تیزچرخِ زورخانه شهدا

خیلی‌ها، ورزشکاران زورخانه‌ای را مردانی قوی و درشت‌هیکل تصور می‌کنند که پای گود زورخانه سال‌ها زانو زده‌اند و ریش در گود سفید کرده‌اند، اما تیزچرخ زورخانه‌های مشهد برهم‌زننده این تصویر است.

 زیرا نه هیکل دم‌کرده‌ای دارد، نه چاق است و نه درشت، بلکه پسر لاغراندام و جوانی است که از شش‌سالگی در زورخانه زانو زده و با مرام و جوانمردی مولا علی(ع) رشد کرده‌ است؛ کسی‌که این روزها عنوان‌دار حدود 10مسابقه ورزش باستانی و سنتی کشور است و در آخرین مسابقه‌اش (قبل از آغاز کرونا) موفق شد 80دور را در 40ثانیه تیز بچرخد و مدال نقره کشوری را به خانه بیاورد.

با امیر صفانگار متولد 1379 در زورخانه شهدا که این روزها محل تمرینش است، گپ زدیم و او به سؤالمان درباره نیفتادن چرخ‌زن‌ها چنین پاسخ داد: بعد از یک‌ماه تمرین چرخ‌زدن، عادت ذهنت می‌شود که با درست‌گذاشتن پاها، هرچقدر هم بچرخی، دیگر هیچ‌وقت سرت گیج نمی‌رود.

علاقه خانوادگی به ورزش باستانی

امیر صفانگار نامی بود که در مسابقات باستانی کشور در سال1398 به عنوان چرخ‌زن پیچید. مسابقات آن سال در تهران برای این رشته 10شرکت‌کننده داشت که امیر از تیم خراسان‌رضوی موفق شد در 40ثانیه درنظر گرفته‌شده، هرثانیه 2دور کامل بچرخد و نقره‌دار شود. 

پدر امیر و استاد ریاحی، چرخ‌زن قدیمی مشهد، این درخشش را پیش‌بینی کرده بودند: پدرم از 40سال پیش تا امروز زورخانه‌رفتنش برای ورزش ترک نشده است. 2برادر دیگرم هم همین‌طور. به‌دلیل وجود آن‌ها من هم به زورخانه بیشتر علاقه‌مند بودم تا باشگاه. وقتی 15سال قبل و در شش‌سالگی وارد زورخانه شدم، پدرم و استاد ریاحی استعدادم را در چرخ‌زدن دیدند. این شد که به‌صورت حرفه‌ای چرخ تیز را تمرین کردم و اکنون 10سال از عضویتم در تیم « ورزش‌های تیمی» استان می‌گذرد.

چرخ‌زن باید پاها، پشت و کمر قوی داشته باشد تا بتواند سرعتی کار کند

او که رکورد چرخ‌زدن‌هایش در مسابقات آزاد به یک‌ونیم دقیقه هم می‌رسد، می‌گوید: چرخ‌زن باید پاها، پشت و کمر قوی داشته باشد تا بتواند سرعتی کار کند. در روزهای اول و تا زمانی‌که یادبگیری یک پا را ستون و ثابت نگه داری و پای دیگرت را زنبورکی بزنی زمین، سرت گیج می‌رود، اما خیلی زود این چرخیدن عادت ذهنت می‌شود و هرچقدر که بچرخی، گیج نمی‌شوی.

آن‌طور که او می‌گوید، ورزش باستانی در زورخانه شامل رشته‌های چرخ تیز(سرعت زیاد در دایره کوچک)، چرخ چمنی(سرعت کمتر در دایره بزرگ)، کباده، سنگ، میل‌بازی، میل سنگی و تیمی می‌شود که از میان این‌ها چرخیدن یکی از شیرین‌ترین و جذاب‌ترین بخش‌هاست و اگر فردی استعداد داشته باشد، خیلی زود یاد می‌گیرد و می‌تواند تا آخرین نفس بچرخد، بدون اینکه زمین بخورد.

زورخانه به‌جای پول، درس داشت

زبان امیر در طول گزارش مدام روی این می‌چرخد که باید ورزش باستانی بیشتر تبلیغ شود و والدین به‌دلیل مسائل تربیتی هم که شده، فرزندانشان را به زورخانه بفرستند: من از شش‌سالگی تا امروز ورزش زورخانه را رها نکرده‌ام. اگر این همه وقت گذاشته‌ام و تمرین ورزش کرده‌ام و برایم پول نداشته، درس داشته است. زیرا باعث شده است افتادگی و راه درست زندگی را یاد بگیرم.

امیر به قول خودش پولی در این راه کسب نکرده‌ است، اما عنوان کم ندارد و در این روزها روی تشک کشتی حاضر می‌شود تا کشتی‌گیر آزاد شود: هر هفته 3نوبت در زورخانه تمرین می‌کنم که بخشی از آن با تمرین کشتی پهلوانی می‌گذرد. البته در این رشته یک‌بار در مسابقات کشوری شرکت کردم و با مدال نقره 60کیلوگرم همراه شد. امیدوارم بعد از کرونا بتوانم نتایج بهتری کسب کنم.

او حرف آخرش را با تأکید دوباره بر حضور کودکان و نوجوانان در زورخانه می‌زند و می‌گوید: اگر اقتصادی هم نگاه کنیم، این ورزش کم‌هزینه است. به‌عنوان نمونه شلوارک سنتی آن 150هزار تومان است و شهریه‌اش هم خیلی کمتر از باشگاه تمام می‌شود.