نخستین موزه محلی شهدا در خانه شهید اسفندیاری افتتاح شد
خانواده شهید، ولی الله اسفندیاری چندسالی می‌شود بخشی از خانه خود را به حسینیه تبدیل کرده‌اند. علاوه براین، آن‌ها اولین موزه خانگی شهدای محله‌شان را هم در این خانه معنوی برپا کرده‌اند.
کم نیستند شهروندانی که در گوشه‌گوشه شهر، بخشی از ملک خود را اختصاص به حسینیه، مهدیه و بنا‌های مذهبی با عناوین ائمه (ع) داده‌اند و هدف آنان نیز اشاعه دین و حفظ شعائر و عرض ارادت به ساحت معصومان است. یکی از این خانوادهها که طبقه پایین منزل خود را به حسینیه «صاحب‌الزمان» اختصاص داده، در محله ولیعصر (عج) زندگی می‌کند؛ درواقع بانی احداث و برپایی این حسینیه، خانواده شهید، ولی‌الله اسفندیاری هستند.
حالا در این برهه از زمان که شهدای مدافع حرم، با گذشتن از جان خود، برای دفاع از حرم رفته و به پیروی از جان‌فشانی شهدای دفاع‌مقدس، فرهنگ شهادت را ترویج داده‌اند، خانواده شهیداسفندیاری نیز در اقدامی بی‌سابقه در مشهد، حسینیه خود را تبدیل به موزه شهدای منطقه کرده‌اند تا بیش از پیش، یاد و خاطره شهدای هشت سال جنگ تحمیلی و نیز شهدای مدافع حرم را زنده‌نگه‌دارند.
اگر یکی از همین روزها، به این مکان مذهبی قدم بگذارید، با یادگار‌هایی از پنج شهید محله روبه‌رو خواهید شد که داخل ویترین‌های تعبیه‌شده روی دیوار‌های حسینیه دیده می‌شود و قرار است در آینده نزدیک مورد بازدید گروه‌های مختلف قرار گیرد.
این حرکت درخور توجه، توسط معاونت فرهنگی شهرداری منطقه۱۰ انجام شده و خانواده شهیداسفندیاری که به‌خاطر اختصاص بخشی از منزل خود به حسینیه، بین اهالی محله ولیعصرشناخته‌شده هستند، داوطلبانه پذیرفتند این حرکت شایسته در منزل آن‌ها انجام گیرد.
علی‌اکبر اسفندیاری و خدیجه قلعه‌قافی، پدر و مادر شهید، ولی الله اسفندیاری، نمونه فعالان فرهنگی و دینی هستند که در سطح محله، به‌صورت خودجوش، بانی برپایی بسیاری از برنامه‌های مذهبی بوده‌اند. این زوج محله ولیعصر که دیروز فرزند خود را به انقلاب اسلامی ایران هدیه کردند، جهادگران سنگر فرهنگی امروز هستند.
زنده‌نگه‌داشتن یاد و نام شهدا واجب است
زنده‌نگه‌داشتن یاد و نام شهدا واجب است؛ این اعتقاد خانواده شهیداسفندیاری است. علی اکبر اسفندیاری درباره تبدیل حسینیه‌اش به اولین موزه شهدای مشهد می‌گوید: «در سال۹۳ شهرداری منطقه پیشنهاد داد در حسینیه، مراسم بزرگداشت شهدا را برگزار کنیم.
به همین دلیل ما برای پسرم و شهید حسین دلخواه، از دیگر شهدای محله، چنین مراسمی برپا کردیم. سال گذشته در جلسه‌ای که با معاونت فرهنگی و اجتماعی منطقه۱۰ داشتیم، قرار شد منزل یکی از شهدای محله، تبدیل به موزه شهید شود. از‌آنجا‌که اهالی محله، از برنامه‌های حسینیه استقبال می‌کنند و شهرداری نیز از این مسئله آگاه بود، منزل ما برای این کار پیشنهاد داده شد.»
معنویت یاد شهدا، بیشتر از گذشته
با موافقت خانواده شهیداسفندیاری برای تبدیل حسینیه به موزه شهید، معاونت فرهنگی و اجتماعی منطقه ۱۰ شروع به برنامه‌ریزی و اقدام برای انجام این کار می‌کند. حالا فضای ۱۵۵متری حسینیه که سال‌هاست معنویت برپایی برنامه‌های مذهبی را در خود جمع کرده، به عطر نام شهدا نیز آغشته شده است.
حسین دلخواه، ولی‌الله اسفندیاری، عباسعلی علیمردانی، مهدی ابراهیمی، چهار شهید دفاع مقدس و شهید جواد کوهساری از شهدای مدافع حرم، همان مردان از‌خود‌گذشته‌ای هستند که حالا به پاس ایثارشان، یاد آنان در موزه شهید محله زنده نگهداشته می‌شود.
طی آماده‌سازی حسینیه برای تبدیل به موزه شهید، با خانواده این چهار شهید محله مصاحبه شده و این گفتگو به همراه زندگی‌نامه آنان در موزه موجود است. علاوه‌بر‌این عکس شهدا از زمان کودکی آنان تا هنگام شهادت، جمع‌آوری و در این مکان، به نمایش گذاشته شده است.
حالا در این موزه مردمی، یادگار‌هایی از پنج شهید محله دیده می‌شود که روزگاری جزو وسایل شخصی آنان بوده است. رادیو، پوکه فشنگ، پوتین، چفیه و بخشی از اسلحه، نمونه یادگاری‌های برجای‌مانده از این دلاورمردان است که در معرض دید عموم قرار گرفته است. علاوه‌بر‌این، عکس سایر شهدا از خانواده و وابستگان آنان جمع‌آوری‌شده تا در بخش دیگری قرار گیرد.
مساجد و مدارس در نوبت بازدید
برای آینده این موزه، برنامه‌های بسیاری درنظرگرفته شده؛ از‌جمله قرار است مساجد محله، یک شب در هفته، بعد‌از اقامه نماز مغرب و عشا به این مکان معنوی بیایند و از آن بازدید کنند. از‌آنجا‌که حفظ یاد و خاطره شهدا و بیان رشادت‌های آنان برای نوجوانان و جوانان امروز، هدفی ضروری است، معاونت فرهنگی و اجتماعی منطقه درنظر دارد با بازگشایی مدارس در ماه مهر و پس‌از هماهنگی با آموزش‌وپرورش، برای دانش‌آموزان تور بازدید برگزار کند.
برای بهتربرگزارشدن این مراسم و موثربودن آن نیز از هم‌اکنون مشغول آماده‌سازی کلیپ شهداست. علاوه‌بر‌این قرار است اپلیکیشنی برای هر شهید آماده شود که با استفاده از آن، اطلاعات هر شهید به‌راحتی به گوشی تلفن همراه بازدیدکنندگان منتقل شود. تهیه انیمیشن از رشادت‌های شهیدکاوه در جنگ تحمیلی، از دیگر برنامه‌های در دست اقدامی است که به‌زودی در موزه شهید محله ولیعصر (عج) اجرا خواهد شد.
وقف کتابخانه
بخشی از فضای موزه شهید به کتابخانه اختصاص یافته است. «وقف کتاب» عنوان طرحی است که برای این کتابخانه درنظر گرفته شده. بناست در این طرح، صدجلد کتاب با محتوا و مضمون مربوط‌به شهدا تا آخر خرداد در کتابخانه موزه قرار بگیرد. بازدیدکنندگانی که تمایل به مطالعه کتاب دارند، می‌توانند آن را به امانت برده و بعد‌از مطالعه برگردانند؛ علاوه‌بر‌این، هر فردی که در این زمینه، کتاب داشته و تمایل به اهدای آن به کتابخانه دارد، می‌تواند آن را به موزه شهید اهدا کند.
اختصاص دفتری برای دست‌نوشته‌های مخاطبان این موزه نیز می‌تواند نتیجه خوبی در آینده به‌همراه داشته باشد؛ اقدامی که معاونت فرهنگی در پی اجرای آن برآمده و قرار است هرکدام از بازدیدکنندگان که خاطره و نوشته‌ای در‌ارتباط با شهدا دارند، در این دفتر بنویسند و پس‌از بررسی و ارزیابی این نوشته‌ها، مطالب منتخب در‌قالب کتاب به چاپ برسد.
حضور خانواده شهدا پررنگ شده است
خانواده شهیداسفندیاری از ابتدا درجریان تمام مراحل کار بوده و از نزدیک، شاهد اقدامات انجام‌شده، قرار می‌گرفته‌اند. حاج‌خانم قلعه‌قافی دراین‌باره می‌گوید: «زمانی که جریان موزه‌شدن حسینیه را در وقت نماز جماعت با اهالی درمیان گذاشتیم، آن‌ها هم مثل ما خیلی خوشحال شدند.
یکی از برکات کار این بود که ما با خانواده شهدایی که قرار بود یادگار‌های فرزندشان در این موزه باشد، بیشتر آشنا شدیم. اواخر اردیبهشت، کار تمام شد و خانواده‌های شهدا برای بازدید از طرح آمدند و دلشان شاد شد. حالا رفت‌وآمد خانواده شهدا به حسینیه، بیشتر از قبل شده و ما خوشحالیم که اینجا، مکانی برای حضور آنان شده. برای مثال، مادر شهید‌کوهساری، شهید مدافع حرم که از قبل هم به اینجا رفت‌وآمد داشت، حالا هروقت اینجا می‌آید و عکس پسرش را می‌بیند، به گفته خودش او را حاضر در حسینیه حس می‌کند.»
از ساخت فاطمیه تا موزه شهید
اما موزه‌شدن طبقه همکف منزل شهیداسفندیاری، حکایت امروز این خانه است و قصه دیروزش نیز شنیدنی. پدر شهید که ۲۵ سال پیش به نیت ادامه‌دادن تحصیلات فرزندانش در حوزه علمیه مشهد، از استان گلستان به اینجا کوچ می‌کند، شروع قصه را این‌طور بازمی‌گوید: «۲۵سال پیش از زادگاه اجدادی‌ا‌م، شهرستان خان‌ببین به مشهد آمدیم و بعد‌از چندبار جابه‌جایی در شهر، سال۷۶ به کوچه امامیه۳ که مکان فعلی ماست نقل‌مکان کردیم؛ جایی که از آن زمان تا به الان، هیچ مسجدی نداشته و به همین دلیل ما همان موقع، تصمیم گرفتیم طبقه همکف منزلمان را تبدیل به حسینیه کنیم.
البته قبل از کوچ‌کردن به مشهد در همان خان‌ببین، با کمک خیّران، فاطمیه ساخته‌بودیم و در زمان جنگ هم خانه ما پایگاه بسیج بود.» پدر شهید هنوز به یاد دارد حتی زمانی که خانه‌اش تکمیل نبوده، تصمیم برای اختصاص طبقه همکف به حسینیه قطعی بوده؛ «هنوز دیوار‌ها آجری بود و حتی پنجره‌ها شیشه نداشت که به‌جایش پتو زده بودیم.
ما خشت اول را درست گذاشتیم و خدا هم خودش کمک کرد. هنوز خانه نیمه‌تمام بود که طبقه همکف را به اسم حسینیه صاحب‌الزمان (عج) نام‌گذاری و با‌وجود همه کمبودها، اولین نماز جماعت را در آن برگزار کردیم. خدا هم راه را نشانمان داد و با گرفتن وام، گازکشی و نصب موزاییک و بقیه کار‌های تکمیلی ساختمان را انجام دادیم.»
برای تامین هزینه‌ها، تمام تلاشمان را می‌کنیم
پدر شهید اسفندیاری از زحمات فراوان همسرش، خدیجه‌خانم هم یاد می‌کند که باعث‌شده این مکان دینی مورد استقبال اهالی قرار بگیرد؛ «برای اینکه اینجا سرپا شود و هزینه‌های آن را خودمان تامین کنیم و در این زمینه خودکفا باشیم، همسرم بسیار تلاش کرده است.
او هر سال، با درست‌کردن رب گوجه‌فرنگی به‌صورت انبوه و فروش آن و پاک‌کردن زعفران، بخشی از هزینه‌های این مکان را تامین می‌کند. ما برای سرپا‌نگه‌داشتن این مکان، هرکاری از دستمان برآمده، انجام داده‌ایم؛ حتی هزینه تغییر کاربری پارکینگ به حسینیه را هم به شهرداری پرداخته‌ایم.»
با شهدا بیشتر آشنا شدیم
صدیقه ازغدی از ساکنان خیابان امامیه که مربی قرآن نیز هست و دوشنبه‌ها در حسینیه برای بانوان، قرآن تدریس می‌کند، درباره راه‌اندازی موزه شهید و تاثیر آن بر مخاطبان می‌گوید: «حالا هر کسی اینجا می‌آید، زندگی‌نامه و وصیت‌نامه شهدا را می‌خواند.
ما در جلسات قرآن خودمان، از شهدایی که نامشان اینجا را متبرک کرده و از بقیه شهدا می‌گوییم. از قبل هم تقریبا با خانواده شهدای محله آشنا بودیم، اما حالا شناخت بیشتری از شخصیت شهدا پیدا کرده‌ایم و این به ما کمک می‌کند که خانواده آنان را هم بیشتر بشناسیم.»
* این گزارش چهارشنبه، ۲۶ خرداد ۹۵ در شماره ۲۰۰ شهرآرامحله منطقه ۱۰ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
عکس گرفتن با عکس حسن یزدانی 
سازندگان و بانیان قدیمی‌ترین کاشی‌های حرم رضوی چه کسانی بودند؟ 