستای ابراهیم‌آباد 
خانواده‌ام مخالف موتورسواری من بودند 